Στροφή
180 μοιρών στο θέμα της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών για την αποθήκευση
και δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα,
CCS
(
Carbon
Capture
and
Storage), πραγματοποιεί η νέα
ηγεσία του ΥΠΕΚΑ. Η εξέλιξη αυτή φαίνεται να υπαγορεύεται από την υποχρέωση της
χώρας μας, να ενσωματώσει σχετική Οδηγία της Ε.Ε., η προθεσμία για την οποία
έληξε στις 25 Ιουνίου 2011. Ωστόσο, δεν θεωρείται άμοιρη τόσο με την πρόθεση
του ΥΠΕΚΑ να ξεμπλοκάρει τη Βεύη, όσο και με τις επενδύσεις της ΔΕΗ σε νέα λιγνιτικά
εργοστάσια (Πτολεμαϊδα
V).
Η
προκάτοχος του Γ. Παπακωνσταντίνου, η Τίνα Μπιρμπίλη, είχε βάλει πολύ νωρίς,
από το 2009, «κόκκινη γραμμή» στις συγκεκριμένες τεχνολογίες, με το σκεπτικό
ότι «δεν μπορούμε να παράγουμε ρύπους και απλά να τους αποθηκεύουμε». Κι αυτό
όταν την ίδια περίοδο η
Eurelectric,
ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός σύνδεσμος των ενεργειακών βιομηχανιών, είχε ταχθεί
υπέρ των τεχνολογιών καθαρής καύσης των στερεών καυσίμων (λιγνίτης,
λιθάνθρακας) και ιδιαίτερα της
CCS.
Όμως, το ΥΠΕΚΑ, υπό την ηγεσία της κ. Μπιρμπίλη, και τη σύμφωνη γνώμη του
προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΗ Αρθούρου Ζερβού, είχε βγάλει από
τις προτεραιότητες του την προοπτική αυτή, για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί
θεωρείται ότι στοιχίζουν ακριβά και δεύτερον, γιατί ο γεωλογικός σχηματισμός
της χώρας, που «γεννά» συχνά σεισμούς, ενέχει
εξ αυτού του λόγου βαθμό επικινδυνότητας από τη χρήση τους.
Το
σκηνικό αυτό έρχεται να ανατρέψει ο κ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος στην πρώτη
συνέντευξη Τύπου που έδωσε, την περασμένη Πέμπτη, ανακοίνωσε ότι το υπουργείο
προτίθεται να προχωρήσει στη διαμόρφωση νομοθετικού πλαισίου για την υπόγεια
αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα. Με την ανακοίνωση αυτή ο υπουργός επεδίωξε
να στείλει ένα μήνυμα, όπως λένε πηγές καλά ενημερωμένες, προς την Ε.Ε. ότι
«κλείνει μια εκκρεμότητα», η οποία απορρέει από την υποχρέωση μας να είχαμε
ενσωματώσει στο εσωτερικό δίκαιο ως τις 25 Ιουνίου τη σχετική κοινοτική Οδηγία.
Παράλληλα, έδινε και ένα ακόμη μήνυμα, ότι η Ελλάδα δεν μπορεί εκ των προτέρων
να είναι αρνητική προς τις συγκεκριμένες τεχνολογίες, τις οποίες «αγκάλιασε» το
μεγαλύτερο λόμπι των ενεργειακών εταιριών στην Ευρώπη, η
Eurelectric.
Πέρα,
όμως, από αυτό πηγές που γνωρίζουν πολύ καλά το όλο θέμα και μίλησαν στο
energia,
επισήμαναν ότι «αν θέλουμε να έχουμε μέλλον με την αξιοποίηση του λιγνίτη, δεν
μπορούμε να αγνοούμε τις τεχνολογίες
CCS». Οι ίδιες πηγές μίλησαν
για «
value
chain με τον λιγνίτη», που
συνδέεται τόσο με την εκχώρηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων της Βεύης σε τρίτους,
όσο και με τις νέες επενδύσεις της ΔΕΗ σε νέες λιγνιτικές μονάδες και την
αναβάθμιση υπαρχόντων. «Κανείς δεν θα ενδιαφερθεί για τη Βεύη, ούτε θα
μπορέσουμε να κάνουμε νέα λιγνιτικά εργοστάσια, αν δεν υπάρξει στρατηγική για
την αξιοποίηση των τεχνολογιών
CCS», τονίσθηκε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα
με πληροφορίες του
energia, στην Ελλάδα υπάρχει
know
how για
το
CCS, το οποίο ανέπτυξε τόσο το ΕΜΠ (Τομέας Θερμότητας), όσο και το
Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Εκμετάλλευσης Στερεών Καυσίμων, στην
Πτολεμαϊδα. Η τεχνολογία αυτή, που είναι
σε επίπεδο εφαρμόσιμου
R&
D, έχει
αξιοποιηθεί από το συγκρότημα
Turceni
Energy
Complex, στην ομώνυμη περιοχή της Ρουμανίας, που θεωρείται
το μεγαλύτερο της συγκεκριμένης χώρας στην παραγωγή ηλεκτρισμού από άνθρακα. Η
εταιρία καλύπτει σήμερα το 12,5% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στη Ρουμανία
και είχε το 2010 καθαρά κέρδη 1 εκατ. ευρώ. Το ελληνικό
know
how στο
CCS προτίθεται να
χρησιμοποιήσει για την κατασκευή ανθρακικής μονάδας, η οποία προγραμματίζεται
να λειτουργήσει το 2015. Προς τούτο μάλιστα έχει κατατεθεί αίτηση στο πλαίσιο
του προγράμματος
NER-300, για τη χρηματοδότηση με το ποσό των 300-400
εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα αυτό θα
χρηματοδοτηθεί από την πώληση των 300 εκατ. δικαιωμάτων εκπομπών για τους
νεοεισερχόμενους του αναθεωρημένου συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών
αερίων θερμοκηπίου της Ε.Ε. Σκοπός του NER-300 είναι
να ενθαρρύνει τους επενδυτές του ιδιωτικού τομέα και των κρατών μελών της Ε.Ε.
να επενδύσουν σε πιλοτικά έργα εμπορικής επίδειξης σε συγκεκριμένες νέες
τεχνολογίες στην πορεία προς μια παγκόσμια οικονομία χαμηλού άνθρακα. Σε
αυτή τη φάση, σύμφωνα με πληροφορίες του
energia, αξιολογούνται οι σχετικές
αιτήσεις που υποβλήθηκαν από την ΕΤΕπ.
Ανάλογη
πρόταση για την αξιοποίηση της συγκεκριμένης ελληνικής τεχνολογίας είχε
υποβληθεί και στη ΔΕΗ, στις αρχές του 2010, αλλά είχε «παγώσει», λόγω της
αντίθετης άποψης της τότε ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ.
Όπως
επισημαίνουν καλά ενημερωμένες πηγές, το θέμα δεν τελειώνει στην αξιοποίηση της
υπάρχουσας τεχνολογίας. Το κύριο ζήτημα είναι ο εντοπισμός των χώρων αποθήκευσης
διοξειδίου του άνθρακα, που ανήκει, σύμφωνα με την Οδηγία, στην ευθύνη του
κράτους-μέλους. Στις δυνητικές περιοχές, πάντως, που ακούγονται
συμπεριλαμβάνεται καταρχήν ο Πρίνος, αλλά και η Επανωμή Θεσσαλονίκης. Σε κάθε
περίπτωση, επισημαίνεται ότι αυτό ανήκει στην ευθύνη, αλλά και την ευχέρεια του
ελληνικού δημοσίου.