Οι ελληνικές τράπεζες προετοιμάζουν
σχέδια έκτακτης ανάγκης για ένα πιθανό "bain-in" των καταθετών, εν μέσω
φόβων ότι χώρα οδεύει προς την οικονομική κατάρρευση, αναφέρουν στους FT
επιχειρηματίες και τραπεζίτες με γνώση του θέματος. Ένα δημοσίευμα
ωστόσο που η πρόεδρος της ΕΕΤ και επικεφαλής της ΕΤΕ, κ. Λούκα Κατσέλη,
χαρακτηρίζει "πλήρως ανυπόστατο", ενώ σε ανακοίνωσή του το υπουργείο
Οικονομικών κάνει λόγο για "προβοκάτσια" και ζητά από τους FT την
ανάκλησή του.
Τα σχέδια, που περιλαμβάνουν "κούρεμα"
τουλάχιστον 30% των καταθέσεων άνω των 8.000 ευρώ, δείχνουν όλο και πιο
πιθανό σενάριο για τουλάχιστον μία τράπεζα, αναφέρουν οι πηγές.
"Επρόκειτο να (το κούρεμα)
πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο μίας συνολικής αναδιάρθρωσης του τραπεζικού
τομέα μόλις η Ελλάδα επιστρέψει σε πρόγραμμα διάσωσης" αναφέρει μία
πηγή. "Δεν είναι κάτι που θα συμβεί άμεσα".
Αξιωματούχοι της ευρωζώνης αναφέρουν ότι
δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση για την εκκαθάριση οποιασδήποτε ελληνικής
τράπεζας ή την εκκίνηση ενός bail-in των καταθετών, μία διαδικασία που
θα ξεκινούσε με την ΕΚΤ να κηρύσσει τις τράπεζες αφερέγγυες ή
αποσύροντας τα δάνεια έκτακτης ανάγκης.
Σημειώνεται ότι βάσει νομοθεσίας που
ισχύει για όλα τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι εγγυημένες οι
καταθέσεις αξίας έως 100.000 ευρώ. Ωστόσο, το Ταμείο Εγγύησης
Καταθέσεων (ΤΕΚΕ), διαθέτει κεφάλαια χαμηλότερα των 2 δισ. ευρώ. Ως εκ
τούτου, πηγές εκ Βρυξελλών εξετάζουν πώς μπορεί να εφαρμοστεί ένα
bail-in στην Ελλάδα δεδομένου ότι η συντριπτική πλειονότητα των
καταθέσεων έχει αξία χαμηλότερη των 100.000 ευρώ.
Τί απαντά το ΥΠΟΙΚ
"Το δημοσίευμα των Financial Times για
κούρεμα καταθέσεων είναι προβοκάτσια και αποτελεί υπονόμευση του
δημοψηφίσματος της Κυριακής και της λαϊκής ετυμηγορίας.
Το Υπουργείο Οικονομικών ζητά από τους FT να ανακαλέσουν το ψευδέστατο δημοσίευμα.
Η Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, κυρία Λούκα Κατσέλη, έχει ήδη διαψεύσει κατηγορηματικά αυτή τη νοσηρή 'είδηση'".
Λούκα Κατσέλη: Πλήρως ανυπόστατο το δημοσίευμα
"Πλήρως ανυπόσταστο χαρακτήρισε η
πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών και της Εθνικής Τράπεζας κα.
Λούκα Κατσέλη με τηλεφωνική της παρέμβαση στον ΣΚΑΪ, υποστηρίζοντας ότι
"αυτό το δημοσίευμα είναι μόνο εκ του πονηρού".
Όπως επισήμανε, "δεν υπάρχει κανένα
τέτοιο σενάριο" συμπληρώνοντας ότι οι καταθέσεις κάτω από τις 100.000
ευρώ είναι εγγυημένες, ως εκ τούτου "αυτά τα σενάρια είναι μόνο στη
σφαίρα της φαντασίας".
Ωστόσο παραδέχθηκε, πως αν τη Δευτέρα αν
δεν υπάρξει πρόσθετη χρηματοδότηση από τον ELA τότε "θα υπάρξει
πρόβλημα ρευστότητας", επαναλαμβάνοντας ότι η ρευστότητα είναι πλήρως
εγγυημένη μέχρι το τέλος της τραπεζικής αργίας, δηλαδή το βράδυ της
Δευτέρας.
Ορατή απειλή το "κούρεμα" καταθέσεων
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας
"Κεφάλαιο" που κυκλοφορεί σήμερα, το "κούρεμα" των καταθέσεων είναι μία
ορατή απειλή για τις ελληνικές τράπεζες, εφόσον η ΕΚΤ τις κηρύξει
αφερέγγυες. Ήδη οι ελληνικές τράπεζες από τα μεσάνυχτα της 30ής Ιουνίου
που έληξε το ελληνικό πρόγραμμα δεν βρίσκονται σε πρόγραμμα, ενώ
κινδυνεύουν να βρεθούν χωρίς επαρκή ενέχυρα εάν η ΕΚΤ προχωρήσει σε
αύξηση του haircut, κάτι που θα μπορούσε ήδη να έχει κάνει μετά τις
αξιολογήσεις χρεοκοπίας από τους διεθνείς οίκους.
Κρίσιμη η συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 6/7
Στο πλαίσιο αυτό, η επόμενη συνεδρίαση
της ΕΚΤ την Δευτέρα 6 Ιουλίου είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς μπορεί να
αποφασίσει κλείσιμο της στρόφιγγας του ELA και αύξηση του haircut
τουλάχιστον 20% μέσω του οποίου θα εκμηδενιστεί η αξία των ενεχύρων των
τραπεζών που τώρα κινούνται στα 20 δις. ευρώ.
Σύμφωνα με το Bloomberg, στην περίπτωση
τακτικής χρεοκοπίας, το "κούρεμα" των ενεχύρων του ELA θα μπορούσε να
φτάσει το 75% ή το 90% και στην περίπτωση αυτή οι τράπεζες θα ήταν
υποχρεωμένες να "κουρέψουν" καταθέσεις αντίστοιχες με 33 ή 67 δισ. ευρώ
από τα 120 δισ. ευρώ που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στις τράπεζες. Δηλαδή
σε περίπτωση τακτικής χρεοκοπίας θα επηρεαστούν από το 27% ως το 55% των
καταθέσεων.
Η επιστροφή των δανείων στον EFSF - ESM
Η έλλειψη ρευστότητας των τραπεζών είναι
ο ένας λόγος που μπορεί να οδηγήσει σε "κούρεμα" των καταθέσεων. Ο
άλλος είναι η έλλειψη κεφαλαίων, κάτι που μπορεί να προκύψει από τη
στιγμή που ο EFSF – ESM ( Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας) καταστήσει
άμεσα απαιτητά τα δάνεια που έχει δώσει στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο του προγράμματος που έληξε
στις 30/6/2015, ο EFSF εκταμίευσε 141,8 δις. ευρώ προς την Ελλάδα. Αυτό
το ποσό περιελάμβανε 48,2 δισ. για την κάλυψη του κόστους της τραπεζικής
ανακεφαλαιοποίησης. Από αυτό το ποσό, τα 10,9 δισεκατομμύρια
("μαξιλάρι" που διέθετε το ΤΧΣ) δεν χρειάστηκαν και αργότερα
επιστράφηκαν στον EFSF. Κατόπιν αυτού, ο EFSF είναι αυτή τη στιγμή ο
μεγαλύτερος δανειστής της χώρας, με ποσό δανείου 130,9 δις. ευρώ για
την είσπραξη του οποίου μπορεί να εκκινήσει διαδικασίες κατάσχεσης
περιουσιακών στοιχείων της χώρας, αρχής γενομένης από τις τράπεζες.
Χθες ο EFSF εξέδωσε ανακοίνωση ότι δεν
καθιστά άμεσα απαιτητά τα δάνεια προς το ελληνικό Δημόσιο, αλλά διατηρεί
το δικαίωμά του να το πράξει παρακολουθώντας συνεχώς την κατάσταση.
Ουσιαστικά το δ.σ. του EFSF, που κλήθηκε να αποφασίσει τις επόμενες
κινήσεις του μετά τη μη πληρωμή από την Ελλάδα των δόσεων Ιουνίου στο
ΔΝΤ, αποδεχόμενο τη σχετική εισήγηση του επικεφαλής του Κλάους
Ρέγκλινγκ, δεν τραβά την "πρίζα" στην Ελλάδα, απαιτώντας άμεση εξόφληση
των δανείων, αλλά επιφυλάσσεται αναλόγως και των εξελίξεων που θα
ακολουθήσουν. Σύμφωνα με όσα είπε χθες ο Κ. Ρέγκλινγκ "ο EFSF βρίσκεται
σε στενή συνεργασία με τα μέλη της ευρωζώνης, την Κομισιόν και το ΔΝΤ
για τις μελλοντικές κινήσεις του".
Η κοινοτική οδηγία για το bail in
Η χρεοκοπία των τραπεζών θα οδηγούσε
προφανώς σε αδυναμία να επιστρέψουν τα δανεικά στον EFSF – ESM. Στην
περίπτωση αυτή η διάσωσή τους θα γίνει με βάση την κοινοτική οδηγία που
από 1/1/2016 ρυθμίζει τον τρόπο διάσωσης και εξυγίανσης των τραπεζών.
Η συγκεκριμένη οδηγία προβλέπει ότι αν
μία τράπεζα χρειαστεί διάσωση, οι αρχές αρχικά θα πρέπει να επιβάλλουν
"κούρεμα" σε πιστωτές που επενδύουν σε τραπεζικό κεφάλαιο, όπως οι
μέτοχοι και οι κάτοχοι των μετατρέψιμων ομολόγων και junior ομολόγων
(bail in, δηλαδή διάσωση της τράπεζας με ίδια μέσα). Όπως προβλέπει η
οδηγία, για να διατηρηθούν οι προοπτικές ανάκαμψης της τράπεζας η
διαδικασία αυτή ισχύει τουλάχιστον μέχρι το 8% του συνολικού ενεργητικού
της τράπεζας. Αυτό σημαίνει πως οι μέτοχοι και η συντριπτική πλειοψηφία
των ομολογιούχων χάνουν πλήρως τα χρήματά τους.
Αν το πρώτο βήμα "διάσωσης" δεν αρκεί,
οι αρχές μπορούν να ζητήσουν στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών κανόνων τη
διάσωση των τραπεζών με χρηματοδότηση προερχόμενη από τον ESM,
προστατεύοντας σε ένα βαθμό τους καταθέτες.
Ακόμη και εάν η χώρα δεν έχει πρόσβαση
στον ESM, όπως η Ελλάδα που τώρα βρίσκεται εκτός προγράμματος, η οδηγία
BRRD προβλέπει πως οι καταθέσεις των φυσικών προσώπων και των
μικρομεσαίων επιχειρήσεων που υπερβαίνουν τις 100.000 ευρώ θα μπορούν να
τύχουν προνομιακής μεταχείρισης, υπό την έννοια ότι δεν θα κουρευτούν
πριν υποστούν τη ζημία, άλλοι μη εξασφαλισμένοι πιστωτές. Εφόσον οι
μέτοχοι και ομολογιούχοι "κουρευτούν" τότε εξετάζεται η απομείωση των
καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ.
Η κάλυψη από το ΤΕΚΕ
Μέχρι το τέλος του 2015 (αφού από
1/1/2016 τίθεται σε εφαρμογή η κοινοτική οδηγία την οποία,
παρεμπιπτόντως, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη ψηφίσει), οι καταθέσεις έως
100.000 ευρώ καλύπτονται από την κρατική εγγύηση, δηλαδή το Ταμείο
Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ). Σύμφωνα με το νόμο 3746/2009,
σκοπός του ΤΕΚΕ είναι η καταβολή αποζημίωσης στους καταθέτες των
πιστωτικών ιδρυμάτων που βρίσκονται σε αδυναμία να εκπληρώσουν τις προς
αυτούς υποχρεώσεις τους, κοινώς έχουν πτωχεύσει.
Στην πράξη, το ΤΕΚΕ δεν έχει το ύψος των
διαθεσίμων που απαιτούνται για να καλύψει τις καταθέσεις, ενώ και οι
καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ στις ελληνικές τράπεζες αφορούν μόλις το
0,4% του συνόλου των καταθέσεων.
Έτσι, εφόσον οι τράπεζες χρειαστούν ανακεφαλαιοποίηση αυτή θα γίνει μέσω του "κουρέματος" πολύ μικρότερων ποσών καταθέσεων.
(capital.gr, 04/07/2015)