Η Τουρκία Συνδέεται με το Ηπειρωτικό Συγχρονισμένο Σύστημα Ηλεκτρισμού της Ευρώπης

Με «νωπές», ακόμη, τις αρνητικές εντυπώσεις από το εκτεταμένο μπλακ άουτ, που συνέβη στα τέλη Μαρτίου, η Τουρκία προχώρησε χθες σε μια εντυπωσιακή κίνηση, που δημιουργεί νέα δεδομένα για την ενιαία εσωτερική αγορά ενέργειας. 

Ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς (TEIAS) υπέγραψε μακροπρόθεσμη συμφωνία με τον ENTSO- E, για το μόνιμο συγχρονισμό των λειτουργιών του τουρκικού συστήματος ηλεκτρισμού με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρισμού. Ενδεικτική της σημασίας που αποκτά η συμφωνία αυτή είναι ότι ο  ENTSO- E τη χαρακτηρίζει «πρωτοφανή», ενώ στην τελετή της υπογραφής, στις Βρυξέλλες, παραβρέθηκαν, ο πρόεδρος της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας της Κομισιόν  Jerzy  BuzeK, καθώς και ο  Jural Nociar, επικεφαλής του Γραφείου του αντιπροέδρου  Maros  Sefcovic.

Το περιεχόμενο της συμφωνίας είναι, πράγματι, πρωτόγνωρο. Η  TEIAS δεσμεύεται να υιοθετήσει την εφαρμογή του τρίτου ενεργειακού πακέτου στην Τουρκία, χωρίς να είναι κράτος-μέλος της Ε.Ε. Η δέσμευση αυτή περιλαμβάνει τις διατάξεις που έχουν να κάνουν με τη διενέργεια των συναλλαγών στην αγορά ηλεκτρισμού, καθώς και τη διαχείριση της συμφόρησης. Επίσης, η  TEIAS  δεσμεύεται να συμμορφώνεται διαρκώς με τις τεχνικές προδιαγραφές του Εγχειριδίου Λειτουργίας, για το συγχρονισμό των λειτουργιών σε επίπεδο ηπειρωτικής Ευρώπης, όπως και με τους Κώδικες για τα Δίκτυα, όταν τεθούν σε ισχύ.

Ο  ENTSO- E μιλά πλέον για «επέκταση της συγχρονισμένης περιοχής της ηπειρωτικής Ευρώπης», η οποία θα κληθεί να εξυπηρετήσει, μετά τη συμφωνία, επιπλέον 75.000.000 καταναλωτές. Αυτή η επέκταση, κατά τον  ENTSO- E, θα μειώσει τις ανάγκες για τον περιορισμό της συχνότητας των αποθεματικών, που πρέπει να τηρούνται από όλους τους Διαχειριστές της Μεταφοράς και σηματοδοτεί ένα καινούριο βήμα για την ανάπτυξη της συνεργασίας της Ε.Ε. με τις χώρες της Μεσογείου.

Η  TEIAS, μετά την υπογραφή της συμφωνίας, γίνεται παρατηρητής-μέλος του ENTSO- E, καθώς η Τουρκία δεν ανήκει στην Ε.Ε.

Οι συνέπειες της συμφωνίας

Στις 31 Μαρτίου πολύωρο μπλακ άουτ έπληξε σχεδόν το σύνολο των 81 επαρχιών της Τουρκίας, συμπεριλαμβάνοντας την Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, και βύθισε στο σκοτάδι 70.000.000 άτομα. Οι μετακινήσεις διακόπηκαν, οι επιχειρήσεις δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν, τα πάντα παρέλυσαν. Ο επικεφαλής της  TEIAS Κεμάλ Γιλντίρ, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση, ενώ δύο διευθυντές τμημάτων τέθηκαν σε διαθεσιμότητα. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία γίνεται από κρατικές εταιρίες και μικρές ιδιωτικές εταιρίες. Ο υπουργός Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ απέδωσε το μπλακ άουτ σε λάθη διαχείρισης.

Το πρόβλημα στην Τουρκία, όπως εξήγησε στο energia. gr πηγή από τη ΡΑΕ, έγκειται στο γεγονός ότι διαθέτει ένα πολύ μεγάλο ηλεκτρικό σύστημα, το οποίο, όμως, «πάσχει» από τις απαραίτητες υποδομές για την εξυπηρέτηση των καταναλωτικών αναγκών. Από αυτήν την άποψη εντοπίζεται μια δυσκολία διασύνδεσης με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό σύστημα, επισήμανε ο συνομιλητής μας. Όπως αποκάλυψε ο ίδιος, την ημέρα που έγινε το μπλακ άουτ, ο ΑΔΜΗΕ αναγκάσθηκε να διακόψει τις διασυνδέσεις τόσο με την Τουρκία, όσο και με τη Βουλγαρία, σε μια προσπάθεια να προστατευθεί το ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρισμού. Να σημειωθεί ότι στο ευρωπαϊκό σύστημα δεν υφίσταται ανάλογη πρακτική διακοπής διασυνδέσεων.

Με τη συμφωνία που υπέγραψαν  TEIAS και  ENTSO- E, σύμφωνα με την πηγή της ΡΑΕ, η Τουρκία θα αναγκασθεί να υλοποιήσει μια σειρά υποδομών, με στόχο αφενός να εξυπηρετεί τις εσωτερικές αυξημένες καταναλώσεις, χωρίς προβλήματα, και αφετέρου να μπορεί να παραμένει συνδεδεμένη και συγχρονισμένη με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό σύστημα, χωρίς, επίσης, να το απειλεί. Το 2014 η συνολική εγκατεστημένη ισχύς της Τουρκίας είχε φθάσει στα 69.520  MW, με στόχο να προστεθούν άλλα 4000  MW μέσα στο 2015.

Το δεύτερο στοιχείο που προκύπτει από τη συμφωνία είναι ότι προκύπτει πλέον άνοιγμα των συνόρων της ενιαίας αγοράς ενέργειας προς ανατολάς, με την Τουρκία να εκτιμάται ότι θα «τρέξει» πολύ πιο γρήγορα την προσαρμογή της στο τρίτο ενεργειακό πακέτο, ακόμη και σε σύγκριση με εμάς, αλλά και με γειτονικά συστήματα, που παρουσιάζουν διάφορα προβλήματα. Το τι θα σημάνει αυτό ως προοπτική είναι ίσως πρόωρο να ειπωθεί.

Το τρίτο στοιχείο έχει να κάνει με την υπερβάλλουσα παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, που θα προέρχεται από την Τουρκία και η οποία θα είναι διαθέσιμη μελλοντικά, όταν θα έχουν ολοκληρωθεί πλήρως οι υποδομές σε διασυνδέσεις και βεβαίως θα λειτουργεί η πλατφόρμα της ενιαίας αγοράς. Θα είναι μια παραγωγή που διαθέτει χαμηλό κόστος, άρα και ανταγωνιστικές τιμές και είναι σαφές ότι θα επηρεάσει όλο το οικοδόμημα του συγχρονισμένου ηπειρωτικού συστήματος ηλεκτρισμού της Ευρώπης. Πολύ περισσότερο, όταν η Τουρκία δεσμεύεται πλέον να λειτουργεί με βάση τους κανόνες της Ε.Ε. στον ενεργειακό τομέα.

Εν κατακλείδι, αν και δεν έχουν γίνει γνωστές όλες οι πτυχές της συμφωνίας  TEIAS -  ENTSO- E, είναι σαφές ότι πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη, δεδομένου ότι ένα πολύ μεγάλο σύστημα ηλεκτρισμού, όπως αυτό της Τουρκίας, συνδέεται με το ευρωπαϊκό σύστημα. Ακόμη κι αν οι όποιες συνέπειες δεν θα είναι άμεσες, καθώς θα χρειασθεί αρκετός χρόνος για την αναγκαία προσαρμογή του τουρκικού συστήματος ηλεκτρισμού, η χθεσινή συμφωνία εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει νέα δεδομένα στην ενοποιημένη ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά.