Τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος του
ηλεκτρισμού στην Ευρώπη και στην Ελλάδα ανέλυσε ο Αναστάσιος Γκαρής, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος
του ΛΑΓΗΕ, κατά την ομιλία του στο συνέδριο
SEEED του ΙΕΝΕ, που διοργανώθηκε την περασμένη εβδομάδα στη
Θεσσαλονίκη.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι παραδοσιακές εταιρείες ηλεκτρισμού της
Ευρώπης σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία, αντιμετωπίζουν πλέον σοβαρό θέμα
με τα οικονομικά τους, καθώς δυσκολεύονται να αντλήσουν κέρδη από την λειτουργία
των συμβατικών μονάδων και ιδίως των μονάδων με καύσιμο το φυσικό αέριο. Ένας λόγος
είναι φυσικά η μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ την τελευταία πενταετία, που ωθεί τις τιμές
του ηλεκτρισμού σε πολύ χαμηλά (έως αρνητικά) επίπεδα για αρκετές ώρες κάθε ημέρα.
Το αποτέλεσμα της κατάστασης αυτής, σύμφωνα με τον κ. Γκαρή,
είναι ότι οι εταιρείες έχουν χάσει ένα μεγάλο μέρος της αξίας τους, το οποίο
στην περίπτωση της γερμανικής ΕΟΝ αγγίζει το -78% στην περίοδο από το 2008 ως
το 2013.
Όσον αφορά τους παράγοντες που έχουν οδηγήσει σε αυτή την
θέση τον κλάδο, οι ΑΠΕ είναι μονάχα μια πτυχή του προβλήματος. Όπως εξήγησε ο
κ. Γκαρής, σημαντικό ρόλο παίζουν επίσης η λιτότητα, η ρυθμιστική αβεβαιότητα, η
αδυναμία των επιχειρήσεων να προβούν στις απαραίτητες επενδύσεις, καθώς και η
αποτυχία των προσπαθειών για μια βιώσιμη ανάπτυξη της πράσινης ενέργειας.
Ο κ. Γκαρής τόνισε χαρακτηριστικά ότι «συνεχίζουμε να κατασκευάζουμε
τις λάθος τεχνολογίες σε λάθος περιοχές και σε λάθος χρόνο, ενώ τις επιδοτούμε
και μεταφέρουμε το κόστος στον καταναλωτή».
Παράλληλα, ο πρόεδρος του ΛΑΓΗΕ υπογράμμισε ότι η αγορά
αγνοεί εν πολλοίς τους καταναλωτές και οι εταιρείες ηλεκτρισμού συμπεριφέρονται
περισσότερο ως «φοροεισπράκτορες» και «κοινωνικοί λειτουργοί».
Οι πιθανές λύσεις
Τι πρέπει να γίνει όμως ώστε να ορθοποδήσει η αγορά
ηλεκτρισμού της Ευρώπης και κατ’ επέκταση και της χώρας μας; Σύμφωνα με τον κ.
Γκαρή δεν υπάρχει μια ενδεδειγμένη λύση που θα απομακρύνει τα προβλήματα ως δια
μαγείας. Παρόλα αυτά, συνίσταται μια εξισορρόπηση του ρίσκου που αναγκάζονται
να επωμισθούν οι συμμετέχοντες στην αγορά, πιθανώς και μέσω του
hedging. Επιπλέον, υπάρχει
επιτακτική ανάγκη να συμμετάσχουν οι ώριμες τεχνολογίες των ΑΠΕ επί ίσοις όροις
στην αγορά, ώστε να περιοριστεί το κόστος που συνδέεται με την επιδότησή τους.
Η περίπτωση της Ελλάδας
Όπως συμβαίνει στην Ευρώπη, έτσι και στην δικιά μας χώρα,
παρατηρείται μια σταθερή μείωση της Οριακής Τιμής Συστήματος (ΟΤΣ) τα τελευταία
χρόνια από το 2011 και μετά, λόγω της διείσδυσης των ΑΠΕ. Αντίστοιχα, η παραγωγή
των ΑΠΕ έχει αυξηθεί κατακόρυφα και αγγίζει πλέον (2013) το 17,5%, ενώ η αντίστοιχη
του φυσικού αερίου παρουσιάζει πτώση 21,6% και αυτή του λιγνίτη πτώση 45,6%.
Στο εξής, ο κ. Γκαρής αναμένει ότι η αναδιοργάνωση της αγοράς
που προωθείται μέσω και του
target
model
θα δώσει μια ώθηση και θα εξυγιάνει σε έναν βαθμό τα πράγματα. Στα πλαίσια αυτά,
ο ΛΑΓΗΕ πρόκειται να λειτουργήσει αγορά intraday, αλλά και
αντίστοιχα εργαλεία που αφορούν τόσο το περιβάλλον (δικαιώματα εκπομπών, σύστημα
εγγυήσεων προέλευσης κτλ), όσο και το φυσικό αέριο (προθεσμιακές αγορές κ.α.).
Τέλος, έμφαση δίνεται και στις δυνατότητες περαιτέρω ενσωμάτωσης
της αγοράς ηλεκτρισμού της Ευρώπης, η οποία θα φέρει θετικές εξελίξεις τόσο
στον τομέα των τιμών, όσο και στο εμπόριο μέσω των διασυνδέσεων.