Λίγες ημέρες μετά την πρωτοβουλία του Πανελληνίου Συνδέσμου
Μελετητών – Εγκαταστατών Οικιακών & Κτιριακών Φωτοβολταϊκών, ΗΛΙΟΣ, να
στείλει αντιπροσωπία του, και να πραγματοποιήσει συνάντηση με στελέχη του
γραφείου του Υφυπουργού ΠΕΚΑ κου Παπαγεωργίου, ο Δημήτρης Μακρής, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του Συνδέσμου και υπεύθυνος σε θέματα ενημέρωσης, εξηγεί εκτενώς τι έχει συμβεί, τι συμβαίνει και
τι αναμένεται, επιβάλλεται, αλλά και απαιτείται να γίνει, ώστε ο τομέας των Φ/Β
στην Ελλάδα, να πάρει την θέση που του αξίζει, μακριά από υπερβολές και
παραλείψεις, που του κόστισαν σε δημοτικότητα και τον τύλιξαν σε προκαταλήψεις.
“Ο πολίτης δικαιούται να παράγει ο ίδιος την ενέργεια, που χρειάζεται”, τονίζει
ο κος Μακρής, αλλά αυτό βέβαια, απαιτεί κρατική μέριμνα, υπευθυνότητα και
συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
1. Παλαιότερα, οι εταιρείες έλεγαν στους επενδυτές οικιακών
φωτοβολταϊκών ότι με βάση τις εγγυημένες τιμές, θα γινόταν απόσβεση της
επένδυσης μέσα σε 5-6 χρόνια και μετά θα είχαν κέρδη. Τώρα με τις νέες, πολύ
χαμηλότερες ταρίφες, πως διαμορφώνεται η περίοδος αυτή; Συνεχίζουν να έχουν
νόημα τα οικιακά φ/β ως επένδυση;
Κάθε επένδυση έχει μια απόδοση και ένα ρίσκο. Αν έχει νόημα
ή όχι, εξαρτάται από την κρίση του κάθε επενδυτή για την απόδοση και το ρίσκο
που δέχεται να αναλάβει.
Σύμφωνα με στοιχεία του ίδιου του ΥΠΕΚΑ, το 2010 τα οικιακά
φωτοβολταϊκά ξεκίνησαν με ετήσια απόδοση 18-19% - όταν ακόμα η εγγυημένη τιμή
πώλησης ήταν 0,55 € - και τον Ιούλιο του 2012 άγγιξε το 40% λόγω της μεγάλης
μείωσης του κόστους του εξοπλισμού.
Μετά την απόφαση του προηγούμενου Αυγούστου για μείωση της
εγγυημένης τιμής στο 0,25 €, η απόδοση επανήλθε στο 20%. Σήμερα, μετά τις
τελευταίες αποφάσεις του Μαΐου για περαιτέρω μείωση της τιμής στο 0,125 €, η
απόδοση έπεσε στο επίπεδο του 11-12%.
Μιλάμε πάντα για εγκαταστάσεις των 10 κιλοβατ σε στέγες,
χωρίς το κόστος σύνδεσης και το κόστος εγκατάστασης ηλιακού θερμοσίφωνα.
Στην πράξη βέβαια, η τελική απόδοση εξαρτάται από την
οικονομική προσφορά και την αξιοπιστία του εγκαταστάτη που θα υλοποιήσει το
έργο.
2. Μιλήστε μας λίγο για τον ενεργειακό συμψηφισμό (net metering)
και το πώς μπορεί να αλλάξει τα πράγματα προς το θετικότερο όσον αφορά τα
οικιακά φ/β.
Το net metering είναι ένα τελείως διαφορετικό μοντέλο χρήσης
των ΑΠΕ που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στις ΗΠΑ.
Με το net metering, τα φωτοβολταϊκά δεν είναι πια επένδυση
με σκοπό τη δημιουργία εσόδων, αλλά χρησιμοποιούνται για τη μείωση του κόστους
της ηλεκτρικής ενέργειας και την προστασία των καταναλωτών από τις συνεχείς
αυξήσεις στις χρεώσεις του ηλεκτρικού ρεύματος.
Με απλά λόγια, το net metering δίνει τη δυνατότητα σε μια
οικογένεια ή μια επιχείρηση να παράγει μόνη της την ενέργεια που καταναλώνει.
Για παράδειγμα, αν μια επιχείρηση καταναλώνει 30.000
κιλοβατώρες ετησίως, μπορεί με μια μικρή εγκατάσταση ισχύος περίπου 20 κιλοβατ
να τις παράγει μόνη της. Αν παράγει περισσότερες τις χάνει. Αν παράγει
λιγότερες πληρώνει τη διαφορά. Με τον τρόπο αυτό, μειώνεται ή ακόμα και
μηδενίζεται το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος.
Η μελέτη μας δείχνει ότι σήμερα, το net metering ωφελεί
περισσότερο τους μεγάλους οικιακούς καταναλωτές και την πλειοψηφία των
επαγγελματικών καταναλωτών, ενώ όφελος μπορούν να έχουν και οι φορείς του
δημοσίου.
Σταδιακά, με τη μείωση του κόστους του εξοπλισμού και την
αύξηση των χρεώσεων του ηλεκτρικού ρεύματος, η επένδυση θα γίνεται ελκυστικότερη
και για τους μικρότερους οικιακούς καταναλωτές. Το ΥΠΕΚΑ πάντως έχει αφήσει
ανοικτό το ενδεχόμενο δημιουργίας κάποιου ειδικού προγράμματος επιδότησης, ώστε
να μπορέσουν να ωφεληθούν άμεσα και οι μικρότεροι οικιακοί καταναλωτές.
Αυτό όμως που έχει σημασία, είναι ότι η προστασία που
παρέχει το net metering από τις συνεχείς αυξήσεις στο κόστος της ηλεκτρικής
ενέργειας, δημιουργεί κίνητρο για την αύξηση της κατανάλωσης.
Έτσι είναι λογικό οι χρήστες του net metering να θέλουν να
χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια και για τις άλλες τους ανάγκες, όπως π.χ. τη
θέρμανση ή ακόμα και τη μετακίνηση, κάνοντας έτσι επενδύσεις που δημιουργούν
ανάπτυξη.
3. Αυτό όμως δεν δημιουργεί απώλεια εσόδων και άρα
πρόβληματα στη ΔΕΗ;
Ναι, αλλά εκτός από τα έσοδα, τo net metering μειώνει και τα
έξοδα των εταιρειών ηλεκτρισμού, αφού η κατανεμημένη παραγωγή κοντά στα φορτία,
αποφορτίζει τα δίκτυα και περιορίζει έτσι την ανάγκη επενδύσεων για την
αναβάθμιση τους.
Ειδικά τα φωτοβολταϊκά, επειδή παράγουν ενέργεια το μεσημέρι
και ιδιαίτερα το καλοκαίρι, επιτρέπουν την απόσυρση των παλιών ρυπογόνων
μονάδων που παράγουν ακριβή ενέργεια για να καλύπτονται οι αιχμές στη ζήτηση
της ηλεκτρικής ενέργειας.
Έτσι έμμεσα, μειώνεται το μέσο κόστος του ηλεκτρικού
ρεύματος και για τους υπόλοιπους καταναλωτές. Δηλαδή ακριβώς το αντίθετο απ’
ότι συμβαίνει σήμερα με το σύστημα των εγγυημένων τιμών.
Από την άλλη, το net metering δημιουργεί ομαλά έναν υγιή
ανταγωνισμό στην αγορά λιανικής, δημιουργώντας έτσι κίνητρα στις εταιρείες
ηλεκτρισμού για να συμπιέσουν τα κόστη τους και να γίνουν πιο ανταγωνιστικές.
4. Τι ακριβώς ζητάει ο σύνδεσμος από το Υπουργείο;
Ο Σύνδεσμος κατέθεσε την πρότασή του στο Υπουργείο στα μέσα
Μαρτίου. Ένα μήνα μετά, το ΥΠΕΚΑ επιδεικνύοντας ταχύτατα αντανακλαστικά
συμπεριέλαβε τη βασική αρχή του net metering στο Σχέδιο Νόμου για τις ΑΠΕ που
δόθηκε για διαβούλευση στα μέσα Απριλίου.
Λίγες μέρες μετά ο ίδιος ο Υφυπουργός δεσμεύθηκε για την
εφαρμογή του, σε γραπτό του χαιρετισμό που έστειλε σε ημερίδα του Συνδέσμου.
Στην πράξη όμως, δυο μήνες μετά την κατάθεση της πρότασης δεν έχουμε δει ακόμα
κάποια νομοθετική ρύθμιση.
Επειδή το Σχέδιο Νόμου άφηνε τις λεπτομέρειες να καθορισθούν
αργότερα στα πλαίσια κάποιας υπουργικής απόφασης, αντιλαμβανόμαστε ότι θα
περάσει πολύς καιρός μέχρι να δούμε κάποια ουσιαστική πρόοδο. Ειδικά αν λάβουμε
υπόψη και τα άλλα σημαντικά προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει το Υπουργείο.
Εμείς αυτό που ζητάμε είναι:
- Να δεσμευθεί το Υπουργείο με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα που
θα αναφέρεται στο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί.
- Το μέτρο να περιλαμβάνει ουσιαστικό net metering, δηλαδή οι
καταναλωτές να γλυτώνουν όλες τις χρεώσεις και όχι μόνο το τιμολόγιο της ΔΕΗ.
- Να εφαρμοσθεί το μέτρο για εγκαταστάσεις έως 100 kW, ώστε να
ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων με την ένταξη των εγκαταστάσεων
αυτών στο Πρόγραμμα ΕΣΠΑ που τρέχει ήδη για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις..
- Να προβλεφθεί η δυνατότητα πίστωσης της περίσσειας ενέργειας
στους δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου, προκειμένου να ενισχυθεί
ο κοινωνικός χαρακτήρας του μέτρου.
Σε δεύτερη φάση, εφόσον υπάρχει δυνατότητα, να δημιουργηθεί
ένα πρόγραμμα επιδότησης ώστε να μπορούν να ωφεληθούν άμεσα και οι μικροί
οικιακοί καταναλωτές.
Αυτό όμως που ενοχλεί, είναι ότι το ΥΠΕΚΑ προχώρησε για άλλη
μια φορά ξαφνικά σε δραματικές μειώσεις των εγγυημένων τιμών, στραγγαλίζοντας
την αγορά, πριν εξασφαλίσει κάποια επόμενη κατάσταση.
Σήμερα μιλάμε καθημερινά για λουκέτα και απολύσεις, αφού οι
περισσότερες επιχειρήσεις δεν αντέχουν να περιμένουν την επόμενη μέρα. Αυτό
είναι το αναπτυξιακό περιβάλλον στο οποίο καλείται να λειτουργήσει σήμερα η
μικρή επιχείρηση;
5. Πιστεύετε ότι όντως δόθηκαν υπερβολικά πολλά κίνητρα για
την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, κάτι που όπως αναφέρουν οι επικριτές τους,
οδήγησε στο να χαθεί το μέτρο;
Αυτό είναι το μόνο σίγουρο και δεν το λέμε εμείς, αλλά το
ίδιο το ΥΠΕΚΑ στην Έκθεση που δημοσίευσε για τα Φωτοβολταϊκά στις Στέγες, η
οποία αναφέρει χαρακτηριστικά ότι η αγορά παρουσιάσε σημάδια υπερθέρμανσης.
Και υπεύθυνος γι’ αυτό, είναι το Υπουργείο, αφού άφησε
ανεξέλεγκτη την αγορά, χωρίς να προβλέψει ένα μηχανισμό αυτόματης
αναπροσαρμογής των τιμών.
Θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένα μοντέλο ανάλογο με αυτό της
Γερμανίας, όπου οι εγγυημένες τιμές διαμορφώνονται με συγκεκριμένη λογική, που
επιτρέπει στην αγορά να κάνει τις εκτιμήσεις της εγκαίρως και να κινηθεί
ανάλογα.
6. Με τόσα εγκατεστημένα φωτοβολταϊκά πιστεύετε ότι υπάρχει
δυνατότητα περαιτέρω διείσδυσης των φωτοβολταϊκών; Ήδη υπάρχουν αναφορές από
ειδικούς για τα προβλήματα που δημιουργούνται στο δίκτυο.
Πολλοί θεωρούν ότι το θέμα αυτό έχει δυο διαστάσεις. Μια
οικονομική διάσταση και μια τεχνική. Εμείς πιστεύουμε ότι υπάρχει μόνο μια
διάσταση και είναι πολιτική..
Σε κάθε περίπτωση, σε οικονομικό επίπεδο, πιστεύουμε πως με
το σημερινό σύστημα αποζημίωσης των παραγωγών, δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα. Όχι
μόνο για τα φωτοβολταϊκά αλλά για όλες τις τεχνολογίες ΑΠΕ. Αλλά αυτό αφορά
στην παραγωγή και πώληση ενέργειας στην αγορά χονδρικής ως επιχειρηματική
δραστηριότητα.
Στο επίπεδο της ιδιοκατανάλωσης, θεωρούμε ότι είναι δικαίωμα
κάθε πολίτη να παράγει μόνος του την ενέργεια που χρειάζεται και η Πολιτεία
οφείλει να προστατεύσει αυτό το δικαίωμα.
Σε τεχνικό επίπεδο, υπάρχουν λύσεις που εφαρμόζονται με
επιτυχία στο εξωτερικό και εξασφαλίζουν την ασφάλεια εφοδιασμού. Αρκεί να
υπάρχει πρόθεση. Μένει να το δούμε..
7. Εκτός από το net metering υπάρχουν άλλα θέματα στην
ατζέντα του Συνδέσμου;
Μας ενδιαφέρει η διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης εθνικής
πολιτικής, όχι μόνο για την παραγωγή, αλλά και για την εξοικονόμηση ενέργειας
στα κτίρια.
Προηγούνται όμως άλλα βασικότερα θέματα, που οφείλονται στη
ξαφνική και άναρχη ανάπτυξη του κλάδου, με βασικότερο το θέμα της ασφάλειας των
εγκαταστάσεων και της τακτικής επιθεώρησης και συντήρησης.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μιλάμε για χιλιάδες εγκαταστάσεις
παραγωγής ενέργειας, οι περισσότερες από τις οποίες λειτουργούν σε κτίρια, που
βρίσκονται βαθειά μεσα στον αστικό ιστό.
Είναι καθήκον μας να εξασφαλίσουμε την ασφαλή λειτουργία τους
και θα κινηθούμε σύντομα και προς αυτή την κατεύθυνση.