Σε σινοϊταλική μάχη όπως όλα δείχνουν θα εξελιχθεί ο διαγωνισμός για την πώληση του 24% του ΑΔΜΗΕ. Οι δεσμευτικές προσφορές αναμένεται να κατατεθούν μέσα στο πρώτο 15ήμερο του Οκτωβρίου και το τίμημα, εφόσον δεν υπάρξουν αρνητικές εκπλήξεις, εκτιμάται ότι με τους πλέον συντηρητικούς υπολογισμούς θα ξεπεράσει τα 250 εκατ. ευρώ.
Αν ο αριθμός των στελεχών των τριών υποψήφιων επενδυτών που παραβρέθηκαν το τριήμερο 7-9 Σεπτεμβρίου στην παρουσίαση της εταιρείας είναι ενδεικτικός του ενδιαφέροντος, τότε τουλάχιστον τις πρώτες εντυπώσεις κέρδισαν οι αντιπροσωπείες της κινεζικής State Grid και της ιταλικής Terna, καθώς ήταν οι πολυπληθέστερες, ενώ στον αντίποδα ολιγομελής ήταν η αποστολή της RTE, θυγατρικής της γαλλικής EDF.
Βεβαίως, αυτό που θα μετρήσει είναι το ύψος του τιμήματος. Με βάση την οικονομική ισχύ, η State Grid δείχνει να είναι το αδιαφιλονίκητο φαβορί με μεγάλη διαφορά από τους δύο άλλους «μνηστήρες» Η μεγαλύτερη, παγκοσμίως, εταιρεία κοινής ωφέλειας εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς στις κυριότερες διεθνείς αγορές και στην Ευρώπη έχει ήδη παρουσία στην Πορτογαλία και την Ιταλία (όπου συμμετέχει εμμέσως στο μετοχικό κεφάλαιο της Terna). Αγοράζοντας και το 24% του ΑΔΜΗΕ, ουσιαστικά ελέγχει σε σημαντικό βαθμό τα δίκτυα μεταφοράς στον ευρωπαϊκό Νότο και εκ των πραγμάτων αποκτά στρατηγική θέση στο ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Σημειώνεται ακόμα ότι η κινεζική εταιρεία ορίσθηκε τον περασμένο Ιούνιο ως ο προτιμητέος επενδυτής για το 14% της βελγικής εταιρείας διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου Eandis.
Αυτή την περίοδο είναι στην τελική ευθεία για να εξαγοράσει το 23,6% της βραζιλιάνικης εταιρείας συμμετοχών CPFL Energia έναντι 5,9 δισ. ρεάλ ή 1,8 δισ. δολαρίων. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση που όλοι οι μέτοχοι μειοψηφίας της CPFL αποφασίσουν να πωλήσουν τα μερίδια τους, τότε η State Grid θα πρέπει να καταβάλει συνολικά το πενταπλάσιο ποσό (!).
Στην Αυστραλία διεκδίκησε να αποκτήσει την Ausgrid, τη μεγαλύτερη εταιρεία δικτύων ηλεκτρισμού της χώρας, όπου το τίμημα θα προσέγγιζε τα 7,6 δισ. δολάρια. Τελικά, οι αρμόδιες αρχές της Αυστραλίας αποφάσισαν να μπλοκάρουν τη συμμετοχή της State Grid στον διαγωνισμό για λόγους εθνικής ασφαλείας.
Οι ίδιοι λόγοι φαίνεται πως αποτρέπουν την επέκταση του κινεζικού κολοσσού και στη γαλλική αγορά. Η γαλλική κυβέρνηση έχει ζητήσει από την κατά 85% κρατική EDF να πωλήσει ποσοστό ως 50% της θυγατρικής της RTE, του διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς ενέργειας της χώρας , προκειμένου να αντλήσει κεφάλαια ώστε να χρηματοδοτήσει την κατασκευή της πυρηνικής μονάδας Χίνκλεϊ Πόιντ στη Βρετανία. Δεδομένων των μεγάλων αναγκών της μητρικής EDF για ρευστότητα, εκτιμάται ότι η RTE δύσκολα θα καταφέρει να ακολουθήσει την State Grid και την Terna στην κούρσα για τον ΑΔΜΗΕ.
Ερωτηθείς σχετικά με τη συμμετοχή της State Grid σε διαγωνισμό για την απόκτηση μεριδίου στην RΤΕ, o διευθύνων σύμβουλος της γαλλικής εταιρείας, Francois Brottes, είχε δηλώσει στις αρχές του καλοκαιριού ότι δεν πρόκειται για ένα αμιγώς οικονομικό θέμα, καθώς αφορά ζωτικής σημασίας υποδομές. Πάντως, η κινεζική εταιρεία δεν φαίνεται να εξέφρασε, επισήμως τουλάχιστον, ενδιαφέρον. «Δεν κτύπησαν την πόρτα μου ή αν την κτύπησαν εγώ δεν ήμουν μέσα εκείνη την ημέρα», είχε πει χαρακτηριστικά ο CEO της RTE.
Έτσι λοιπόν, με βάση τα δεδομένα μέχρι σήμερα, το ερωτηματικό είναι ποια στάση θα ακολουθήσει η Terna. Μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες δικτύων στην Ευρώπη, με επενδύσεις 10 δισ. ευρώ την τελευταία δεκαετία, έχει κάθε ενδιαφέρον να αποκτήσει πρόσβαση στη χώρα μας, στο πλαίσιο μάλιστα της σύζευξης των δύο αγορών (market coupling). Σύμφωνα με όσα είχαν δηλώσει πηγές της εταιρείας στο Reuters, στα μέσα Αυγούστου, το ύψος της προσφοράς θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις ρυθμιστικές αποφάσεις για τα τέλη χρήσης του δικτύου μεταφοράς, ώστε οι αγοραστές να γνωρίζουν ποια θα είναι η απόδοση της επένδυσης τους.
Τον Οκτώβριο οι δεσμευτικές προσφορές
Η διαδικασία του διαγωνισμού βρίσκεται αυτή την περίοδο στη φάση των ερωταπαντήσεων (Questions & Answers - QA). Κάθε ενδιαφερόμενος επενδυτής έχει το δικαίωμα να υποβάλει ως 30 ερωτήσεις την εβδομάδα, προκειμένου να αποκτήσει μία ολοκληρωμένη εικόνα για τον Διαχειριστή και τις δραστηριότητές του. Καθώς είναι σε εξέλιξη ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα που αφορά κυρίως τα έργα της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων και της Κρήτης υπάρχουν ορισμένες αβεβαιότητες για τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των έργων, καθώς και για το ακριβές ύψος του κόστους. Και αν στην περίπτωση των Κυκλάδων οι αποκλίσεις δεν είναι τόσο μεγάλες, τα πράγματα είναι διαφορετικά στην περίπτωση της Κρήτης και ειδικότερα σε ότι αφορά τη «μεγάλη» διασύνδεση του νησιού με την Αττική.
Από την άλλη πλευρά, με απόδοση επί των επενδεδυμένων κεφαλαίων της τάξεως του 7,5% και το ενδεχόμενο ενός premium 1,5% - 2% για ένα έργο εθνικής σημασίας όπως αυτό της Κρήτης, οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές έχουν ένα πολύ ισχυρό κίνητρο για να εισέλθουν στο μετοχικό κεφάλαιο του ΑΔΜΗΕ και ανάλογα με τη διαθέσιμη ρευστότητα και τις τεχνολογικές δυνατότητες να επιταχύνουν τα projects που θα ενισχύουν σημαντικά μέσα στα επόμενα χρόνια και τα δικά τους έσοδα.
Η διαδικασία του QA θα διαρκέσει συνολικά έξι εβδομάδες και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο 10ήμερο του Οκτωβρίου, ώστε στη συνέχεια να οριστεί η ημερομηνία υποβολής των δεσμευτικών προσφορών (κατά πάσα πιθανότητα στις 15 Οκτωβρίου) και μέχρι τις 31 του μηνός να οριστεί ο προτιμητέος επενδυτής.
Το ύψος του τιμήματος εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 250 εκατ. ευρώ, ενώ αν οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές είναι πραγματικά αποφασισμένοι τότε δεν αποκλείεται να δούμε προσφορές κοντά στα 300 εκατ. ευρώ. Με βάσεις τις προβλέψεις της διοίκησης της εταιρείας, η ρυθμιζόμενη περιουσιακή βάση θα ανέλθει φέτος σε 1,532 δισ. ευρώ, τα έσοδα θα διαμορφωθούν στα 324 εκατ, ευρώ και τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων στα 196 εκατομμύρια. Σημειώνεται ότι η αξία του πάγιου ενεργητικού το 2015 άγγιξε το 1,6 δισ. ευρώ. Η αποτίμηση του ΑΔΜΗΕ στον προηγούμενο διαγωνισμό για την πώληση του 66% είχε οριστεί σε 1,2 δισ. ευρώ, ωστόσο θα πρέπει πλέον να συνυπολογισθεί η αναμενόμενη αύξηση των εσόδων από τη διασύνδεση των Κυκλάδων και τουλάχιστον τη «μικρή» διασύνδεση της Κρήτης.
Το τίμημα θα ήταν πολύ υψηλότερο αν η ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας δεν είχε το βάρος των ληξιπρόθεσμων οφειλών από τους απλήρωτους λογαριασμούς που ξεπερνούν τα 2,3 δισ. ευρώ, καθώς, αν και επιβαρύνουν τον ισολογισμό της ΔΕΗ, αποτελούν έναν παράγοντα που μπορεί να εκτροχιάσει το σύνολο του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Αν υποθέσουμε ότι οι οφειλές ήταν αρκετά χαμηλότερες, τότε το ποσό της εξαγοράς θα μπορούσε να ανέλθει, αναλογικά για το 100% των μετοχών, σε τουλάχιστον 2 με 3 φορές τη λογιστική αξία του ΑΔΜΗΕ, όπως συμβαίνει άλλωστε σε αντίστοιχες περιπτώσεις στο εξωτερικό.
Αυτό το γεγονός επηρεάζει και τα προσδοκώμενα έσοδα για τη ΔΕΗ, που εξαναγκάζεται με βίαιο τρόπο να χάσει το πολυτιμότερο περιουσιακό της στοιχείο, μολονότι το μοντέλο του Ανεξάρτητου Διαχειριστή (ΙΤΟ) είναι απολύτως συμβατό με τα ευρωπαϊκά δεδομένα (για παράδειγμα η γαλλική RTE λειτουργεί με αυτό το μοντέλο). Η μεγάλη αγωνία της αγοράς είναι ωστόσο το πότε και πως θα καταβάλει το Δημόσιο το αντίτιμο ώστε να διατηρήσει τον έλεγχο του 51% του ΑΔΜΗΕ. Ίσως ο κυριότερος λόγος για τον οποίο φαίνεται πως επιλέχθηκε αυτό το πολύπλοκο μοντέλο για την απόσχιση του ΑΔΜΗΕ είναι η δημιουργία χρηματοροών της τάξεως των 100 εκατ. ευρώ περίπου, από τα φορολογικά έσοδα που θα προκύψουν από τις εταιρικές μεταβιβάσεις, ώστε αυτά τα χρήματα να δοθούν στη συνέχεια στη ΔΕΗ. Και πάλι, όμως, υπάρχουν ακόμα πολλά κενά, που θέτουν εν αμφιβόλω τα -όποια- οφέλη της ΔΕΗ.
Επίσης, οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές γνωρίζουν ότι σε περίπτωση αποτυχίας της διαδικασίας για το 24% τότε η εναλλακτική λύση είναι, κατά τα οριζόμενα στο Μνημόνιο, η πώληση του 100% του ΑΔΜΗΕ. Απ' αυτή την άποψη, θεωρητικά τουλάχιστον, θα μπορούσαν να καταθέσουν μία χαμηλή προσφορά, δηλαδή κάτω από 250 εκατ. ευρώ, ευελπιστώντας ότι η ελληνική κυβέρνηση ως βασικός μέτοχος της ΔΕΗ θα αναγκαστεί να την αποδεχθεί ή σε περίπτωση «ναυαγίου» του διαγωνισμού, να επανέλθουν σε δεύτερη φάση για να διεκδικήσουν τον πλήρη έλεγχο του Διαχειριστή.