Από τη
στιγμή που αποδείχθηκε ότι στην περιοχή μας υπάρχουν βεβαιωμένα και ενεργά
πετρελαϊκά συστήματα, είναι θέμα χρόνου να βρεθούν νέες ανακαλύψεις, φτάνει να
συνεχίζονται οι έρευνες, τονίζει εμφαντικά ο δρ Κωνσταντίνος Α. Νικολάου,
γεωλόγος πετρελαίων, ενεργειακός οικονομολόγος και μέλος της Εταιρείας
Υδρογονανθράκων Κύπρου. Ο ίδιος ξεκαθαρίζει ότι οι έρευνες και οι γεωτρήσεις
βρίσκουν και πιστοποιούν τα κοιτάσματα και όχι οι ανέξοδες φαντασιώσεις και
φλυαρίες. Τα επιστημονικά δεδομένα για τους υδρογονάνθρακες πρέπει να βασίζονται
στο σύνολο των πληροφοριών και προπάντων στη σύνθεση, μια που στις έρευνες
εμπλέκονται πολλές ειδικότητες. Αυτό όμως, όπως λέει, απουσιάζει στην περίπτωση
μας και φαίνεται ότι κάποιοι βιάστηκαν και κούνησαν το πόδια τους πριν
καβαλήσουν το… άλογο.
-Κουβαλάτε
πάνω από σαράντα χρόνια εμπειρίας στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων σε
αρκετές χώρες. Πάρα πολλά ακούγονται στο νησί μας για το θέμα των
υδρογονανθράκων. Δημιουργήθηκαν προσδοκίες και σενάρια για βεβαιωμένα αποθέματα
αρκετών τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών, για γρήγορη οικονομική ανάπτυξη, για
δημιουργία τερματικού υγροποίησης, για χιλιάδες θέσεις εργασίας. Φτάσαμε στα
τελευταία αρνητικά δεδομένα με την άγονη γεώτρηση «Ονασαγόρας» και την
αποχώρηση της TOTAL.
-Άνθρακες
τελικά οι υδρογονάνθρακες;
-Κατηγορηματικά
όχι. Γιατί η ανακάλυψη Αφροδίτη είναι εδώ. Μπορεί να μην είναι τα 7-8 τρις κυβ.
πόδια, που έλεγαν στην αρχή, αλλά υπάρχει κάτι καλό. Μικρότερη μεν η ποσότητα,
αλλά παραμένει σημαντική.
-Γέμισε η
Κύπρος με ειδικούς περί υδρογονανθράκων που μας φούσκωσαν τα μυαλά με
παραπληροφόρηση;
-Η βιομηχανία έρευνας και παραγωγής
υδρογονανθράκων δεν έχει προηγούμενο και ιστορία στην Κύπρο. Οπότε δεν μπορούμε
να είμαστε απαιτητικοί με το επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό. Παρατηρήθηκε,
όμως, κάποια βιασύνη και περισσότερο βιαστικές ανακοινώσεις. Η έλλειψη γνώσης
των διαδικασιών, των χρονοδιαγραμμάτων και απαιτήσεων, για να φτάσουμε από την
έρευνα στην ανακάλυψη, ακολούθως στην επιβεβαίωση και στην πιστοποίηση των
αποθεμάτων και τέλος στις μελέτες ανάπτυξης και παραγωγής, δημιούργησε το
πρόβλημα. Φαίνεται ότι κάποιοι βιάστηκαν και κούνησαν τα πόδια τους πριν
καβαλήσουν το… άλογο.
-Διαβάζαμε
λάθος τα δεδομένα ή δεν μπορούσαμε να ξέραμε;
-Νομίζω ότι εκτός από όσα ανάφερα πιο
πάνω, δεν διαβάζαμε ή δεν κατανοούσαμε το σύνολο των πληροφοριών και των
δεδομένων. Βλέπαμε τα πιο ευχάριστα και δεν κρατούσαμε επιφυλάξεις για κάποιες
πληροφορίες που μας ερχόντουσαν. Αυτό θα μπορούσε να δικαιολογηθεί με την
απουσία εμπειρίας και εξειδικευμένης γνώσης.
-Οι
προσδοκίες μας πάνω σε ποια δεδομένα πρέπει να βασίζονται;
- Στα πραγματικά επιστημονικά δεδομένα
και στο σύνολο των πληροφοριών. Και προπάντων στη σύνθεση. Στις έρευνες
εμπλέκονται πολλές ειδικότητες. Γεωλόγοι, γεωφυσικοί, μηχανικοί πετρελαίων,
οικονομικοί αναλυτές , με πολλές υποειδικότητες για την κάθε ειδικότητα. Όλοι
αυτοί συνεργάζονται, συντονίζονται και συνθέτουν. Αυτό νομίζω ότι απουσιάζει
στην περίπτωση μας. Η έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων, δεν είναι υπόθεση
ενός ατόμου ή μιας ειδικότητας. Στην Κύπρο βάλαμε το άλογο πίσω από την άμαξα.
Οι βασικές ειδικότητες του πρώτου σταδίου των ερευνών, είναι οι γεωλόγοι
πετρελαίου και οι γεωφυσικοί. Ε, λοιπόν, δεν υπάρχουν και δεν φρόντισαν να τους
αποκτήσουν έγκαιρα. Μπορεί κάποιος να ισχυρισθεί ότι δεν υπήρχε ο χρόνος, γιατί
είχαμε σχετικά πολύ σύντομα την πρώτη ανακάλυψη. Αυτό που σας λέω είναι
εξόφθαλμα φανερό.
-Περιμένατε
την αποχώρηση του γαλλικού κολοσσού TOTAL;
- Η TOTAL ξεκίνησε τις έρευνες της στα
τεμάχια 10 και 11 πριν δύο χρόνια. Έχει ακόμα ένα χρόνο για να ολοκληρώσει την
πρώτη φάση. Εκτέλεσε συμπληρωματικά σεισμικά δύο διαστάσεων (2D) και τριών
διαστάσεων (3D) στις περιοχές ενδιαφέροντος. Εκτέλεσε λεπτομερές πρόγραμμα
επεξεργασίας και σε χρόνο και σε βάθος. Δυστυχώς δεν εντόπισε στόχους για
γεωτρήσεις, οι οποίοι θα δικαιολογούσαν τις δαπάνες της γεώτρησης και της
επιβεβαίωσης και ανάπτυξης, σε περίπτωση ανακάλυψης. Αυτό δεν είναι ασύνηθες
στη βιομηχανία της έρευνας υδρογονανθράκων. Η εταιρεία έχει συμβατικές
υποχρεώσεις και δεσμεύσεις για τα τεμάχια 10 και 11, τις οποίες ακολουθεί με
τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αν δε, συνυπολογίσουμε τις σημερινές τιμές των
υδρογονανθράκων, τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα. Είμαι πεπεισμένος ότι
έγινε το καλύτερο δυνατό και τηρήθηκαν οι κανόνες της διεθνούς πρακτικής για
τις έρευνες. Αν η TOTAL εντόπιζε κάτι το αξιόλογο, είμαι βέβαιος ότι θα
προχωρούσε σε γεώτρηση. Εξάλλου η εταιρεία είχε εκδηλώσει πριν αρκετό χρόνο την
πρόθεση της να μην φύγει από την περιοχή, παρότι γνώριζε ότι τα συμπεράσματα
των ερευνών της ήταν απογοητευτικά. Γνωρίζω πολύ καλά ότι διερεύνησε τόσο τις
πιθανότητες ύπαρξης φυσικού αερίου, όσο και τις πιθανότητες ύπαρξης πετρελαίου,
χωρίς να εντοπίσει παγίδες και δομές άξιες τρυπήματος.
-Η ενέργεια
αυτή μπορεί να οφείλεται και σε τουρκικές πιέσεις;
- Η TOTAL είχε αγνοήσει τις τουρκικές
πιέσεις προ πολλού και πριν την παρουσία του Μπαρμπαρός στην περιοχή.
-Τυχόν
αποχώρηση της μπορεί να φέρει νέες ανατροπές τόσο στους σχεδιασμούς, όσο και
στις προσδοκίες της Κύπρου για το άμεσο μέλλον στον τομέα των υδρογονανθράκων;
- Είναι φυσικό επακόλουθο να
προσαρμοζόμαστε στα νέα δεδομένα και να χαράζουμε την πολιτική μας.
-Η TOTAL
είναι το δεύτερο κατά σειρά σημαντικό πλήγμα προς αυτή την κατεύθυνση μετά την
απογοήτευση από τον «Ονασαγόρα». Υπάρχουν κοιτάσματα στα άλλα οικόπεδα ή θα
αρχίσει μια-μια οι εταιρείες να φεύγουν;
- Είναι πιθανό, η νέα γεώτρηση, ή η
επόμενη, να ανατρέψει τα δεδομένα. Πρέπει να σας πω ότι πριν από τις
ανακαλύψεις της NOBLE στο Ισραήλ (Tamar, Leviathan κ.λπ.), στην περιοχή
ενεργούσε για πολλά χρόνια η British Gas, χωρίς αξιόλογα ευρήματα, μέχρι που
αποφάσισε να εγκαταλείψει. Στη συνέχεια ήρθε η NOBLE και οι επιτυχίες της.
Χρειάζεται υπομονή και επιμονή. Από τη στιγμή που αποδείχθηκε ότι στην περιοχή
μας υπάρχουν βεβαιωμένα και ενεργά πετρελαϊκά συστήματα, είναι θέμα χρόνου να
βρεθούν νέες ανακαλύψεις. Φτάνει να συνεχίζονται οι έρευνες! Οι έρευνες και οι
γεωτρήσεις βρίσκουν και πιστοποιούν τα κοιτάσματα και όχι οι ανέξοδες
φαντασιώσεις και φλυαρίες.
-Η πτώση της
τιμής του πετρελαίου διεθνώς, που έφερε τις πετρελαϊκές εταιρείες να προχωρούν
σε «νοικοκύρεμα» των δραστηριοτήτων τους, ώστε να μειώσουν τις ζημιές που
προκύπτουν με τα νέα δεδομένα, μπορεί να οδηγήσει και άλλες εταιρείες να
σπάσουν τα συμβόλαια τους με την Κυπριακή Δημοκρατία;
- Είναι φυσικό επακόλουθο να υπάρχει
προσαρμογή και ιεράρχηση των δραστηριοτήτων, των προτεραιοτήτων και των δαπανών
των εταιρειών στα νέα δεδομένα των τιμών. Όμως η NOBLE, έχει ήδη μία ανακάλυψη
στο ενεργητικό της, έχει δαπανήσει πάρα πολλά εκατομμύρια για την ανακάλυψη της
και είναι επακόλουθο να θέλει παραμείνει για να αποσβέσει τις δαπάνες της. Η
ΕΝΙ βρίσκεται στην εξέλιξη του γεωτρητικού προγράμματος της. Η παρουσία της θα
εξαρτηθεί από τα ευρήματα των γεωτρήσεων της αλλά και από τις συμβατικές της
υποχρεώσεις. Θέλω να τονίσω ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι πολύ τυχερή με την
παρουσία και των τριών εταιρειών, NOBLE, TOTAL, ENI, δεδομένου του κύρους και
της αποτελεσματικότητας τους.
-Οι μόνες
ελπίδες πλέον για τον εντοπισμό ενός νέου σημαντικού κοιτάσματος εναποτίθενται
στις έρευνες της κοινοπραξίας Eni/Kogas στην Αμαθούσα;
- Η ΕΝΙ έχει στο πρόγραμμα της, άλλες
δύο γεωτρήσεις στα τεμάχια 2 και 3. Η γεώτρηση Αμαθούσα έχει καλές πιθανότητες
ανακάλυψης υδρογονανθράκων. Πρέπει να ξέρουμε ότι η έρευνα υδρογονανθράκων
είναι δαπανηρή επιχείρηση ελπίδας, πολύ υψηλού ρίσκου, όπου οι πιθανότητες
αποτυχίας υπερτερούν αυτών της επιτυχίας. Πάντως όλα τα ευρήματα της κάθε γεώτρησης,
ανεξαρτήτως επιτυχίας, συνυπολογίζονται για την προσαρμογή των ερευνητικών
προγραμμάτων τα οποία μπορεί να αναθεωρηθούν ανάλογα. Πρέπει επίσης να τονίσω
ότι η Δημοκρατία έχει δυνατότητες διεξαγωγής νέων διαγωνισμών για να κρατήσει
ανοικτές τις έρευνες. Η εμπειρία έδειξε ότι νέοι παίκτες, μπορούν να φέρουν
νέες ιδέες, που μπορεί να ανατρέψουν προηγούμενα αρνητικά αποτελέσματα. Η
ιστορία είναι γεμάτη με τέτοια παραδείγματα. (Βόρεια Θάλασσα, Λεβαντίνη κ.λπ.)
Επαναλαμβάνω: Υπομονή και επιμονή!
-Τι απαντάτε
σε αυτούς που νιώθουν απογοήτευση, αρνητικό κλίμα γύρω από τις ενεργειακές
δυνατότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ της;
- Όσο συνεχίζονται οι έρευνες πρέπει
να ελπίζουμε. Οι θάλασσες της κυπριακής ΑΟΖ είναι αποδεδειγμένα
πετρελαιοπιθανές.
-Πόσο σας
ανησυχεί η αποτυχία της πρώτης διερευνητικής γεώτρησης της ENI-KOGAS και η
απόσυρση του ενδιαφέροντος της TOTAL από τα τεμάχια 10 και 11;
- Γνωρίζοντας τους βαθύτερους
«γεωλογικούς λόγους» αποτυχίας της γεώτρησης Ονασαγόρας, μπορώ να εκφράσω κάποια
μικρή, αλλά υποκειμενική ανησυχία. Δεν μπορώ, όμως, να σχολιάσω τίποτε
περισσότερο, για δεοντολογικούς λόγους, δεδομένου ότι οι έρευνες βρίσκονται σε
εξέλιξη και οι εταιρείες έχουν τον πρώτο λόγο. Ενόσω συνεχίζονται οι έρευνες
πρέπει ελπίζουμε. Κανένας δεν θέλει να διεξάγει έρευνες… για τις έρευνες και να
χάνει τα λεφτά του.
Φωτο: Γιάννης Νησιώτης
(από την εφημερίδα «Φιλελεύθερος»,
03/02/2015)