εφόσον εξυπηρετείται. Το ιστορικό δίδαγμα είναι ότι η χρεοκοπία του ελληνικού Δημοσίου και ό,τι ακολούθησε, οφείλονταν στην ανικανότητα όσων βρέθηκαν στις υπεύθυνες θέσεις τότε. Αν απέφευγαν την αδυναμία πληρωμής υποχρεώσεων, θα είχαμε γλιτώσει πολλά ως χώρα και κοινωνία.
Σήμερα που η οικονομία βυθίζεται στην ύφεση της πανδημίας, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Το δημόσιο χρέος ήταν 181% του ΑΕΠ το 2019 και 208% το 2020. Η αύξηση οφείλεται στο ότι προστέθηκαν στο δημόσιο χρέος 8 δισ. ευρώ, ενώ υπήρχε και πτώση οικονομικής δραστηριότητας. Αυτό όμως δεν αποτελεί πρόβλημα καθώς το κόστος, δηλαδή τα επιτόκια που πληρώνουμε, βρίσκεται χαμηλά. Το επιτόκιο του 15ετούς ελληνικού ομολόγου είναι 1,15%, το χαμηλότερο ποτέ. Υστερα από περίοδο πρωτογενούς πλεονάσματος στοχεύουμε σε πρωτογενές έλλειμμα 3,9% το 2021 έναντι ελλείμματος 7,2% το 2020.
Τα χρόνια που πέρασαν, το δημόσιο χρέος μετακινήθηκε σε επίσημους φορείς της Ευρωπαϊκής Ενωσης και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αφού το 78% του δημόσιου χρέους της χώρας ανήκει σε αυτούς. Δεν οφείλουμε πολλά σε επενδυτές του ιδιωτικού τομέα. Το μεγαλύτερο μέρος του δημοσίου χρέους (97%) είναι με σταθερά επιτόκια και συνεπώς δεν κινδυνεύουμε από μελλοντική άνοδο επιτοκίων. Και το… καλύτερο είναι πως το ελληνικό δημόσιο χρέος έχει μεγάλη διάρκεια, 20 χρόνια κατά μέσον όρο, ενώ χώρες με παρόμοια μεγέθη έχουν μέσο όρο οφειλών 7,7 χρόνια.
Η ΕΚΤ αγοράζει ομόλογα κρατών-μελών, καθώς υλοποιεί τα προγράμματα ΑΡΡ και ΡΕΡΡ, αλλά κάποιοι εκτιμούν ότι το χρέος αυτό δεν είναι εύκολο να εξοφληθεί και θα ανανεώνεται, όπως ακριβώς συμβαίνει με άλλες μεθόδους στο δημόσιο χρέος των ΗΠΑ.
Κάπου το 1750 η Βρετανική Αυτοκρατορία είχε ανακαλύψει τον τρόπο να χρηματοδοτεί τις ανάγκες πολέμων και άλλων κρατικών δραστηριοτήτων. Είναι τα λεγόμενα «αιώνια» ομόλογα, που δεν έχουν λήξη, δεν εξαγοράζονται και προσφέρουν σταθερή απόδοση σε όσους έχουν επενδύσει σε αυτά. Ισχύουν «για πάντα» και συνεπώς δεν εξοφλείται το κεφάλαιο αλλά η υποχρέωση του οφειλέτη είναι καταβολή των τόκων. Ενα μέρος του δημοσίου χρέους της Ευρώπης (και της Ελλάδας) θα μοιάζει όλο και περισσότερο… απεριόριστης διάρκειας!
Η ευθύνη και η ευκαιρία σήμερα είναι να αξιοποιηθεί η μοναδική συγκυρία. Η ελληνική οικονομία πριν από μερικές δεκαετίες είχε ως περιοριστικό παράγοντα της ανάπτυξης το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών. Μετά την ένταξη στο ευρώ, ο περιοριστικός παράγοντας της ανάπτυξης έγινε το δημόσιο χρέος και το κόστος χρηματοδότησης. Σήμερα φαίνεται να εξαλείφεται αυτό το πρόβλημα και η χώρα αποκτά το πλεονέκτημα της άνετης χρηματοδότησης.
Το μέλλον, ωστόσο, θα είναι ψηφιακό. Οπως επισήμανε σε πρόσφατη συνέντευξή της η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, σχεδιάζεται το νέο, ασφαλές, ψηφιακό νόμισμα της Ευρώπης. Η σχετική διαβούλευση ολοκληρώθηκε ήδη και ο στόχος είναι να δημιουργηθεί ψηφιακό νόμισμα με σεβασμό στην ιδιωτικότητα όσων το χρησιμοποιούν, χωρίς εκμετάλλευση των στοιχείων τους από κάποιον ενδιάμεσο, που θα διευκολύνει την εθελοντική χρησιμοποίηση χωρίς να είναι υποχρεωτική για κανέναν, χωρίς να ακυρώνονται σημερινά συστήματα πληρωμών. Πότε εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμο; Σε τέσσερα χρόνια, εκτιμά η κ. Λαγκάρντ. Το μέλλον είναι πολύ κοντά.
*(Από την Καθημερινή)