Πράγμα που είναι φυσικό να προκαλεί κάποιες ανησυχίες σε όσους θεωρούν ότι τα όριά της τείνουν να χαράσσονται αυθαιρέτως, αυτοβούλως, αυτογνωμόνως. Όλα θα γίνουν ακόμα δυσκολότερα, αν η Τουρκία εκδηλώσει διάθεση να αποκτήσει πατρίδες και με άλλα χρώματα, όλα εκείνα της ίριδος ας πούμε, που δεν είναι και ευάριθμα. Αλλά είναι δυνατόν να προστεθούν και πατρίδες με άλλα χρώματα, εφόσον το θεωρήσουν σκόπιμο και συμφέρον οι γείτονες, για τον έναν ή τον άλλο λόγο. Λόγοι που θα έπρεπε να μας προβληματίζουν, όπως συνήθως αποδεικνύεται εκ των υστέρων, οπότε και το αντιλαμβανόμαστε πολύ αργά.
Όμως το θέμα των εγχρώμων πατρίδων δεν είναι τόσο σημαντικό, όσο εκείνο των απλών πατρίδων που έχει μια κάπως ιδιαίτερη τουρκική διάσταση. Όπως προκύπτει από μια ενδιαφέρουσα παλαιά ιστορία που διαδραματίζεται στις αρχές του περασμένου αιώνα, στη σχολή πολέμου του Οθωμανικού Στρατού στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, φοιτούσε ένας νέος αξιωματικός, ο Μουσταφά Κεμάλ. Είναι σε επαφή με μια ομάδα αξιωματικών της σχολής, των οποίων θα ηγηθεί τελικά. Επιθυμούν την ανατροπή του τυραννικού καθεστώτος του Σουλτάνου Αβδούλ-Χαμήτ, και την αναδιοργάνωση, ανασυγκρότηση, ανόρθωση του Κράτους. Πρέπει, όμως, πρώτα να βαπτισθεί η οργάνωση. Ήθελαν, οι ιδρυτές της να ονομαστεί «Πατρίδα», λέξη που συγκέντρωνε, γι' αυτούς, όλα τα προσόντα τα απαιτούμενα. Τότε όμως προέκυψε ένα πρόβλημα που προκάλεσε μια κάποια αμηχανία. «... όπως δεν υπήρχε τουρκική λέξη για να εκφράσει αυτή την έννοια, είχαν αρκεσθεί στον αραβικό όρο ''Βατάν''». Η οργάνωση εξέδιδε και ένα διμηνιαίο δελτίο με το ίδιο όνομα. Η δραστηριότητα της όμως αποκαλύφθηκε, τα μέλη της διώχθηκαν. Ο Κεμάλ φυλακίστηκε προσωρινά.
Οι Οθωμανοί Τούρκοι άρχισαν την ιστορική τους πορεία ως νομαδικός λαός και αυτό επέδρασε για αρκετό χρονικό διάστημα στην νοοτροπία, τον χαρακτήρα, τη συμπεριφορά τους. Η έννοια της πατρίδας δεν ήταν δυνατόν να έχει γι' αυτούς το ίδιο ακριβώς περιεχόμενο, με εκείνο που της έδιδαν λαοί χωρίς αυτήν την ιδιότητα. Απλά, ίσως απλοϊκά, για τους νομάδες πατρίδα τους είναι κάποτε η γη των γειτόνων. Δεν είναι η γη που είχαν, αλλά αυτή που κατέκτησαν. Ξέρουν πως η βία, η ισχύς, ο πόλεμος, έχουν ξεχωριστό ρόλο στις σχέσεις μ' αυτούς από τους οποίους πήραν εδάφη και ενδεχομένως δεν το έχουν ξεχάσει. Βεβαίως, ο χρόνος, αργά προοδευτικά, ομαλοποιεί τα πράγματα και οι νομάδες θα αισθάνονται λιγότερο νομάδες. Αυτοί όμως που διατρέχουν τον κίνδυνο να δουν τα εδάφη τους, τις θάλασσές τους, τους ουρανούς τους να μετατρέπονται σε έγχρωμες πατρίδες άλλων, καλόν είναι να φυλάγονται πάντα.
Είναι αξιοσημείωτο επίσης ότι το κεμαλικό καθεστώς, ήδη από τα πρώτα του χρόνια, αναζήτησε και νόμισε ή θεώρησε ότι βρήκε επαρκή ιστορική νομιμοποίηση για την παρουσία των Τούρκων στη Μικρά Ασία πριν ακόμη από την εμφάνιση την ουσιώδη των Ελλήνων. Γι' αυτήν την προσπάθεια συστάθηκε μια «Εταιρία για τη μελέτη της Τουρκικής Ιστορίας», υπό την καθοδήγηση του ίδιου του Κεμάλ. Σε κάποια φάση οι Τούρκοι αποφάσισαν να υιοθετήσουν δύο όντως ενδιαφέροντες λαούς ως προγόνους τους. Πρόκειται για τους συμπαθείς Σουμερίους και Χετταίους που είναι αμφίβολο, όση διορατικότητα και αν μπορούσαν να έχουν, αν θα ήταν σε θέση να προβλέψουν τι αποστολή θα τους ανέθεταν, τι ρόλο και σε τι έργο θα τους ζητούσαν να παίξουν. Αναγορεύτηκαν Τούρκοι και κλήθηκαν διαχρονικά να κατοχυρώσουν τα δικαιώματα της Τουρκίας σε μια Μικρά Ασία, η τύχη της οποίας μόλις είχε κριθεί οριστικά. (Ή τουλάχιστον για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα. Η Ιστορία συνεχίζεται. Άγνωστο τι επιφυλάσσει.)
Η επιστράτευση και επίκληση παραδόξων, περιέργων παραλόγων επιχειρημάτων από τουρκικής πλευράς δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει. Ούτε η συχνότης και η πυκνότης τους να μας κάνει να έχουμε αμφιβολίες για τα δικά μας.
* Νομικός