Διακύβευμα και Επιλογές στην Ανατολική Μεσόγειο

Διακύβευμα και Επιλογές στην Ανατολική Μεσόγειο
του Θάνου Π. Ντόκου*
Πεμ, 7 Μαρτίου 2019 - 10:26

Η πρόσφατη ανακάλυψη της κοινοπραξίας ExxonMobil-Qatar Ρetroleum στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ αλλάζει ώς έναν βαθμό τα δεδομένα στην Ανατολική Μεσόγειο και αυξάνει –χωρίς, ωστόσο, να εκτοξεύει, αφού δεν είναι game changer– την ενεργειακή αξία της περιοχής στα μάτια εταιρειών και κρατών. 

Θα πρέπει να περιμένουμε τις επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις για το ακριβές μέγεθος, καθώς και ενδεχόμενες πρόσθετες ανακαλύψεις που μπορεί να έχουν συνδυαστικό αποτέλεσμα. Η μεγέθυνση του ενεργειακού διακυβεύματος, τόσο από γεωπολιτική όσο και από οικονομική σκοπιά, ενδέχεται να οδηγήσει σε αντίστοιχη αύξηση του τουρκικού ενδιαφέροντος και σε ενέργειες (π.χ. «συμβολική» γεώτρηση σε τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ) που θα συμβάλλουν στην άνοδο της έντασης στην περιοχή (ανησυχητικός ο συνδυασμός αλαζονείας και ανασφάλειας που εκπήγαζε από την άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα»). Σημαντική ήταν η ίδρυση Ταμείου Υδρογονανθράκων από την Κυπριακή Δημοκρατία, που ακυρώνει ένα λίαν πειστικό τουρκικό επιχείρημα. Μετά την αρχική ευφορία, Κύπρος και Ελλάδα θα πρέπει να συνεκτιμήσουν με ιδιαίτερη προσοχή μια σειρά παραγόντων: τη δυσκολία αποκρυπτογράφησης της αμερικανικής στρατηγικής στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (ενόψει, μάλιστα, και της αυξανόμενης ρωσικής παρουσίας και επιρροής), τις ενδεχόμενες πιέσεις εταιρειών για σταθεροποίηση της περιοχής και τις πιθανές συνέπειες για προσπάθειες επίλυσης Κυπριακού, τη δυνατότητα ελληνικής αεροναυτικής παρουσίας στην περιοχή, την ανάγκη αναδιαμόρφωσης της σχέσης Ε.Ε. - Τουρκίας και τον ρόλο ΝΑΤΟ και Ε.Ε.

Στο πλαίσιο αυτό διαφαίνεται η ανάγκη στενού συντονισμού και συνεργασίας με Ισραήλ, Αίγυπτο, ΗΠΑ, Γαλλία, ενδεχομένως και Γερμανία, επαφές με Λιβύη για να αποτραπούν τυχόν αρνητικές εξελίξεις όσον αφορά την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, διατήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας με την Τουρκία και προώθηση, εφόσον υπάρχει η σχετική βούληση από τουρκικής πλευράς, μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Απαιτείται μια προσεκτικά επεξεργασμένη πολιτική θαλασσίων ζωνών και ενεργειακών σχεδιασμών στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πολιτικής διαχείρισης των ελληνοτουρκικών σχέσεων και περιφερειακού ρόλου στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια τέτοια πολιτική θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον συσχετισμό ισχύος, το ευμετάβλητο των θέσεων των μεγάλων δυνάμεων και τα πλεονεκτήματα των καταστάσεων αμοιβαίου οφέλους (win-win) σε σχέση με αυτές μηδενικού αθροίσματος.

 

* Ο Θάνος Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

 

(«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)

Διαβάστε ακόμα