Τους ενεθυμήθη όμως ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν όταν προχθές θέσπισε ημέρα μνήμης της Αρμενικής γενοκτονίας από τους Τούρκους την 24η Απριλίου ,προς μεγάλο κακοφανισμό της Τουρκικής προεδρίας.
Ενάμισυ εκατομμύριο Αρμένιοι σφαγιάσθησαν ή πέθαναν από κακουχίες και πείνα το 2015 από τον Οθωμανικό στρατό , ως γνωστόν. Αυτό που είναι σχετικώς άγνωστον είναι ότι η Οδύσσεια τους Αρμενικού έθνους συνεχίσθη κατά την διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου , από τους Γερμανούς , Γεωργιανούς και τον διαβόητο «Νεότουρκο» στρατηγό Ενβέρ πασά.
Την άνοιξη του 2017 , ιδρύθη στην Τιφλίδα η «Υπερκαυκασία Δημοκρατία», αποτελουμένη από
αντιπροσώπους των προηγουμένων Ρωσσικών επαρχιών της Γεωργίας , Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Όταν εγνώσθησαν οι αποφάσεις της συνθήκης Μρέστ-Λίτοβσκ , μεταξύ των Μπολσεβίκων του Λένιν και της Αυτοκρατορικής Γερμανίας , το υπουργείο Εξωτερικών της , γνωρίζοντας τις θηριωδίες που υπέστησαν οι Αρμένιοι στα χέρια των Οθωμανών το 2015 , έσπευσε στη Υψηλή Πύλη ζητώντας απ’ τον Σουλτάνο να εξαπολύσει στρατιωτική επίθεση προς βορρά της Οθωμανικής Τουρκίας αλλ’ όχι και την επανάληψη της σφαγής των Αρμενίων.
Οι εκκλήσεις του Βερολίνου έπεσαν στο κενό. Όταν οι Σοβιετικοί επανήλθαν στη Μπρέστ , τον Μάρτιο του 1917 , οι Τούρκοι αξίωσαν όχι μόνον την επαναφορά των Ρωσσοτουρκικών συνόρων στο προπολεμικό καθεστώς του 1913 αλλά και τις περιοχές που κατέλαβαν οι Τσάροι την δεκαετία του 1870.
Τρομοκρατημένοι εκατοντάδες χιλιάδες Αρμένιοι διέφυγαν προς βορρά , ν’ αποφύγουν τις δυνάμεις του Ενβέρ πασά αλλά τούτο δεν απεδείχθη επαρκές , καθώς με την επανάληψη των εχθροπραξιών συνέβησαν σφαγές σε Μουσουλμανικά χωριά και εάν η Υπερκαυκασία Δημοκρατία επιζητούσε ειρήνη με την Τουρκία ,αυτή έπρεπε να γίνει επί θυσία των Αρμενίων και της περιοχής των.
Στις 28 Απριλίου ,οι Τούρκοι υπό τα βλέμματα των Γερμανών , εζήτησαν από τους Υπερκαυκασίους αντιπροσώπους την πλήρη αποδοχή των όρων των άλλως «οι Ιττιχάντοι κομμάντος θα ολοκλήρωναν την καταστροφή των Αρμενίων». Όταν ο Τουρκικός στρατός επανέλαβε την προώθηση προς βορρά , οι Γεωργιανοί εγκατέλειψαν την Υπερκαυκασία Δημοκρατία και επεδίωξαν την ανεξαρτησία των , λέγοντες στους Αρμενίους ότι λυπούνται για την φοβερή τύχη που τους ανέμενε στα χέρια των Τούρκων αλλά έπρεπε να φροντίσουν δια την ιδική των σωτηρία .
Σε μία ορεινή περιοχή ολίγων τετραγωνικών χιλιομέτρων περιορίσθησαν 600.000 Αρμενικού λαού που είχαν διασωθή από την γενοκτονία του 1915 , χωρίς πόρους , έξοδο προς την θάλασσα , σιδηρόδρομο και ευρισκόμενοι στο βεληνεκές του Τουρκικού πυροβολικού.
Ως εσημείωσε ένας Γερμανός αξιωματικός «οι Τούρκοι σαφώς επεδίωκαν την εξόντωση όλων των Αρμενίων δια της πείνας» , καθ’ ον χρόνο η Γερμανική σημαία κυμάτιζε στην Τιφλίδα και τα στρατεύματα των Ούνων είχαν καταλάβει την Κριμαία , την οποία εγκατέλειψε ο Λένιν για να διασώσει τους Μπολεσβίκους και την επικράτηση τους στην Αγία Πετρούπολη.
Αν ο Αρμενικός λαός διεσώθη , τούτο οφείλεται στην αλλαγή της πορείας του πρώτου παγκοσμίου πολέμου με την ανάμιξη των Αμερικανών , στην ήττα της Αυτοκρατορικής Γερμανίας από τους συμμάχους και στην άφιξη του Ελληνικού στρατού στην Ιωνία , που ανάγκασε του Τούρκους να φύγουν απ’ τον Καύκασο , να εκθρονίσουν τον σουλτάνο και να κηρύξουν πανστρατειά διάσωσης του Τουρκικού έθνους υπό τον στρατηγό Κεμάλ , τον επονομασθέντα Ατατούρκ , δηλ. «πατέρα της Τουρκίας».