Ποιες είναι οι επιδιώξεις των δύο πλευρών;
Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι οι Κινέζοι επιθυμούν διακαώς συμβιβασμό με τους Αμερικανούς, αναλογιζόμενοι τις αρνητικές επιπτώσεις του επαπειλούμενου εμπορικού πολέμου. Ηδη σημειώνεται πτώση στην εσωτερική κατανάλωση στη χώρα, π.χ. οι πωλήσεις αυτοκινήτων μειώθηκαν για πρώτη φορά μετά το 1990. Το 2018 η Κίνα αναπτύχθηκε με το πενιχρό για τα δεδομένα της 6,6% και πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι με ρυθμούς κάτω του 6% η οικονομία της χώρας θα εισέλθει σε αχαρτογράφητα νερά. Ενόψει αυτών των εξελίξεων, το τελευταίο τετράμηνο η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας προσέφερε μια γερή ένεση ύψους 225 δισ. δολαρίων, η οποία αντιστοιχεί σε 7,5% των συνολικών συναλλαγματικών αποθεμάτων της χώρας.
Οι ΗΠΑ απαιτούν ουσιαστικές αλλαγές στη συμπεριφορά της Κίνας σε ό,τι αφορά τρεις δέσμες θεμάτων:
n Την προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας από τη λεγόμενη «καταναγκαστική μεταφορά τεχνολογιών» (forced technology transfers), όπως και την αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης επί σχετικών υποθέσεων.
- Την εξάλειψη κρατικών επιδοτήσεων σε στρατηγικής σημασίας τομείς της οικονομίας.
- Την άρση τεχνητών εμποδίων που συνιστούν διάκριση εις βάρος αμερικανικών επιχειρήσεων στην κινεζική αγορά.
Είναι εξαιρετικά δύσκολο για το Πεκίνο να ανταποκριθεί σε όλες αυτές τις απαιτήσεις, οι οποίες ισοδυναμούν με δραστική αλλαγή του υφιστάμενου οικονομικού μοντέλου της χώρας. Εικάζεται ότι οι κινεζικές Αρχές μπορεί να απαλύνουν κάποιους επαχθείς όρους σε σχέση με την πνευματική ιδιοκτησία και τις τεχνολογικές πατέντες. Επίσης, ενδέχεται η Κίνα να δεχθεί την κατάργηση κάποιων κρατικών επιδοτήσεων στην τσιμεντοβιομηχανία και τη χαλυβουργία, αλλά όχι σε τεχνολογίες αιχμής, οι οποίες αποτελούν ύψιστη προτεραιότητα στο πρόγραμμα Made in China 2025. Παρομοίως, το Πεκίνο παραμένει ανυποχώρητο στο θέμα της αδειοδότησης ξένων επιχειρήσεων σε τομείς που άμεσα ή έμμεσα σχετίζονται - κατά την κρίση των κινεζικών Αρχών - με την εθνική ασφάλεια. Στους τομείς αυτούς, εκτός από τις τηλεπικοινωνίες, συγκαταλέγονται και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, π.χ. οι πληρωμές με διεθνείς πιστωτικές κάρτες. Ο πλήρης έλεγχος του χρηματοπιστωτικού τομέα της χώρας αποτελεί κόκκινη γραμμή για το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας.
Σε λίγες εβδομάδες θα γνωρίζουμε πολύ περισσότερα για την έκβαση του μπρα-ντε-φερ μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον. Ωστόσο, μπορούν ήδη να εξαχθούν μερικά σχετικά ασφαλή συμπεράσματα:
- Η οικονομία της Κίνας δεν είναι τόσο εύρωστη και άτρωτη όσο την εμφανίζουν οι - εν πολλοίς αναμενόμενες και υποχρεωτικά καθησυχαστικές - επίσημες δηλώσεις των κινεζικών Αρχών. Ετσι εξηγείται και η συγκριτικά πιο διαλλακτική στάση του Πεκίνου στις διμερείς διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον.
- Η Κίνα αναγκάζεται να τροποποιήσει το οικονομικό μοντέλο που είχε μέχρι τώρα, καθώς η χώρα έχει αποχαιρετίσει ανεπιστρεπτί τους διψήφιους ρυθμούς μεγέθυνσης. Μειώνεται η εξάρτησή της από τις εξαγωγές και αυξάνεται ο ρόλος της εγχώριας κατανάλωσης ως μεριδίου του ΑΕΠ.
- Οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη αφορούν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που ξεπερνά κατά πολύ το διμερές εμπόριο - φαίνεται πως το διακύβευμα σχετίζεται με γενικότερες τάσεις στη διεθνή σκηνή και την υπό διαμόρφωση νέα παγκόσμια τάξη στον 21ο αιώνα.
*Ο Πλάμεν Τόντσεφ είναι επικεφαλής του Τμήματος Ασιατικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (ΙΔΟΣ)
(αναδημόσιευση tanea.gr)