Για την ακρίβεια, ο ιστορικός συμβιβασμός για τη μετονομασία της χώρας σε Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιριών για τους ηγέτες στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ να αψηφήσουν τις τρέχουσες τάσεις και να αρχίσουν να διαμορφώνουν ένα ασφαλές μέλλον για τα Βαλκάνια. Πρόκειται για ένα επίτευγμα που θα βοηθούσε να εδραιωθεί η σταθερότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η συμφωνία για τη Μακεδονία, που κατακτήθηκε με δυσκολία, θα μπορούσε ακόμη και τώρα να υπονομευθεί. Η περιοχή είναι γνωστή για την τραγική της ιστορία. Εκεί ξεκίνησε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και εκεί σημειώθηκε η αιματηρότερη σύγκρουση στην Ευρώπη μεταπολεμικά. Μετά τη βίαιη αποσύνθεση της Γιουγκοσλαβίας, ωστόσο, οι προοπτικές της περιοχής έγιναν πιο ρόδινες καθώς οι χώρες κινήθηκαν στην κατεύθυνση της συμμετοχής σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ. Η Σλοβενία και η Κροατία είναι ήδη μέλη της Ε.Ε. Το Μαυροβούνιο και η Σερβία είναι υποψήφιες, η Αλβανία θα μπορούσε να ακολουθήσει, όπως και η Βόρεια Μακεδονία, τώρα που επιλύθηκε η διένεξη για το όνομα.
Ωστόσο οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν είναι οι μοναδικοί παίκτες στην περιοχή. Η Ρωσία έχει καταστήσει σαφές ότι θα παρέμβει αν τα συμφέροντά της απειληθούν, ιδίως όταν το διακύβευμα είναι μια πιθανή συμμετοχή στο ΝΑΤΟ. Το έπραξε ήδη με ένα αποτυχημένο πραξικόπημα στο Μαυροβούνιο το 2016. Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έχει κάνει την παρουσία του αισθητή σε κάθε χώρα και η Κίνα είναι ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές στην περιοχή με φιλόδοξα σχέδια ώστε να γίνουν τα Βαλκάνια το βασικό σημείο εισόδου στην Ευρώπη για την πρωτοβουλία της, γνωστή ως «Μια ζώνη, ένας δρόμος».
Αυτήν τη στιγμή η Ε.Ε. υποφέρει από ενταξιακή κόπωση. Μερικά από τα πλέον ακανθώδη προβλήματά της προέρχονται από χώρες που εισήλθαν σε αυτήν μετά το 2004: η μακρά συνοριακή διαμάχη Κροατίας - Σλοβενίας, η τουρκική παρουσία στην Κύπρο και πάνω από όλα οι αντιδημοκρατικές ενέργειες Πολωνίας και Ουγγαρίας.
Η συντριπτική πλειονότητα των πληθυσμών στα Βαλκάνια επιθυμεί στενές σχέσεις με τη Δύση, ειδικά συμμετοχή στην Ε.Ε. Μια σθεναρή περιφερειακή πρωτοβουλία για τη δημιουργία μιας βαλκανικής οικονομικής ένωσης που θα βασίζεται στους νόμους της Ε.Ε. θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί τις φιλοδοξίες των φιλοδυτικών λαών. Ακόμη και μία ανεπίσημη ένωση θα είχε σοβαρά πλεονεκτήματα για τα 18 εκατ. πολίτες της περιοχής, αλλά και την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ενώ θα διευκόλυνε την ενσωμάτωση των χωρών-μελών στην Ε.Ε.
Η ένωση δεν είναι επιταγή, είναι επιλογή. Τον περασμένο Ιούλιο, οι χώρες των Δυτ. Βαλκανίων δεσμεύτηκαν να εντείνουν τη συνεργασία τους. Τώρα πρέπει να συνεχίσουν και να δημιουργήσουν μια κοινή αγορά. Αυτό θα επέτρεπε στην περιοχή να εκσυγχρονίσει τις αγορές και να εξυγιάνει τα οικονομικά των κυβερνήσεών της, χωρίς οι πολιτικές να υπαγορεύονται από τις Βρυξέλλες ή στην Ουάσιγκτον. Η ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων, αγαθών και κεφαλαίου θα έκαναν την περιοχή πιο ελκυστική για επενδύσεις, θα ενίσχυαν τις συγκοινωνίες και τις υποδομές. Αυτή η εξέλιξη θα δημιουργούσε θέσεις εργασίας και θα εμπόδιζε τη φυγή νέων ανθρώπων στη Δυτ. Ευρώπη.
Η βελτίωση της οικονομίας και της διακυβέρνησης κάθε χώρας είναι ο καλύτερος τρόπος για την εξασφάλιση βαθιάς και ευρείας πολιτικής υποστήριξης για την ένταξη στην Ε.Ε. Θα έδινε παράλληλα την ευκαιρία στην Ε.Ε. να μη δεχθεί κάθε κράτος ξεχωριστά, αλλά ως ενότητα που θα μπορούσε να είναι πιο εναρμονισμένη με τους ευρωπαϊκούς νόμους και τις αξίες από ό,τι ορισμένα υπάρχοντα μέλη.
* Οι κ. George Soros και Alexander Soros είναι στελέχη του Ιδρύματος Ανοιχτή Κοινωνία (Open Society), που προωθεί τη δικαιοσύνη, τον εκδημοκρατισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλο τον κόσμο.
(THE NEW YORK TIMES από την εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», 19/06/2018)