Το Ιράν Προετοιμάζει την Επιστροφή του στη Διεθνή Πετρελαιαγορά

Όχι ότι απεχώρησε ποτέ από αυτήν! Αλλά με την τεράστια μείωση των εξαγωγών του και τον αυστηρό περιορισμό αυτών προς πέντε μόνο χώρες (Ινδία, Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα, Τουρκία) συνέπεια των κυρώσεων που επεβλήθησαν στις αρχές του 2012 από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ, ουσιαστικά απώλεσε το σημαντικό μερίδιο αγοράς που κατείχε στην προ κυρώσεων εποχή. Για να γίνει κατανοητό το πλήγμα που υπέστη το Ιράν ως αποτέλεσμα της πολιτικής αποκλεισμού του από τις Δυτικές κυβερνήσεις, με πρόφαση το πυρηνικό του πρόγραμμα, (το οποίο όπως υποστήριζαν, χωρίς ουσιαστικές αποδείξεις, ήτο προσανατολισμένο για την κατασκευή πυρηνικών όπλων), αρκεί να αναφέρουμε ότι την περίοδο 2004-2011, η μέση παραγωγή ξεπερνούσε τα 4.3 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα ενώ σήμερα αυτή, βάσει των πλέον πρόσφατων στοιχείων του ΙΕΑ και OPEC, έχει μειωθεί στα 2.87 εκατομμύρια βαρέλια/ημέρα. Να υπενθυμίσουμε ότι επί εποχής Σάχη, δηλαδή προ του 1979, η παραγωγή του Ιράν είχε φθάσει τα 6.0 εκατομμύρια βαρέλια.

Με τις εξαγωγές αργού του Ιράν να έχουν διαμορφωθεί σήμερα σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα, στο 1.1 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα σε σύγκριση με 2.2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα προ του 2012. Η υπόλοιπη παραγωγή απορροφάται από την εγχώρια κατανάλωση, η οποία βαίνει αυξανόμενη τα τελευταία χρόνια λόγω υψηλής ζήτησης, με την οικονομία, παρά τις κυρώσεις να εξακολουθεί να μεγεθύνεται και να απορροφά αναλογικά το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής.

Και ενώ θα περίμενε κάποιος ότι ο συνδυασμός σημαντικά μειωμένων εξαγωγών και ραγδαίας πτώσης των διεθνών τιμών πετρελαίου (από $110/Β το Α’ εξάμηνο του 2014 στα $50/Β τους πρώτους μήνες του 2015) θα είχαν γονατίσει την οικονομία της χώρας, η σημαντική μείωση των εσόδων του από πωλήσεις πετρελαίου έχει επιδράσει θετικά σε μεγάλο βαθμό αφού η κυβέρνηση του Χασάν Ρουχανί, υλοποιώντας μια Κεϊνσιανή πολιτική αύξησης των δημοσίων επενδύσεων και ταυτόχρονα θεσπίζοντας ισχυρά κίνητρα για την τόνωση της εγχώριας παραγωγής σχεδόν σε όλους του τομείς, από την αγροτική παραγωγή μέχρι και την κατασκευή μέχρι την βαριά βιομηχανία και τα πετροχημικά, έχει επαναφέρει την οικονομική δραστηριότητα σε αναπτυξιακή τροχιά. Η καθημερινή ζωή στην Τεχεράνη, όσο και σε άλλες πόλεις του Ιράν, που πρόσφατα επισκεφθήκαμε, κάθε άλλο παρά την εικόνα μιας χώρας σε παρακμή ή οικονομική ανέχεια δίδουν. Απεναντίας αυτό που διακρίναμε, κατά την ολιγοήμερη παραμονή μας, ήτο μία χώρα σε εγρήγορση, με ένα δυναμισμό και αισιοδοξία να χαρακτηρίζει την καθημερινότητα στις αγορές και τους εμπορικούς δρόμους ενώ η εξωστρέφεια, και μία επανακτηθείσα αυτοπεποίθηση να είναι εμφανείς στην συμπεριφορά των στελεχών των περισσότερων επιχειρήσεων. Αποτέλεσμα της νέας πλέον φιλελεύθερης διακυβέρνησης του προέδρου Ρουχανί αλλά και της συμφωνίας της 14^ης Ιουλίου 2015 μεταξύ Ιράν και των χωρών P5+1 για την άρση των κυρώσεων και αποκατάσταση των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων μεταξύ Ιράν και Δύσης.

Η άρση των κυρώσεων αναμένεται ότι θα επισημοποιηθεί προς τα τέλη του έτους με αρχές του 2016 με την υποβολή της έκθεσης του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, του ΙΑΕΑ, βάσει της οποίας θα καταγράφεται συμμόρφωση του Ιράν με τα προβλεπόμενα από την συμφωνία της 14/7. Μεταξύ άλλων θα περιέχει τα ευρήματα από την περιβαλλοντική μελέτη στην μεγάλη στρατιωτική βάση του Περτσίν όπου υπήρχαν υποψίες για την κατασκευή πυρηνικών κεφαλών. Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού πετρελαίου του Ιράν κ. Μπιζάν Ζανγκανέ η κρατική εταιρεία πετρελαίων, η NIOC, έχει ήδη προχωρήσει στις απαραίτητες ενέργειες για μία αύξηση της παραγωγής κατά 500 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα το Α’ τρίμηνο του ερχόμενου έτους και σε 1.0 εκατομμύρια βαρέλια/ημέρα κατά μέσο όρο το Β’ εξάμηνο του 2016. «Στόχος μας», δήλωσε πρόσφατα ο κ. Ζανγκανέ, «είναι η επανάκτηση του μεριδίου μας στις διεθνείς αγορές και η ισχυροποίηση της εξαγωγικής μας βάσης όχι μόνο στο πετρέλαιο αλλά και στο φυσικό αέριο». Ένα μερίδιο που έχει συρρικνωθεί βίαια τα τελευταία δύο χρόνια με το γειτονικό Ιράκ, επωφελούμενο του κενού, να έχει σχεδόν διπλασιάσει την παραγωγή του στα 4.0 εκατομμύρια βαρέλια/ημέρα.

Βασικός στόχος της στρατηγικής της Τεχεράνης για αναβάθμιση του πετρελαϊκού τομέα της χώρας είναι η προσέλκυση μεγάλων ξένων πετρελαϊκών οι οποίες θα αναλάβουν έρευνες για την εξεύρεση νέων κοιτασμάτων και την παραγωγή από αυτά. Η βάση για την νέα αυτή φάση στην πετρελαϊκή ιστορία της χώρας θα αποτελέσει ένα νέου τύπου πετρελαϊκό συμβόλαιο, γνωστό ως Iran Petroleum Contract ( IPC), το οποίο αν και τύποις είναι ένα είδος service contract (υπό την έννοια ότι δεν εκχωρείται εθνική κυριαρχία) στην ουσία είναι ένα production sharing agreement με τις εταιρείες, στην περίπτωση διαπίστωσης αποθεμάτων, να μπορούν να τα συγκαταλέγουν στα συνολικά αποθέματα τους και να τα δημοσιεύουν στις τετραμηνιαίες λογιστικές καταστάσεις τους. Γεγονός που τους βοηθά στην χρηματοδότηση των απαιτούμενων εργασιών. Ήδη έχει υπάρξει έντονο ενδιαφέρον από τις περισσότερες διεθνείς πετρελαϊκές οι οποίες και έχουν σπεύσει στην Τεχεράνη καταθέτοντας προτάσεις συνεργασίας στην NIOC.