Το δρόμο της διαιτησίας φαίνεται να παίρνει η υπόθεση του καθορισμού
της έκπτωσης στην τιμή του ρωσικού αερίου για την αγορά της Τουρκίας, γεγονός
που αναμένεται να καθυστερήσει περαιτέρω την υπογραφή της οριστικής συμφωνίας
για τον Turkish Stream. Την ίδια στιγμή, μάλιστα, η Fitch προβλέπει ότι τόσο ο εν λόγω αγωγός, που
πρόκειται να διοχετεύσει αέριο από τη Ρωσία προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας και
Ελλάδος, όσο και ο Nord Stream 2, που θα μεταφέρει επιπλέον ποσότητες στη
Γερμανία, δεν θα υλοποιηθούν εξαιτίας πολιτικών λόγων.
Ειδικότερα, η Άγκυρα μπλοκάρει την πρόοδο των συνομιλιών για
τον Turkish Stream με «όπλο» την απαίτηση για έκπτωση πέραν του 10,25%, που
έχει ήδη υποσχεθεί η ρωσική πλευρά στο πλαίσιο της τρέχουσας διαπραγμάτευσης
για 10ετή ανανέωση της συμφωνίας προμήθειας φυσικού αερίου. Μάλιστα, ήδη από τις
αρχές Αυγούστου πηγές του τουρκικού Υπουργείου Ενέργειας αφήνουν να διαρρεύσει
η είδηση πως η BOTAS, η κρατική εταιρείας μεταφοράς αερίου της Τουρκίας, έχει
ήδη προετοιμάσει την αίτηση για την προσφυγή σε διεθνή διαιτησία και είναι ανά πάσα
στιγμή έτοιμη να την υποβάλει. Όπως έγραψε, άλλωστε, πρόσφατα, το energia.gr (βλ. Turkish Stream: Οι Γεωπολιτικές και Εμπορικές Διαστάσεις Ενός Αμφιλεγόμενου Σχεδίου, Δευτέρα, 17 Αυγούστου 2015), υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα, σε περίπτωση προσφυγής, η τουρκική
κυβέρνηση να δικαιωθεί, λόγω της μεγάλης μείωσης των τιμών αερίου από το 2008
έως σήμερα. Να σημειωθεί ότι η Τουρκία εισήγαγε το 2014 27.0
bcm
φυσικού αερίου από τη Ρωσία και, άρα, αποτελεί, ουσιαστικά, τον δεύτερο μεγάλο πελάτη της Gazprom μετά τη Γερμανία, που εισάγει 39.0 bcm.
BOTAS και Gazprom Export είχαν καταλήξει, τον περασμένο
Φεβρουάριο, σε συμφωνία για έκπτωση 10,25%, η οποία θα είχε αναδρομική ισχύ από
1ης Ιανουαρίου 2015. Ωστόσο, η τουρκική πλευρά υπαναχώρησε την τελευταία
στιγμή, με αποτέλεσμα να μην προχωρήσει η υπογραφή της συμφωνίας. Μάλιστα, κατά
την πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν στην Κίνα, ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας Τανέρ
Γιλντίζ, συνοδεύοντας τον Πρόεδρο της χώρας του, δήλωσε ότι η υποτίμηση της τουρκικής
λίρας έναντι του δολαρίου έχει εξαλείψει τα οφέλη της παραπάνω έκπτωσης και ότι
υπάρχει μία επιπλέον διαφορά 7-8%. Επιπλέον, κατέστησε σαφές πως οι τουρκικές
αρχές δεν θα προχωρήσουν σε αύξηση τιμών για να καλυφθεί η διαφορά αυτή,
πετώντας, ουσιαστικά, το «μπαλάκι» στη ρωσική πλευρά.
Παράλληλα, όπως μετέδωσε στις 24 Αυγούστου το ρωσικό
πρακτορείο ειδήσεων TASS, ο οίκος Fitch δεν αποκλείει να υπάρξει αναβολή στην
υλοποίηση του αγωγού Turkish Stream - που σχεδιάζεται να αντικαταστήσει το
ματαιωθέν τον περασμένο Δεκέμβριο πρότζεκτ του
South
Stream - όπως και του Nord Stream-2. «Πιστεύουμε
ότι και τα δύο έργα θα μπορούσαν να καθυστερήσουν λόγω της πολιτικής κρίσης
στην Ουκρανία και την απόπειρα της ΕΕ να διαφοροποιηθεί από το ρωσικό αέριο»,
ανέφερε ο οίκος αξιολόγησης τη Δευτέρα.
Και όλα αυτά, ενώ σύμφωνα με τη ρωσική Vedomosti της 19ης Αυγούστου, η Ελλάδα, η Σερβία, η ΠΓΔΜ
και η Ουγγαρία πιθανόν να υπογράψουν μνημόνιο
συνεργασίας με τη Ρωσία προκειμένου να προχωρήσει η προέκταση του Turkish
Stream προς την Ευρώπη και συγκεκριμένα προς την Αυστρία. Ο εν λόγω αγωγός,
γνωστός ως Tesla, προγραμματίζεται να μεταφέρει το αέριο του Turkish Stream από
την βόρεια Ελλάδα προς την ΠΓΔΜ, τη Σερβία και την Ουγγαρία με στόχο να
καταλήξει να ενωθεί με τον αυστριακό κόμβο φυσικού αερίου του Baumgarten, κοντά
στην Βιέννη.
Η εκκρεμότητα και η ασάφεια ανάμεσα σε Μόσχα και
Άγκυρα σχετικά με την υπογραφή της συμφωνίας δείχνει να μετατρέπεται σταδιακά,
μάλιστα, σε αμοιβαία δυσπιστία, όπως δείχνει το τελευταίο «επεισόδιο» ανάμεσα στις
δύο πλευρές αναφορικά με τον Turkish Stream. Συγκεκριμένα, αν και στις 19
Αυγούστου ο Γιλντίζ δήλωνε ότι η τουρκική πλευρά έχει αποστείλει στους Ρώσους προσχέδιο
της συμφωνίας και πως, πλέον, ανέμενε από αυτούς να ανταποκριθούν, ρωσική πηγή
προσκείμενη στις συνομιλίες για τον αγωγό διέψευδε, μιλώντας στο
TASS, τον Τούρκο Υπουργό.
Είναι φανερό πως οι συνομιλίες για τον ρωσικό αγωγό
που υπόσχεται να λύσει το πρόβλημα των ενεργειακών προμηθειών της Ευρώπης
προσλαμβάνουν όλο και περισσότερο χαρακτηριστικά … «ανατολίτικου παζαριού». Το
ερώτημα είναι γιατί πρέπει η ελληνική πολιτική ηγεσία να σπεύδει να δεσμευθεί σε
βαθμό υπέρτερο και από τους ίδιους τους άμεσα εμπλεκόμενους στο εν λόγω έργο – και,
τουλάχιστον, χωρίς τις απαραίτητες διασφαλίσεις …