Ὁ ὅρος «filibuster» εἰσήχθη στήν παγκόσμια κοινοβουλευτική διάλεκτο στά μέσα τοῦ 19ου αἰῶνος καί ἀναφέρεται στά τερτίπια πού μετέρχονται βουλευτές, γιά νά καθυστερήσουν ἤ καί νά ματαιώσουν τήν ψήφιση νόμων. Συνήθης πρακτική εἶναι ἡ ἐγγραφή τεραστίου ἀριθμοῦ ὁμιλητῶν, ἡ μεγάλη διάρκεια τῶν ἀγορεύσεων, οἱ συνεχεῖς παρεμβολές καί ἡ κατάθεσις πολλῶν τροπολογιῶν, ὥστε νά παρατείνεται ἡ κοινοβουλευτική διαδικασία, νά ἐκπνέουν προθεσμίες καί νά τινάζεται τό νομοθετικό ἔργο στόν ἀέρα.
Στίς σύγχρονες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες ὑπάρχουν βουλευτές ἤ γερουσιαστές πού ἔχουν διαπρέψει στό «filibustering» καί ἔχουν συνδέσει τό ὄνομά τους μέ αὐτό. Μάλιστα μέ τήν πρακτική αὐτή ἔχουν κατά καιρούς ἀνατραπεῖ ὁλόκληροι νόμοι. Ἰδού δύο πολύ χαρακτηριστικές περιπτώσεις ἀπό τό πρόσφατο παρελθόν.
Στήν Βρεταννία, τό 2012 βουλευτές τοῦ Συντηρητικοῦ Κόμματος καί τῶν Σκωτσέζων Ἐθνικιστῶν κατέφυγαν σέ «filibustering» γιά νά ἀποτρέψουν τήν ψήφιση νόμου «γιά τήν ἐξοικονόμηση τοῦ φωτός τῆς ἡμέρας», πού θά ἐσήμαινε τήν εὐθυγράμμιση καί τῆς Βρεταννίας μέ τήν ὥρα τῆς κεντρικῆς Εὐρώπης. Προκειμένου νά παρελκύσουν τήν κοινοβουλευτική διαδικασία, κατέθεσαν ἀκόμη καί τροπολογία γιά νά ἰσχύσει εἰδική ὥρα στήν ἐπαρχία τοῦ Somerset, μέ διαφορά 15 λεπτῶν ἀπό τήν ὥρα τοῦ Λονδίνου!
Στήν Γαλλία, τό 2006, ἡ ἀριστερή ἀντιπολίτευσις κατέθεσε 137.449 τροπολογίες σέ συζητούμενο νομοσχέδιο τό ὁποῖο ἐμείωνε τήν συμμετοχή τοῦ γαλλικοῦ δημοσίου ἀπό 80% σέ 34% στό μετοχικό κεφάλαιο τῆς κρατικῆς ἑταιρείας «Gas de France», προκειμένου νά ἀποτρέψουν τήν ἰδιωτικοποίησή της. Μέ τήν κανονική κοινοβουλευτική διαδικασία, ἡ συζήτησις καί ψήφισις ἐπί ὅλων αὐτῶν τῶν τροπολογιῶν ἐκτιμᾶται ὅτι θά ἀπαιτοῦσε περί τά δέκα χρόνια!
Ἀντίθετα, στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες ὅπου παλαιότερα ἀνθοῦσε τό «filibustering» τόσο στήν Βουλή τῶν Ἀντιπροσώπων ὅσο καί στήν Γερουσία, τά τελευταῖα χρόνια έχουν τεθεῖ φραγμοί ὥστε αὐτό νά ἀποτρέπεται. Ἀλλά πάντοτε κυρίαρχο ρόλο ἔχουν οἱ αὐξημένες πλειοψηφίες τῶν Σωμάτων. Ἄν αὐτές ἀποφασίσουν τήν παράταση μιᾶς διαδικασίας, κανένας δέν μπορεῖ νά τήν σταματήσει. Μάλιστα στήν Γερουσία, οἱ γερουσιαστές ἔχουν τό δικαίωμα νά μιλοῦν ἐπί παντός συζητουμένου θέματος ἐπί ἀπεριόριστο χρόνο, ἐκτός καί ἄν τά 3/5 τοῦ Σώματος ἀποφασίσουν νά τερματισθεῖ ἡ συζήτησις.
Σημειωτέον ὅτι ὁ ὅρος «filibuster» προέρχεται ἀπό τό ἱσπανικό «filibustero», τό ὁποῖο προέρχεται ἀπό τό ὁλλανδικό «vrijbuiter» πού σημαίνει «πειρατής» ἤ «ληστής». Χρησιμοποιεῖται δέ στήν κοινοβουλευτική διάλεκτο, προδήλως ἐπειδή ὅσοι καταφεύγουν στήν πρακτική αὐτή, στήν πραγματικότητα «κλέβουν» κοινοβουλευτικό χρόνο καί προσπαθοῦν νά ἀποτρέψουν τήν ψήφιση νόμων μέ τρόπο «πειρατικό».
Στήν Ἑλλάδα, τέτοιου εἴδους πρακτικές δέν εἴχαμε μέχρι τώρα. Ὑπῆρχαν κοινοβουλευτικά τερτίπια τά ὁποῖα μετήρχοντο οἱ βουλευτές, ἀλλά οὐδέποτε σέ τέτοιο βαθμό ὥστε νά ἀνατραπεῖ ὁλόκληρη ἡ κοινοβουλευτική διαδικασία. Καί βεβαίως ποτέ δέν εἴχαμε Πρόεδρο τῆς Βουλῆς νά ἐπιδίδεται στήν πρακτική αὐτή. Ἡ κ. Ζωή Κωνσταντοπούλου εἶναι ἡ πρώτη Πρόεδρος Βουλῆς, πού θά καταγραφεῖ στά παγκόσμια κοινοβουλευτικά χρονικά ὡς διαπρέψασα στήν τέχνη τοῦ «filibustering», προκειμένου νά παρακωλύσει τό ἔργο τοῦ Σώματος στό ὁποῖο προεδρεύει!
(Από την εφημερίδα "Εστία", 13/08/2015)