Την
περασμένη Τρίτη (14/7) κατατέθηκαν στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου
Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΑΠΕΝ) οι προσφορές
από τις εταιρείες που συμμετείχαν στον διεθνή διαγωνισμό για έρευνα
υδρογονανθράκων στο Ιόνιο και Νότια της Κρήτης. Ο διαγωνισμός αυτός, γνωστός ως
2
nd
International
Round,
αποτελεί την κορύφωση της προσπάθειας για την επανεκκίνηση των ερευνών στον
Ελλαδικό χώρο μετά από μία αδικαιολόγητη 15ετή απουσία.
Ο
διαγωνισμός αφορά είκοσι (20) υπεράκτιες περιοχές (
blocks) στο Ιόνιο και στην θαλάσσια
περιοχή νότια της Κρήτης. Στις συγκεκριμένες περιοχές κατ’ ανάθεση του
Ελληνικού Δημοσίου την περίοδο 2012-2013 διεξήχθησαν λεπτομερείς σεισμικές
καταγραφές από τη Νορβηγική
PGS
τα δεδομένα των οποίων ήσαν υποχρεωμένες να προμηθευτούν, έναντι υψηλού
τιμήματος, οι εταιρείες που επιθυμούσαν να λάβουν μέρος στο διαγωνισμό,
υποβάλλοντας προσφορές για συγκεκριμένα οικόπεδα. Όταν ανακοινώθηκε ο εν λόγω
διαγωνισμός (Νοέμβριος 2014) υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον για συμμετοχή καθότι η
περιοχή αν και γεωλογικά δύσκολη και με μεγάλα βάθη, εμφανίζετο πετρελαϊκά
αρκετά υποσχόμενη.
Ακολούθησε
όμως μία άκρως αρνητική συγκυρία τόσο λόγω της απότομης μείωσης των διεθνών
τιμών (από $110 το βαρέλι τον Ιούλιο του 2014 στα $58-60 σήμερα) όσο και με την
διαρκή χειροτέρευση των οικονομικών συνθηκών στην Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του
2015, συνέπεια της ανάληψης εξουσίας από τον απροετοίμαστο ΣΥΡΙΖΑ, της πλήρους
ανυπαρξίας οικονομικής πολιτικής, και της επιλεγείσας ρήξης με την ΕΕ πράγμα
που ενέτεινε την αβεβαιότητα νοικοκυριών και επιχειρήσεων με τα γνωστά αποτελέσματα.
Οι δε παροτρύνσεις παραγόντων της αγοράς περί παράτασης της ημερομηνίας λήξης
του διαγωνισμού για το τέλος του έτους-με την προοπτική βελτίωση της
οικονομικής κατάστασης – δεν εισακούστηκαν από τους ιθύνοντες με αποτέλεσμα την
εξαιρετικά περιορισμένη συμμετοχή εταιρειών στον διαγωνισμό, όπου τελικά
σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΑΠΕΝ κατέθεσαν προσφορές μόνο τρεις κοινοπραξίες,
χωρίς ωστόσο να ανακοινωθούν τα ονόματα των συμμετεχόντων εταιρειών η σύνθεση
των κοινοπραξιών.
Όπως
σε όλους τους διεθνείς διαγωνισμούς, στον τομέα του
upstream ακολουθούνται ορισμένοι κοινά
αποδεκτοί κανόνες και πρωτόκολλα μέσω των οποίων διασφαλίζονται συνθήκες ίσης
πρόσβασης και αντικειμενικότητας στην αξιολόγηση των προσφορών. Αποτελεί δε
απαράβατο κανόνα η δημοσιοποίηση των ονομάτων των εταιρειών και κοινοπραξιών με
την κατάθεση των προσφορών τους. Μπορεί το περιεχόμενο των προσφορών να
ανακοινωθεί μερικούς μήνες αργότερα λόγω της συνθετότητας που υπάρχει στην
αξιολόγηση, όμως τα ονόματα ανακοινώνονται την ίδια ημέρα με τις καταθέσεις των
προσφορών. Και αυτό έχει μεγάλη σημασία τόσο για την πορεία των ίδιων των
εταιρειών, οι οποίες κατά κανόνα είναι εισηγμένες σε χρηματιστήρια, αλλά και
για την χώρα που οργανώνει τον διαγωνισμό και επιθυμεί να προσελκύσει
επενδύσεις.
Όμως
στην περίπτωση του 2ου Διεθνούς Γύρου Παραχωρήσεων το Υπουργείο υπό
το έωλο επιχείρημα ότι λόγω της τραπεζικής αργίας οι εταιρείες δεν μπόρεσαν να
εκδώσουν και να καταθέσουν την προβλεπόμενη εγγυητική επιστολή συμμετοχής
(άραγε και σε Ευρώπη- ΗΠΑ έχουν τραπεζική αργία;) αποφασίστηκε ότι θα αναβληθεί
η αποσφράγιση των προσφορών, (οπότε και ελέγχονται τα τυπικά παραστατικά και
εάν χρειασθεί υποβάλλονται ενστάσεις) μέχρις ότου λειτουργήσουν κανονικά οι
τράπεζες. Δηλαδή ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι. Παράγοντες της αγοράς του
upstream
στο Λονδίνο παρατηρούσαν ότι η στάση αυτή του ΥΠΑΠΕΝ αποτελεί «προφάσεις εν
αμαρτίαις». Η δε υποχρεωτική αργία των Ελληνικών τραπεζών αποτελεί έναν ακόμη
σοβαρό λόγο γιατί ο διαγωνισμός έπρεπε να είχε αναβληθεί για ακόμη 3 μήνες ώστε
εν τω μεταξύ να ομαλοποιηθεί η λειτουργία της αγοράς.
Η
μη ανακοίνωση της σύνθεσης των τριών κοινοπραξιών, που μεταξύ τους μπορεί να
συγκαταλέγουν από τρεις έως και έξι εταιρείες, έχει δύο ερμηνείες. Σε πρώτη
ανάγνωση οφείλεται στην πλήρη εσωστρέφεια και μυστικοπάθεια που χαρακτηρίζει
τον υπουργό ΠΑΠΕΝ κ. Παναγιώτη Λαφαζάνη και τον περί αυτού πολύ στενό κύκλο
συνεργατών. Αναμφίβολα είναι ένα κατάλοιπο της συνωμοτικής κομμουνιστικής
περιόδου της καριέρας τους και των χιλιάδων προφυλάξεων που έπαιρναν για να μην
πληροφορηθεί ο έξω κόσμος τις ενδότερες σκέψεις τους και την κατ’ αυτούς
ερμηνεία των Λενινιστικών- Μαρξιστικών κειμένων και θεωριών. Όμως παρά την
κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης πριν 25 χρόνια και μ’ αυτήν την εγκατάλειψη
του οικονομικού μοντέλου του κεντρικού σχεδιασμού και των χιλιάδων κρατικών
εταιρειών και οργανισμών, η προσήλωση του Π. Λαφαζάνη σε μία οικονομία που κυριαρχείται
από κρατικές εταιρείες παρέμεινε ανέπαφη. Και εξυπακούεται ότι Υπουργεία,
κρατικοί οργανισμοί και εταιρείες δεν δίνουν λογαριασμό σε κανένα παρά μόνο στο
politburo,
δηλ. στην κεντρική επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ. Άρα δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη η μη
ανακοίνωση των ονομάτων των συμμετεχόντων εταιρειών. Μπορεί μάλιστα και να μην
έγινε καθόλου εσκεμμένα για τον απλούστατο λόγο ότι οι κυβερνώντες δεν έχουν
καν αντιληφθεί πως λειτουργεί μία ελεύθερη οικονομία όπου η διαφάνεια, και η
διαρκής ενημέρωση, ιδίως σε θέματα διεθνών συνεργασιών και επενδύσεων, και ο
ανταγωνισμός αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της λειτουργίας της.
Υπάρχει
όμως και μία δεύτερη ανάγνωση λιγότερο αθώα που πηγάζει από την επιμελημένη και
τυπικά δικαιολογημένη απόκρυψη των ονομάτων των συμμετεχουσών εταιρειών και των
συνθέσεων των κοινοπραξιών. Σύμφωνα με αυτήν την εκδοχή η μη ανακοίνωση των ονομάτων
έγινε σκοπίμως προκειμένου να κερδηθεί πολύτιμος χρόνος, ώστε να εξασφαλισθεί η
συμμετοχή μία ή δύο ακόμη εταιρειών- λ.χ. από Ρωσία, Ιράν και Βενεζουέλα-
πράγμα που θα ενίσχυε την διεθνή απήχηση του διαγωνισμού. Διότι από την
ημερομηνία κατάθεσης των προσφορών μέχρι τη σύσταση της επιτροπής αξιολόγησης,
που θα αναλάβει να ελέγξει την εγκυρότητα των προσφορών και να ανοίξει τους
φακέλους μεσολαβεί ικανός χρόνος, που επιτρέπει, εάν υπάρχει άνωθεν εντολή, να
συμπληρωθεί ο αριθμός των συμμετεχόντων εταιρειών με την κατάθεση των
απαραίτητων δικαιολογητικών. Μπορεί η εκδοχή αυτή να ακούγεται ακραία και
μάλιστα να περιέχει και δόλο, όμως η επιλογή της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΠΕΝ
να αγνοήσει τους καθιερωμένους κανόνες της διεθνούς πετρελαϊκής αγοράς δίδει
αφορμή για την διατύπωση ακόμη και ανορθόδοξων σεναρίων, τα οποία υπό το φως
των δημοσιευμάτων της τελευταίας εβδομάδας περί τραπεζικού πραξικοπήματος από
την ομάδα Λαφαζάνη – τα οποία, βέβαια, ο Υπουργός ΠΑΠΕΝ έσπευσε να διαψεύσει …-
δεν μπορούν να αποκλειστούν.
Η
επιλογή του ΥΠΑΠΕΝ να καλύψει τις εξελίξεις γύρω από το 2ο Διεθνή
Διαγωνισμός Ερευνών με βαθύ πέπλο μυστηρίου στην πράξη υπονομεύει τις
προσπάθειες μίας πολύ αφοσιωμένης και επαγγελματικής ομάδας επιστημόνων που κατά κοινή ομολογία
έχουν δουλέψει συστηματικά και με αυταπάρνηση τα τελευταία πέντε χρόνια για να
μπορέσει η χώρα να πετύχει ένα
restart
στον τόσο σημαντικό για την εθνική οικονομία τομέα των υδρογονανθράκων. Οι
έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο προϋποθέτουν προσεκτικό και μακροχρόνιο
σχεδιασμό, συνεχή και πλήρη ενημέρωση γύρω από τα δεδομένα και τους στόχους του
προγράμματος και την δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης και συνεργασίας με τις
εταιρείες του χώρου οι οποίες και είναι οι εν δυνάμει επενδυτές που θα
διακινδυνέψουν μεγάλα ποσά για να
εξερευνήσουν-ασχέτως εάν θα ανακαλύψουν κοιτάσματα ή όχι. Η πλήρης περιφρόνηση
των παικτών της διεθνούς αγοράς από μία ηγεσία την οποία απασχολεί κυρίως η
πολιτική της επιβίωση, και παιχνίδια εξουσίας μεταφέρουν τα λάθος μηνύματα
στους επενδυτές. Εκτός βέβαια και εάν δεν τους επιθυμούμε και πιστεύουμε αφελώς
ότι υπάρχουν καλοί και κακοί επενδυτές.