Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΠΑΠΕΝ) κος
Παναγιώτης Λαφαζάνης δεν χάνει ευκαιρία να διακηρύσσει
urbi
et
orbi ότι η
κυβέρνηση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς σε αντίθεση με όλες τις προηγούμενες
κυβερνήσεις, ακολουθεί μια πραγματικά «ανεξάρτητη, πολυεπίπεδη και
πλουραλιστική ενεργειακή πολιτική η οποία ταυτόχρονα κοιτάζει στους τέσσερις
ορίζοντες». Όπως διευκρινίζει ο ίδιος δεν θέλουμε μια πολιτική μονοδιάστατη και
εξαρτημένη. «Αυτό ήταν χαρακτηριστικό
των προηγούμενων δεκαετιών, αν όχι και ένα χαρακτηριστικό του ίδιου του Ελληνικού κράτους σχεδόν από
την ίδρυση του, με ορισμένες αναλαμπές»,
σημειώνει σε πρόσφατη παρέμβαση του σε συνέδριο στην Αθήνα.
Δεν θα διαφωνήσουμε με τον κ. Υπουργό στις κατ’ επανάληψη
εκφρασθείσες θέσεις του για την ανάγκη όπως η Ελλάδα επιτέλους χαράξει μια δική
της, ξεχωριστή ενεργειακή πολιτική, διαφοροποιούμενη εν ανάγκη με τα όσα κατά
καιρούς προτάσσουν Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον, ώστε αυτή να εξυπηρετεί
αποκλειστικά και μόνο το εθνικό συμφέρον και όχι να χρησιμοποιείται για να
κάνει πλάτες στα σχέδια των μεγάλων. Όπως γνωρίζουν καλά οι αναγνώστες του
energia.
gr τόσο μέσα από
την στήλη όσο και ευρύτερα, το
portal έχει υποστηρίξει
διαχρονικά θέσεις και απόψεις που έχουν έρθει σε ευθεία σύγκρουση με τις κατά
καιρούς εκφρασθείσες θέσεις διαφόρων κυβερνήσεων, είτε αυτές αφορούσαν την
χάραξη νέων αγωγών και την συνεργασία με γειτονικές και άλλες χώρες, είτε την
ανάγκη για μεγάλης κλίμακας διείσδυσης των ΑΠΕ ώστε έτσι να ενισχυθεί η εγχώρια
παραγωγή ενέργειας αλλά και την ανάγκη στήριξης της εγχώριας λιγνιτικής παραγωγής, η οποία από μόνη της προσφέρει (και θα
εξακολουθεί να προσφέρει εάν δεν μειωθεί δραματικά) μια πολύ σημαντική δικλείδα
ενεργειακής ασφάλειας.
Και παρά το γεγονός ότι η καύση λιγνίτη για
ηλεκτροπαραγωγή θεωρείται ανάθεμα και μέγα έγκλημα από τους απανταχού περιβαλλοντολόγους
(λόγω των ρύπων
CO2) οι οποίοι θεωρούν καθήκον τους να περιορισθεί
ή και να τερματιστεί η λειτουργία
λιγνιτικών σταθμών της ΔΕΗ (βλέπε περίπτωση της
αξέχαστης Τίνας Μπιρμπίλη η οποία έκανε κυριολεκτικά
show με το κλείσιμο μιας παλαιάς λιγνιτικής μονάδας της ΔΕΗ), το
energia.
gr αντίθετα στο ρεύμα της εποχής είχε
υποστηρίξει ότι αποτελεί τραγικό λάθος η μείωση ή η κατάργηση της λιγνιτοπαραγωγής
όχι μόνο για λόγους ενεργειακής ασφάλειας αλλά και απασχόλησης. Τότε είχαμε
προτείνει την ανάγκη σχεδίασης και κατασκευής νέων σύγχρονων λιγνιτικών
μονάδων, με μικρότερες εκπομπές και πολύ υψηλότερη απόδοση (που θα αντικαταστήσουν
παλαιότερες) ως την απάντηση στην συνέχιση της αξιοποίησης της εγχώριας αυτής
ενεργειακής πηγής με την οποία είναι προικισμένη η χώρα μας.
Αλλά και στα θέματα αξιοποίησης του εγχώριου δυναμικού
υδρογονανθράκων το
energia.
gr έχει διαχρονικά πάλι να επιδείξει μια αταλάντευτη στάση
αφού έχει ταχθεί αναφανδόν υπέρ της ανάγκης
για την χάραξη μιας συνεχούς και συνεπούς πολιτικής με την προώθηση
ερευνών σε συνεχή βάση, με απώτερο στόχο την παραγωγή ικανών ποσοτήτων
πετρελαίου και φ. αερίου για κάλυψη ενός
μεγάλου μέρους της εγχώριας ζήτησης.
Προέκταση της πολιτικής υπέρ της
αξιοποίησης των ελληνικών υδρογονανθράκων αποτελεί και η στόχευση για ανακήρυξη
ΑΟΖ στο Αιγαίο και ευρύτερα, βάσει των προβλέψεων του Διεθνούς Δικαίου της
Θάλασσας. Θέσεις οι οποίες έφεραν το
energia.
gr σε ευθεία αντιπαράθεση με τις άκαμπτες και ενδοτικές
θέσεις του κατεστημένου της εποχής, το οποίο όχι μόνο δεν ήθελε να ακούσει
τίποτε περί εκμετάλλευσης του εθνικού δυναμικού υδρογονανθράκων αλλά ταυτόχρονα
υπό την επιρροή φοβικών συνδρόμων (για να μην δημιουργηθεί δήθεν αναστάτωση στους
συμμάχους, Αμερικανούς και άλλους) είχαν απαγορεύσει κάθε συζήτηση περί
ΑΟΖ και ερευνών. Και ασφαλώς υπάρχουν πλείστοι
άλλοι τομείς του ενεργειακού γίγνεσθαι όπου το
portal έχει ταχθεί
ξεκάθαρα για την ανάγκη διαμόρφωσης μιας εθνικά επωφελούς πολιτικής.
Όμως οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι με την Ελλάδα πλήρες
μέλος της Ε. Ένωσης και άρα αποδεχόμενη
το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και τις απορρέουσες από αυτό διατάξεις και βάσει της Πράξης
Προσχώρησης έχει εκ προοιμίου απωλέσει μέρος της ανεξαρτησίας της έχοντας
εκχωρήσει μέρος των δικαιωμάτων της- όπως έχουν πράξει και όλες οι άλλες χώρες
μέλη- στην υπερ κρατική οντότητα που είναι η ΕΕ. Αυτή την παράμετρο δεν
μπορούμε να την ξεχνάμε ή να την αγνοούμε πλήρως όποτε μας βολεύει γιατί απλούστατα
υπονομεύει την διαπραγματευτική μας θέση σε πάρα πολλά θέματα. Και άρα για να
μπορεί η Ελλάδα να παίξει (όσο μπορεί) το δικό της χαρτί στον ενεργειακό τομέα θα πρέπει να είναι κατ’αρχάς συνεπής στις υποχρεώσεις της που άπτονται
του ευρωπαϊκού κεκτημένου (
acquis
communautaire) με προεξάρχουσα τη
λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Όπου για την ενέργεια προέχει η λειτουργία
της αγοράς με όρους ανταγωνισμού και η επί ίσοις όροις πρόσβαση στους εθνικούς
ενεργειακούς πόρους από όλους τους παίκτες της αγοράς, έστω και αν κάτι τέτοιο
αντιβαίνει στα συμφέροντα των εθνικών εταιρειών ενέργειας. Κάτι που όμως έχει
αντιμετωπισθεί με νομότυπες και συμβιβαστικές λύσεις από τα περισσότερα άλλα
κράτη στην ΕΕ έτσι που να προστατεύεται
η λειτουργία των μεγάλων ενεργειακών φορέων όπου το κράτος διαθέτει
πλειοψηφικά μετοχικά πακέτα.
Παρά τους σοβαρούς περιορισμούς που ομολογουμένως θέτει η
ΕΕ για την λειτουργία του ενεργειακού μας συστήματος υπάρχουν αξιόλογα
περιθώρια για διαφοροποίηση της ενεργειακής μας πολιτικής ιδιαίτερα σε ότι έχει
να κάνει με την αξιοποίηση των εγχώριων ενεργειακών πόρων αλλά και τις διεθνείς
συνεργασίες, παρά τις εμμονές που κατά καιρούς εκφράζονται από τις Βρυξέλλες,
όπως λ.χ. η προώθηση του τραγελαφικού σχεδίου για την Ενεργειακή Ένωση που
αποκλειστικό στόχο έχει την απεξάρτηση της Ευρώπης από το Ρωσικό αέριο, χωρίς
όμως να προσφέρονται εναλλακτικές και αξιόπιστες λύσεις (ουσιαστικά πρόκειται
για ένα σχέδιο που αποβλέπει στην διεμβόλιση της συνεργασίας Ευρώπης-Ρωσίας,
στο πλαίσιο του ολοκληρωτικού πολέμου που έχουν κηρύξει οι ΗΠΑ κατά του
καθεστώτος Πούτιν, με τις ευλογίες των Βρυξελλών, αλλά όχι του Βερολίνου!)
Ας μην υπάρξει λοιπόν ουδεμία παρεξήγηση η παρερμηνεία
για τις θέσεις μας. Είμεθα και εμείς υπέρ
μιας πολυεπίπεδης, πολυδιάστατης και προπαντός ανεξάρτητης ενεργειακής
πολιτικής στόχος της οποίας δεν μπορεί
να είναι άλλος παρά η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του εγχώριου ενεργειακού
δυναμικού και η επίτευξη της βέλτιστης ενεργειακής ασφάλειας μέσω ισχυρών
διεθνών συνεργασιών (βλέπε ΤΑΡ,
Greek
Stream,
ITGI,
IGB,
LNG
Terminals, αξιοποίηση υδρογονανθράκων, ανάπτυξη ΑΠΕ, συμπαραγωγή,
ενεργειακή αποδοτικότητα). Όμως
απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει η Ελλάδα να διαμορφώσει και να εφαρμόσει
μια τέτοια πολιτική, αξιοποιώντας τους
βαθμούς ελευθερίας που της προσφέρει η
σχέση της με την ΕΕ, και δεν είναι λίγοι, είναι
η κατά το δυνατό συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές Οδηγίες λειτουργίας της αγοράς ενέργειας και η σύμπλευση με τους
στόχους πολιτικής που κατά καιρούς τίθενται
(λ.χ. εξοικονόμηση ενέργειας, διείσδυση ΑΠΕ, μείωση ρύπων κλπ).
Εάν πράγματι η Ελλάδα μπορεί να επιδείξει ότι επιτυγχάνει
εναρμόνιση με τα προβλεπόμενα από τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες τότε θα έχει ένα άσο
στο μανίκι της για να διαφοροποιηθεί όσο μπορεί από στόχους και επιδιώξεις του
Ευρωπαϊκού Διευθυντηρίου με τους οποίους δεν συμφωνεί απαραίτητα (λ.χ μείωση
Ρωσικού εισαγόμενου φ. αερίου, αξιοποίηση λιγνιτών, καθορισμός ΑΟΖ, κλπ). Έτσι
η επιδίωξη μιας διαρκούς αλλά απαραίτητης ισορροπίας στο δίπολο μεταξύ μιας
Ευρωπαϊκά καθοριζόμενης εσωτερικής
αγοράς και μιας διαφοροποιούμενης εξωτερικής ενεργειακής πολιτικής, φαίνεται
ότι αποτελεί μονόδρομο και την μόνη ρεαλιστική
λύση προκειμένου η χώρα μας να ξεφύγει οριστικά από την κακοδαιμονία της
ενεργειακής της εσωστρέφειας.