Στην Ευρώπη, άμεση προτεραιότητα εδώ και μία εικοσαετία είναι η μείωση των απορριμμάτων, η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση των υλικών. Στην Ελλάδα, αντίθετα, είναι η κατασκευή ΧΥΤΑ και, εσχάτως, η διεξαγωγή μεγάλων διαγωνισμών για την ανάθεση της διαχείρισης των απορριμμάτων. Η απαραίτητη δουλειά σε επίπεδο ενημέρωσης των πολιτών για την ανακύκλωση, αλλά και η δημιουργία ενός συστήματος ώστε ο πολίτης να μπορεί να ανακυκλώνει σε κάθε γωνιά της χώρας, παραμένει ακόμη θεωρία.
Άγνωστη είναι η κατάσταση που επικρατεί στον χώρο της ανακύκλωσης (συστήματα, εταιρείες) καθώς ο μοναδικός ελεγκτικός μηχανισμός του κράτους ήταν σε πλήρη αχρηστία σχεδόν για μία δεκαετία και σήμερα πασχίζει με ελάχιστο προσωπικό να ανταποκριθεί στο έργο του. Τι συμβαίνει, λοιπόν, με την ανακύκλωση στη χώρα μας; Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ιούλιος 2014), κυμαίνεται αρκετά χαμηλότερα από τα κοινοτικά όρια σε πολλές κατηγορίες αποβλήτων. Για παράδειγμα, στις συσκευασίες, το 2013 ανακυκλώθηκε το 27,2% του γυαλιού (στόχος 60%), το 44% των μετάλλων (στόχος το 50%), το 31,7% του πλαστικού (στόχος 22,5%) και το 76,9% του χαρτιού (στόχος 60%).
«Είμαστε από τους τελευταίους στην Ε.Ε. Το 16% των απορριμμάτων ανακυκλώνονται, το 2% κομποστοποιείται και το 72% θάβεται σε ΧΥΤΑ και χωματερές, όταν υπάρχουν χώρες που θάβουν λιγότερο από το 1%», λέει ο κ. Φίλιππος Κυρκίτσος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ανακύκλωσης. «Από το 16% που ανακυκλώνεται, το 5,5% προέρχεται από τους μπλε κάδους και το υπόλοιπο από μάντρες και ρακοσυλλέκτες, χωρίς προδιαγραφές υγείας, ασφάλειας, περιβάλλοντος, στη “μαύρη” οικονομία. Από αυτά που ρίχνουν οι πολίτες στον μπλε κάδο, το 30% είναι κοινά σκουπίδια που καταλήγουν στον ΧΥΤΑ».
«Δεν είμαστε ευχαριστημένοι. Η κοινωνία είναι πιο μπροστά από την Πολιτεία και την Τοπική Αυτοδιοίκηση», λέει ο γενικός διευθυντής του ΕΟΑΝ (και ο άνθρωπος που ουσιαστικά «έστησε» τη νομοθεσία για την ανακύκλωση στη χώρα μας), Αδαμάντιος Σκορδίλης. «Δυστυχώς δεν είμαστε αξιόπιστοι. Όταν ο πολίτης βλέπει το κοινό απορριμματοφόρο να αδειάζει τον μπλε κάδο, όταν οι κάδοι στις γειτονιές δεν είναι κατανεμημένοι σωστά αλλά ανάλογα με τις γνωριμίες των πολιτών στον δήμο, όλα αυτά κλονίζουν την εμπιστοσύνη του πολίτη στην ανακύκλωση».
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν υπήρξε μια συστηματική, πολυετής προσπάθεια ενημέρωσης των πολιτών για την ανακύκλωση, τόσο από την Πολιτεία όσο και από τα «συστήματα» ανακύκλωσης και τους δήμους. Ενώ το ΥΠΕΚΑ εξακολουθεί να διαθέτει τους πόρους του ΕΠΠΕΡΑΑ, που προορίζονται για την επικοινωνία και την ενημέρωση, σε ημερίδες για αυθαίρετα, χορηγίες σε συνέδρια real estate και μελέτες αμφίβολης χρησιμότητας.
Χωρίς κρατικό έλεγχο
Όμως και ο χώρος της ανακύκλωσης παρέμεινε επί μακρόν χωρίς κανένα κρατικό έλεγχο. Το 2003-2010 ουσιαστικά δεν υπήρχε ελεγκτικός μηχανισμός σε λειτουργία, ενώ το 2011 ο ΕΟΑΝ ξεκίνησε και πάλι με ελάχιστο προσωπικό (σήμερα έχει φθάσει ύστερα από πολλές προσπάθειες να απασχολεί 10 άτομα). «Ο έλεγχος έπρεπε να είναι πιο αυστηρός. Αν τα συστήματα ανακύκλωσης λειτουργούσαν σωστά, είναι προφανές ότι τα ποσοστά της ανακύκλωσης θα έπρεπε να είναι πολύ υψηλότερα», επισημαίνει ο κ. Σκορδίλης.
(από την Εφημερίδα: "Η Καθημερινή", 20/11/2014)