Μία χώρα, ένας εμφύλιος, δύο εκλογές.
Αυτή την Κυριακή οι περισσότεροι Ουκρανοί θα ψηφίσουν για τη νέα Βουλή
της χώρας. Αλλά στα ανατολικά, εκεί που φιλορώσοι αυτονομιστές έχουν
ανακηρύξει τις «Λαϊκές Δημοκρατίες», ο κόσμος θα πάει στις κάλπες για να
εκλέξει τους δικούς του αντιπροσώπους στις 2 Νοεμβρίου.
Στον μακρύ δρόμο ανάμεσα στο Κίεβο και τις ανατολικές περιοχές του
Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ, εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν ζήσει στιγμές
χάους, αλλά και θάρρους, σε συγκρούσεις μεταξύ στρατού και ανταρτών, που
έχουν αφήσει πίσω τους 2.600 νεκρούς από τον περασμένο Απρίλιο.
Προσωπικές μαρτυρίες και από τις δύο πλευρές δείχνουν πώς καθημερινοί
άνθρωποι κάνουν ασυνήθιστα και εκπληκτικά πράγματα, όταν ο κόσμος τους
έρχεται τα πάνω κάτω.
Στη σοβιετική εποχή, ο Βίκτορ είχε υπηρετήσει στον Κόκκινο Στρατό.
Είχε εξουδετερώσει βόμβες και πάνω από 10.000 νάρκες, τις περισσότερες
στο Αφγανιστάν. Οταν έφυγε από τον στρατό, περίμενε μια πιο ήσυχη ζωή.
Αρχισε να δουλεύει στην υπηρεσία ασφαλείας ενός εργοστασίου στο
Λουχάνσκ. Αλλά εφέτος το καλοκαίρι ξέσπασε ο πόλεμος και επί εβδομάδες
το Λουχάνσκ ήταν στην πρώτη γραμμή του πυρός. Το πυροβολικό του
ουκρανικού στρατού σφυροκόπησε την πόλη και 156 όλμοι χτύπησαν το
εργοστάσιο.
«Ποτέ δεν φαντάστηκα ότι θα έπρεπε να κάνω πάλι την παλιά μου δουλειά» λέει ο Βίκτορ.
Κάθε φορά που μια ρουκέτα έπεφτε στο εργοστάσιο, ο Βίκτορ έκανε
επιθεώρηση για να εντοπίσει βλήματα που μπορεί να μην είχαν εκραγεί.
Κάτω από βαρύ βομβαρδισμό προσέφερε πάλι πολύτιμες υπηρεσίες στην πόλη
του.
Από τότε που ξέσπασε η εξέγερση στην πλατεία Ανεξαρτησίας του
Κιέβου, μέρη της Ανατολικής Ουκρανίας έχουν ζήσει έναν σκληρό εμφύλιο.
Φιλορώσοι αντάρτες και ουκρανικός στρατός αλληλοκατηγορούνται για
στόχευση αμάχων. Και οι δύο πλευρές έχουν κατηγορηθεί για παραβιάσεις
ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη Διεθνή Αμνηστία και άλλες διεθνείς
οργανώσεις.
Στην αυτο-ανακηρυχθείσα «Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ», ο
επικεφαλής της εκλογικής επιτροπής λέει ότι πρόκειται για ένα ανεξάρτητο
κράτος που βρίσκεται σε πόλεμο με την Ουκρανία.
Ο πόλεμος «πατέρας» και των εκλογών
Σε σύγκριση με τις πόλεις στα ανατολικά, το Κίεβο μοιάζει να ανήκει
σε έναν διαφορετικό κόσμο, με γεμάτους δρόμους και μαγαζιά που σφύζουν
από ζωή. Αλλά ούτε η πρωτεύουσα έχει μείνει αλώβητη.
Στον τοίχο δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Ανδρέα κρέμεται μια
γιγαντιαία αφίσα με τα πορτρέτα των εκατοντάδων ουκρανών στρατιωτών που
έχουν σκοτωθεί στα ανατολικά και μια λίστα με τους 504 στρατιώτες που
αγνοούνται.
Ο πόλεμος έχει άμεσο αντίκτυπο στις εκλογές της Ουκρανίας. Πολλά κόμματα
έχουν περιλάβει στρατιωτικούς στις λίστες τους, ελπίζοντας να
επωφεληθούν από το κύμα του πατριωτισμού. Μεταξύ των υποψηφίων είναι και
ηγέτες κάποιων ταγμάτων εθελοντών.
Ο
Γιεβγκένι Σεβτσένκο, από το λεγόμενο Τάγμα του
Ντονμπάς, λέει ότι κατεβαίνει υποψήφιος βουλευτής για να μην επιτρέψει
στους πολιτικούς στο Κίεβο να προδώσουν τους ουκρανούς στρατιώτες που
πολεμούν στην πρώτη γραμμή.
Ακροδεξιοί, υπερεθνικιστές και κομμουνιστές σε πτώση
Σε αυτό το σκηνικό, το κόμμα του προέδρου
Πέτρο Ποροσένκο προηγείται
στις δημοσκοπήσεις με περίπου 30%. Ακροδεξιοί, υπερεθνικιστές,
νεοναζιστές και κομμουνιστές βρίσκονται σε πτώση. Φαίνεται ότι κανένα
από τα κόμματά τους δεν μπορεί να κερδίσει άνω του 5%, που είναι το
κατώφλι για την είσοδο στη Βουλή.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα υπό τον βετεράνο φιλορώσο ηγέτη του
Πέτρο Σιμονένκο δεν φαίνεται ότι θα μπορέσει να εκλέξει βουλευτή.
Πολλά ακροδεξιά κόμματα κατέβηκαν στις τελευταίες βουλευτικές
εκλογές τον Οκτώβριο του 2012, αλλά μόνο ένα ήταν πραγματικά σημαντικό: η
Πανουκρανική Ενωση «Σβομπόντα» («Ελευθερία») του
Ολεγκ Τιάνιμποκ,
που συγκέντρωσε τότε 10% και εξέλεξε 38 βουλευτές. Ιδρύθηκε το 1995 ως
Σοσιαλεθνικιστικό Κόμμα (SNPU), όνομα που μάλλον έδειχνε καλύτερα τις
πραγματικές φιλοδοξίες του με την εσκεμμένη αναφορά στον
Εθνικοσοσιαλισμό του Χίτλερ. Τώρα δεν ξεπερνά το 3,1% στις
δημοσκοπήσεις.
Με 2% εμφανίζεται ο Δεξιός Τομέας (Pravyi Sektor), ένας συνασπισμός
από μικρότερες ακροδεξιές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων
νεοφασιστών και νεοναζιστών, οι οποίοι πρωταγωνίστησαν στις βίαιες μάχες
με τα ΜΑΤ στην Πλατεία αλλά συγκρούστηκαν και με άλλους (κυρίως
ακροαριστερούς) διαδηλωτές.
Περί τα 29 πολιτικά κόμματα και 3.500 υποψήφιοι διεκδικούν την ψήφο
των πολιτών. Οι έδρες είναι 450 και το εκλογικό σύστημα μεικτό. Το 50%
της σύνθεσης εκλέγεται με κομματική λίστα, ενώ οι υπόλοιποι 225
βουλευτές από μονοεδρικές περιφέρειες με πλειοψηφικό σύστημα.
(από www.tovima.gr, 24/10/2014)