Οι εταιρείες ηλεκτρισμού στην Αμερική και στην Ευρώπη
εγκαθιστούν όλο και περισσότερους έξυπνους μετρητές στις κατοικίες των
καταναλωτών, προκειμένου να βοηθήσουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και στην καλύτερη
λειτουργία του συστήματος ηλεκτρισμού. Υπάρχει όμως λόγος ανησυχίας από την χρήση
τους;
Υπό το φως των αποκαλύψεων για τις παρακολουθήσεις της
NSA, αλλά και εξαιτίας του
διευρυμένου ρόλου που έχει πλέον η εμπορική αξιοποίηση των προσωπικών δεδομένων
με την μορφή των «
metadata»,
αρκετοί είναι αυτοί που πλέον φοβούνται ότι οι έξυπνοι μετρητές είναι απλά ένας
ακόμη πιθανός τρόπος παρακολούθησης.
Φυσικά, η εγκατάστασή τους γίνεται αρχικά με καλό σκοπό από τις
εταιρείες ηλεκτρισμού και τις κρατικές αρχές, αλλά η μέχρι τώρα εμπειρία έχει
δείξει ότι τα συστήματα αυτά θα μπορούσαν εύκολα να αποτελέσουν αντικείμενα
μαζικών παρακολουθήσεων με σκοπό το κέρδος (βλέπε
Google) ή από τις υπηρεσίες όπως η
NSA, όπως άλλωστε συνέβη σε
μεγάλη έκταση και με τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα.
Ας αναφερθούμε όμως πιο αναλυτικά στις δυνατότητες των έξυπνων
μετρητών. Τα συστήματα αυτά είναι σε θέση να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο
την κατανάλωση ενέργειας μέσα σε μια κατοικία, ενημερώνοντας τους διαχειριστές
του δικτύου ώστε να είναι σε θέση να ρυθμίζουν κατάλληλα το δίκτυο και να
βελτιστοποιούν την ζήτηση και την κατανάλωση του ηλεκτρισμού. Καθώς η σχετική
τεχνολογία αναπτύσσεται, οι μετρητές θα είναι σε θέση σύντομα να μετρούν την
κατανάλωση όχι μόνο ολόκληρου του σπιτιού, αλλά και των επιμέρους συσκευών στο
κάθε δωμάτιο, με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται δυνητικά ένα προφίλ κατανάλωσης
για τον συγκεκριμένο κάτοικο, το οποίο επίσης βοηθά στην βέλτιστη κάλυψη των
αναγκών του.
Το προφίλ αυτό, όμως, μπορεί θεωρητικά να χρησιμοποιηθεί ως
εμπόρευμα στην εποχή των μετα-δεδομένων (
metadata), τα οποία αξιοποιούν ευρέως στο διαδίκτυο εταιρείες όπως
η
Google
και το
Facebook.
Πρέπει κατά συνέπεια, να αποφύγουμε μια επανάληψη της κατάστασης αυτής και στον
τομέα της ενέργειας και να θέσουμε τις απαραίτητες «κόκκινες γραμμές» ώστε να
μην είναι σε θέση οι εταιρείες του κλάδου να αποσπούν τη σύμφωνη γνώμη των
καταναλωτών με τα ψιλά γράμματα στις συμβάσεις που υπογράφουν, όπως συμβαίνει
στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στην Αμερική υπάρχουν ήδη οργανώσεις οι οποίες ζητούν από τις
αρχές να μην επιτρέπεται ο διαμοιρασμός ή η πώληση των σχετικών δεδομένων που
συλλέγουν οι έξυπνοι μετρητές σε τρίτες εταιρείες ή στις μυστικές υπηρεσίες. Στα
πλαίσια αυτά, ζητούν να γίνονται διαθέσιμα τα εν λόγω στοιχεία μόνο μέσω ενταλμάτων,
εφόσον υπάρχουν λόγοι ασφάλειας που να υπαγορεύουν την κοινοποίησή τους. Σε κάθε
περίπτωση, ο ρόλος των εταιρειών ηλεκτρισμού και των διαχειριστών είναι κρίσιμος.
Την σημασία της όλης υπόθεσης έχει αναγνωρίσει στο παρελθόν
και το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας, καθώς το 2010 ανέφερε σε σχετική μελέτη
ότι «οι καινοτομίες στους έξυπνους μετρητές είναι σε θέση να αυξήσουν σημαντικά
την ποσότητα των διαθέσιμων πληροφοριών για την ενεργειακή κατανάλωση. Αυτές οι
πληροφορίες μπορούν να αποκαλύψουν προσωπικά στοιχεία για την ζωή των καταναλωτών,
όπως το καθημερινό τους πρόγραμμα (πότε λείπουν και πότε κοιμούνται), αν το σπίτι
τους διαθέτει συναγερμό, αν έχουν αγοράσει ακριβές συσκευές ή αν χρησιμοποιούν
ιατρικό εξοπλισμό».
Για τους λόγους αυτούς, το υπουργείο συνέστησε στις αμερικανικές
πολιτείες να υπάρχει όρος ώστε να απαγορεύεται η κοινοποίηση των πληροφοριών
αυτών σε τρίτα μέρη.
Τα παραπάνω δείχνουν ότι θα πρέπει να υπάρξει και στην Ε.Ε.,
αλλά και σε εθνικό επίπεδο ένας διάλογος ώστε να προχωρήσει η καινοτομία και η
εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών με ένα τρόπο μη παρεμβατικό για την ιδιωτικότητα
του καταναλωτή.