Μόλις πριν από λίγα χρόνια τη θεωρούσαν «μεγάλο ασθενή» της
ευρωπαϊκής οικονομίας. Η Ιταλία έχει τεράστιο δημόσιο χρέος ύψους 2,3 τρισ.
ευρώ, που φθάνει το 132% του ΑΕΠ. Δεν διαθέτει πολιτική σταθερότητα, με την
έννοια ότι οι κυβερνήσεις της έχουν θητεία μικρής διάρκειας και γι’ αυτό την
Κυριακή 4 Μαρτίου έχει εκλογές. Κι όμως, η πολιτική ρευστότητα στην πλέον
υπερχρεωμένη ευρωπαϊκή χώρα (εξαιρείται η Ελλάδα) δεν ανησυχεί τις αγορές. Δεν
προκαλεί πανικό ή έξοδο κεφαλαίων, παρότι οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν πρωτιά
για το κόμμα λαϊκιστών που ίδρυσε γνωστός κωμικός. Η Ιταλία είναι σοβαρή χώρα.
Ακόμα και ο διασκεδαστής έκανε κόμμα που έχει απήχηση στους πολίτες, αλλά
παραχώρησε τη θέση του προέδρου σε άλλον (δημαγωγό) επειδή είναι
καταλληλότερος...
Δεν είναι βέβαια μόνον οι λαϊκιστές πιο σοβαροί από τους
αντίστοιχους δικούς μας. Είναι κυρίως οι υπόλοιποι! Οι βραχύβιες κυβερνήσεις
της Ιταλίας, αθόρυβα πραγματοποίησαν ένα θαύμα τα τελευταία χρόνια. Αξιοποίησαν
την πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), επιμήκυναν την διάρκεια
του δημόσιου χρέους και μείωσαν το επιτόκιο για τα επόμενα χρόνια. Η μέση
διάρκεια ωρίμανσης ιταλικών κρατικών ομολόγων από λιγότερο από 4 χρόνια που
ήταν την περίοδο 1990-98, αυξήθηκε σε 6,9 χρόνια το 2017.
Βέβαια, πολλοί υπονοούν ότι όλα έγιναν χάρη στη σύμπτωση ότι
πρόεδρος της ΕΚΤ είναι ο Ιταλός Μάριο Ντράγκι. Η διαφορά με την Ελλάδα είναι
ότι παραμένει αξιοσέβαστος για όλο τον πολιτικό κόσμο της Ιταλίας, καθώς ουδείς
επιχείρησε να τον λοιδορήσει ως «προδότη συνεργάτη των Γερμανών» και ευτυχώς
δεν είχε την ατυχία να εκραγεί στα χέρια του επιστολή-βόμβα. Ολα αυτά τα έζησε
στην Ελλάδα ο ακαδημαϊκός Λουκάς Παπαδήμος, πρώην πρωθυπουργός, τ. αντιπρόεδρος
ΕΚΤ, απλά για να συντηρηθεί μια ρητορική που παράγει συνεχώς «εχθρούς του λαού».
Την περίοδο κατά την οποία η ελληνική κυβέρνηση επιδίωκε «να
αλλάξει την Ευρώπη», οι ιταλικές κυβερνήσεις αξιοποιούσαν τα χαμηλά επιτόκια
και αναδιάρθρωσαν το δημόσιο χρέος. Χωρίς μνημόνια, μεγαλοστομίες, τζάμπα
μαγκιές, αριστερόστροφη μπουρδολογία. Η Ρώμη ζούσε έντονη πολιτική ζωή, οι
κυβερνήσεις έπεφταν χωρίς όμως να επιχειρούν τη συκοφάντηση πολιτικών
αντιπάλων, χωρίς να διχάζεται ο λαός σε αγωνιστές και προδότες.
Ακόμα κι αν επέλθει η άνοδος των επιτοκίων που αναμένεται,
τα ιταλικά ομόλογα θα εκδίδονται με επιτόκια χαμηλότερα από τα παλαιότερα που
θα αντικαθιστούν. Επιπλέον, οι ιταλικές τράπεζες αξιοποίησαν το πρόγραμμα
ποσοτικής χαλάρωσης (
QE)
της ΕΚΤ, πουλώντας εταιρικά και άλλα ομόλογα. Κι όλα αυτά έγιναν σε περίοδο
χαμηλής ανάπτυξης ή συγκρατημένης ύφεσης. Ο ρυθμός ανάπτυξη ήταν χαμηλότερος
από τον αντίστοιχο της Ευρωζώνης, ενώ το ΑΕΠ είναι καθηλωμένο στα επίπεδα του
2007.
Η ιταλική οικονομία, η τρίτη μεγαλύτερη της Ευρωζώνης, έχει
να αντιμετωπίσει προβλήματα όπως η διαρκής ύφεση, η χαμηλή παραγωγικότητα, η
εκτεταμένη διαφθορά κι άλλα. Αποδεικνύεται όμως ότι διαθέτει ένα σημαντικό
πλεονέκτημα. Ο πολιτικός πολιτισμός και το επίπεδο του πολιτικού προσωπικού
επιτρέπουν την αποτελεσματική διαχείριση μεγάλων προβλημάτων. Γι’ αυτό η χώρα
ετοιμάζεται μετά τις εκλογές να διαχειριστεί τις αναγκαίες δομικές
μεταρρυθμίσεις, χωρίς πλέον την πίεση του δημόσιου χρέους.
(του Σεραφείμ Κωνσταντινίδη από την εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)