«Το μεταπολεμικό μοντέλο ανάπτυξης της
Ελλάδας πέρασε σαν τυφώνας πάνω από τις πόλεις της που πήρε μαζί του κάθε τι
παλιό. Άλλαξε ριζικά την όψη τους, χωρίς αναστολές και προβληματισμούς για τη
συνέχεια των παραδόσεών τους και χωρίς να υπολογιστεί το σύνολο των ανθρώπινων
αναγκών και λειτουργιών. Αυτό ίσχυσε πολύ περισσότερο σε περιοχές με έντονη
βιομηχανική ανάπτυξη, όπως η Πτολεμαΐδα. Όμως, όσο και αν οι σημερινές εικόνες
δεν παραπέμπουν εύκολα στην κωμόπολη που προπολεμικά λεγότανε
"Καϊλάρια", παρόλα αυτά - έτσι γίνεται πάντοτε - σαν αφετηρία τους
έχουν αυτό που προϋπήρχε. Αυτό που διαμορφώθηκε μέσα από τους αιώνες και
αποτελεί τον πυρήνα των εξελίξεων. Και μακάρι η γνησιότητα του πυρήνα αυτού ν'
αντέξει στο μέλλον όσο γίνεται περισσότερο. Γιατί τίποτε δεν πρέπει να είναι
ξεκομμένο και η κάθε εξέλιξη καλό είναι να γίνεται με μπόλιασμα. Μόνον έτσι
διατηρεί βαθιές και στέρεες ρίζες».
Το βιβλίο
του κ. Αιμίλιου Μπούσιου, πρώην Προέδρου και Γεν. Δ/ντή του ΚΤΕΣΚ (Κέντρο Τεχνολογίας
& Εφαρµογών Στερεών Καυσίµων – νυν Ινστιτούτο Τεχνολογίας & Εφαρµογών
Στερεών Καυσίµων), «
Το
Έργο της Πτολεμαΐδας ή Η Ιστορία της ΛΙΠΤΟΛ», καλύπτει ένα σημαντικό κενό που υπήρχε αναφορικά με
την ιστορία της ανάπτυξης μιας από τις σημαντικότερες παραγωγικές
δραστηριότητες της νεώτερης Ελλάδας.
Κατά το
συγγραφέα, κύριος στόχος του ήταν η ανάδειξη των ανθρώπινων πράξεων που τα ίχνη
τους αποτυπώθηκαν έντονα και επηρέασαν μια τόσο σημαντική για την Ελλάδα
παραγωγική δραστηριότητα. Γίνεται αναφορά στους "πρωτοπόρους" της
εκμετάλλευσης των Λιγνιτών. Σε εκείνους που αντιλήφθηκαν την αξία του κρυμμένου
στα σπλάχνα της γης θησαυρού και προσπάθησαν με ενθουσιασμό και όραμα, πριν τον
πόλεμο, να ανοίξουν τα πρώτα φρεάτια και τις αρχικές στοές για να βγάλουν στην
επιφάνεια τα πρώτα κομμάτια του λιγνίτη.
Επίσης,
γίνεται αναφορά στο ρόλο που έπαιξε ο πολιτικός και επιστημονικός κόσμος στα
πρώτα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη μελέτη της Ελληνικής Αποστολής
UNRRA για τον ορυκτό πλούτο της Ελλάδας, στο ρόλο του Ι. Ζίγδη και στις θέσεις
του Δ. Μπάτση για την αξιοποίηση των ελληνικών λιγνιτών.
Παρουσιάζονται
οι δυσκολίες που προέκυψαν μέχρι να ξεκινήσει η συστηματική εκμετάλλευση των
κοιτασμάτων. Ο συγγραφέας κάνει ειδική αναφορά στο ρόλο της Ελληνοαμερικανικής
Εταιρείας Γενικών Προϊόντων, περνάει από τους Φίλη και Γκέρτσο στον Μποδοσάκη
και στην ίδρυση της ΛΙΠΤΟΛ το 1959. Εκεί τελειώνει και η εξιστόρηση, την οποία
ο συγγραφέας αποκαλεί πρώτη περίοδο.
Ειδικό
ενδιαφέρον παρουσιάζει επιστολή που έστειλε στο συγγραφέα, ο
Ιωάννης Ζίγδης,
λίγο πριν το θάνατό του. Ο
Μιχάλης Παπακωνσταντίνου που προλογίζει το βιβλίο,
αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής:
«.... Αυτή την ιστορία, τους πόθους
και τις προσδοκίες του τοπικού πληθυσμού, τα βάσανα και το πείσμα των
πρωτοπόρων, τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, τα μεγάλα συμφέροντα που ήταν
φυσικό να ενδιαφερθούν -και να κερδοσκοπήσουν- επιχειρεί με γλαφυρότητα -παρά
την αντίθετη μετριόφρονα δήλωσή του -, αλλά και, όπως διαπιστώνω, με
επιμελέστατη έρευνα στα λίγα στοιχεία που υπάρχουν, να γράψει ο Αιμίλιος
Μπούσιος αρχίζοντας από το βιβλίο που έχουμε στα χέρια μας. Ο συγγραφέας έζησε
το λιγνιτικό κέντρο της Πτολεμαϊδας έχοντας σ’ αυτό εξέχουσα θέση και, από όσα
πια αντιλαμβάνομαι, δεν υπήρξε ένας στυγνός τεχνικός, αλλά ο άνθρωπος που
δέθηκε με την περιοχή, αφουγκράσθηκε του καϋμούς και διαπίστωσε τις ελπίδες
εκείνων που έζησαν ή ζουν σε αυτές τις -κυριολεκτικά- μαύρες περιοχές ή τις
περιοχές του μαύρου χρυσού, όπως τις λέγαμε ή τις λέμε και σήμερα, ζυμώθηκε με
το κάρβουνο και τους ανθρώπους του και δεν του είναι
δυνατό να κρύψει έναν
έντονο συναισθηματισμό που βγαίνει από ολόκληρο το κείμενο....».
Κριτική στην
α΄ έκδοση (1997) της (τότε) Υφυπουργού Ανάπτυξης, κας ΄Αννας Διαμαντοπούλου :
«...Ο συγγραφέας μέσα στις 200 σελίδες
ξετυλίγει με τον πιο γλαφυρό και συνάμα αντικειμενικό τρόπο την πολύπαθη
ιστορία της "Ανάπτυξης" στην Ελλάδα. Το στρεβλό βαυβαρικό πρότυπο
διοίκησης, η ασταθής και ανώριμη εν πολλοίς πολιτική ζωή, οι πόλεμοι, οι
εξαρτήσεις, οι εξωτερικές παρεμβάσεις, ο στρεβλός και λάθρα βιών ιδιωτικός
τομέας, ο ρόλος του "Κέντρου" σαν απειλή και συμφορά.
Κι από την άλλη πλευρά τα φωτεινά χρώματα της ιστορίας, οι πρωτοπόροι
ονειροπαρμένοι εξερευνητές, οι διορατικοί και δραστήριοι πολιτικοί, οι
επιστήμονες, οι ριψοκίνδυνοι επιχειρηματίες.
Η πένα του συγγραφέα αγγίζει κάθε στιγμή την ιστορική μνήμη, την πατριωτική
ευαισθησία, την πολιτική ευθύνη του καθένα.
Η Πτολεμαϊδα ανακαλύπτεται μέσα από την συγκεκριμένη ιστορική καταγραφή
γεγονότων, αγορεύσεων στη Βουλή (μία 20ετία), Διεθνών Συμβάσεων και Διακρατικών
Συμφωνιών, "ως το σημαντικότερο έργο Ανασυγκροτήσεως της Χώρας"
(πρακτικά συζήτησης στη Βουλή το 1951).
Η ειρηνική αλλαγή μιας περιοχής που από Βουκολικό τοπίο γίνεται Βιομηχανικό
κέντρο, περιγράφεται με εξαιρετική στάθμιση των οφειλών και των προβλημάτων
χωρίς εύκολους διθυράμβους και λαϊκίστικους εξοβελισμούς...»
Λίγα Λόγια για τον Συγγραφέα
Ο κ. Αιμίλιος Δ. Μπούσιος κατάγεται από τη Καστοριά. Διετέλεσε
Διευθυντής των Λιγνιτορυχείων της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα και Βοηθός Διευθυντής της
ΔΕΗ για θέματα ανάπτυξης. Από τον Φεβρουάριο του 1995 έως τον Ιανουάριο του
1999 διετέλεσε Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του Κέντρου Τεχνολογίας και
Εφαρμογών Στερεών Καυσίμων (ΚΤΕΣΚ). Είναι Μέλος του Δ.Σ. του Ινστιτούτου
Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ).
Τίτλος: Το Έργο της Πτολεμαΐδας ή Η Ιστορία της ΛΙΠΤΟΛ
Συγγραφέας: Αιμίλιος Μπούσιος
Έτος Β΄ Έκδοσης: 2017 (Α΄ έκδοση: 1997)
Σελίδες: 220
Εκδόσεις: ΕΚΕΤΑ/ΙΔΕΠ (Α΄ έκδοση:
ΚΤΕΣΚ)
ISBN : 978-960-98231-2-8