Κυπριακό: Μετά το Ναυάγιο του Crans-Montana Τι;

Αν η Διεθνής Διάσκεψη του Crans-Mοntana για το Κυπριακό είχε ολοκληρωθεί επιτυχώς, ο Antonio Guterres, ο οποίος μετρά μόλις έξι μήνες στο αξίωμα του Γ.Γ. του ΟΗΕ θα ήταν σήμερα το "πρόσωπο της ημέρας” στη Σύνοδο της G20 στο Αμβούργο.

Σε μία συγκυρία όπου κυριαρχεί η αγωνία για την αδυναμία εξεύρεσης πολυμερών λύσεων στα παγκόσμια προβλήματα, η αποτυχία των συνομιλιών του Crans-Montana αποτελεί μεγάλο πλήγμα για το κύρος των Ηνωμένων Εθνών, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι στην ατζέντα τους βρίσκονται προβλήματα πολύ πιο δύσκολα από το Κυπριακό, το οποίο εν πάση περιπτώσει δεν αποτελεί θερμή σύγκρουση.

"Είναι απλά τραγικό, Ήμασταν τόσο κοντά και όμως αποτύχαμε” δήλωσε αξιωματούχος του ΟΗΕ προς το Κυπριακό Πρακτορείο. Ωστόσο, αν η απογοήτευσή του είναι ειλικρινής, το μέγεθος της αυταπάτης του είναι αποκαλυπτικό.

Παρά τις υψηλού προφίλ πρωτοβουλίες, δηλώσεις και διαρροές του ειδικού συμβούλου του ΟΗΕ για το Κυπριακό Espen Barth Eide (αντιστρόφως ανάλογες του βαθμού προετοιμασίας των συνομιλιών) πολύ λίγος χρόνος από τις συνολικά εννέα ημέρες που διήρκεσε η Διάσεκψη αφοσιώθηκε η πραγματική διαπραγμάτευση. Και πάντως, ουδέποτε καταγράφηκε κάποια μετατόπιση της τουρκικής πλευράς ως προς το μείζον: την πλήρη αποχώρηση των στρατευμάτων της από το νησί και την εγκατάλειψη του καθεστώτος των εγγυήσεων.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι ενώ κατά το τελευταίο 24ωρο ο Νίκος Αναστασιάδης προχώρησε στην υψηλού ρίσκου κίνηση να καταθέσει γραπτή πρόταση στην λογική του "πακέτου” στην οποία ενσωμάτωνε αρκετά σημεία τουρκικού ενδιαφέροντος στις εσωτερικές πτυχές του Κυπριακού με αντάλλαγμα την πλήρη αποχώρηση των στρατευμάτων (και την απόδοση της Μόρφου), δεν υπήρξε από την άλλη πλευρά ανταπόκριση ούτε κάποια άλλη γραπτή τοποθέτηση.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Mevlut Cavusoglu υπήρξε σαφής στις δημόσιες δηλώσεις του ότι η λογική του μηδενισμού των στρατευμάτων και των εγγυήσεων δεν αποτελεί βάση συνομιλίας για την Τουρκία. Πληροφορίες μάλιστα θέλουν το τετράωρο καταληκτικό δείπνο εργασίας υπό τον Antonio Guterres να σημαδεύεται από την επιμονή Cavusoglu στην διατήρηση κάποιας μορφής παρεμβατικών δικαιωμάτων της Τουρκίας στην Κύπρο και στην ενσωμάτωση της λεγόμενης review clause (ότι δηλ. μετά από μία πρώτη αποχώρηση μέρους των κατοχικών στρατευμάτων θα επαναεξεταστεί η απόσυρση ή μη των υπολοίπων μετά 15ετία).

Επανέρχεται δηλ. και πάλι η συζήτηση σε αυτό που πάντοτε αποτελούσε την (ενίοτε απωθημένη) ουσία του Κυπριακού ως προβλήματος εισβολής και κατοχής: τι θα υποχρέωνε την Τουρκία να αποποιηθεί όσα εξασφάλισε πριν από 43 χρόνια "δια στρατιωτικής χειρός”, όταν το κόστος διαιώνισης της υπάρχουσας κατάστασης είναι ανεκτό;

Με αυτή την έννοια, κλείνει ένας υπερδεκαετής κύκλος απενοχοποίησης της Τουρκίας, ο οποίος ξεκίνησε αφότου η, νέα τότε, κυβέρνηση Erdogan εγκατέλειψε την γραμμή ότι το Κυπριακό έχει 'επιλυθεί” από το 1974 και εντάθηκε με το "Όχι” των Ελληνοκυπρίων στο σχέδιο Annan.

Ωστόσο, το ναυάγιο του Crans-Montana αφήνει όλους τους εμπλεκόμενους σε ένα πραγματικό κενό. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Γ.Γ. του ΟΗΕ κήρυξε τη λήξη της Διεθνούς Διάσκεψης και δεν κατέφυγε σε κάποιου είδους συνέχισή της π.χ. σε επίπεδο τεχνοκρατών, όπως συνέβη μετά τη Διάσκεψη της Γενεύης τον Ιανουάριο. Κατ' αυτό τον τρόπο, επικρατεί η λογική της Άγκυρας ότι η συγκεκριμένη Διάσκεψη ήταν "τελική” και όχι η διακηρυχθείσα λογική της "διαδικασίας ανοικτού ορίζοντα” (open-ended).

Ακόμη περισσότερο, εντυπωσιάζει η αντίδραση του Mevlut Cavusoglu ότι "αποδεικνύεται η αδυναμία επίτευξης μιας διευθέτησης μέσα στις παραμέτρους της Αποστολής των Καλών Υπηρεσιών [του ΟΗΕ] και δεν υπάρχει χρησιμότητα στο να επιμείνουμε σ' αυτές”. "Είναι σημαντικό να διατηρήσουμε και να αυξήσουμε τη σταθερότητα στο νησί και στην περιοχή. Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειες για μια διευθέτηση μέσα σε διαφορετικές παραμέτρους” πρόσθεσε σε μία δυσοίωνη προειδοποίηση που παραπέμπει σε κινήσεις εντατικής "τουρκοποίησης” των κατεχομένων.

(από www.capital.gr, 07/07/2017)