ΒΡ: Τα 10 Πράγματα που Χαρακτήρισαν τον Παγκόσμιο Ενεργειακό Τομέα το 2016

Ποιοι ήταν βασικοί παράγοντες που καθόρισαν το παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα την περασμένη χρονιά; Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΒΡ, Spencer Dale , περιγράφει συνοπτικά τα σχετικά κεφάλαια του BP Statistical Review of World Energy 2017, που εκδίδει εδώ και 66 χρόνια ο πετρελαϊκός κολοσσός:

1. Ένα μοτίβο που διαρκεί τρία χρόνια: Ισχνή αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης

Όπως αναφέρει ο Dale, o τίτλος για το φετινό Statistical Review θα μπορούσε να είναι «και πάλι αδύναμη αύξηση στην ενεργειακή κατανάλωση», και συμπληρώνει: «πρόκειται για την Τρίτη συνεχόμενη χρονιά όπου παρατηρείται αύξηση μόλις 1% - ή και λιγότερο. Πρόκειται για το μισό περίπου του μέσου όρου του ρυθμού αύξησης που επικρατούσε τα τελευταία δέκα χρόνια.

Όπως και το 2015, η αύξηση σε όλες της περιοχές εκτός Ευρώπης και Ευρασίας ήταν κάτω από το μέσο όρο. Και, με την εξαίρεση του πετρελαίου και της πυρηνικής ενέργειας, όλα τα καύσιμα σημείωσαν αύξηση με ρυθμό κάτω του μέσου όρου».

2. Ζήτηση: Ο αναπτυσσόμενος κόσμος κυριαρχεί

«Σχεδόν το σύνολο της αύξησης στην παγκόσμια ενεργειακή κατανάλωση το 2016 προήλθε από τις γοργά αναπτυσσόμενες οικονομίας. Στην Κίνα και την Ινδία αθροιστικά αντιστοιχεί το μισό περίπου αυτής της αύξησης.

Η ενεργειακή κατανάλωση στην Κίνα αυξήθηκε κατά μόλις 1,3%, καταγράφοντας άλλη μια χρονιά ισχνής αύξησης. Μάλιστα, τη διετία 2015-2016 σημειώθηκε η χαμηλότερη αύξηση από την περίοδο 1997-1998», αναφέρει ο chief economist του πετρελαϊκού κολοσσού.

Πάντως, στην έκθεση σημειώνεται παράλληλα, ότι το 2016 η Κίνα παρέμεινε η πιο αναπτυσσόμενη αγορά ενέργειας για 16^η συνεχόμενη χρονιά.

3. Μικρή και κυκλική μετάβαση vs μακροπρόθεσμη μετάβαση

«Δύο ήταν οι μεγάλες δυνάμεις που επηρέασαν τις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές το 2016. Πρώτον, η ανάγκη για βραχυπρόθεσμες προσαρμογές, ιδιαίτερα στην αγορά πετρελαίου λόγω της μακράς περιόδου της πλεονάζουσας ζήτησης.

Επίσης, παράλληλα υπήρξε αυξανόμενη καθοδική έλξη από την μακροπρόθεσμη μετάβαση που βρίσκεται σε εξέλιξη – και η οποία αντιστοιχεί σε βραδύτερη ενεργειακή ανάπτυξη και μετατόπιση της ζήτησης από τις παραδοσιακές αγορές αγορές προς τις ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες όπως η Κίνα και η Ινδία.

Και φυσικά, η ενεργειακή μετάβαση περιλαμβάνει και μία κίνηση προς καθαρότερα καύσιμα με λιγότερες εκπομπές άνθρακα, με μεγάλη ανάπτυξη των ΑΠΕ και όλο και λιγότερη κατανάλωση άνθρακα».

4. Στασιμότητα: αποφασιστικό σημείο καμπής για τις εκπομπές άνθρακα;

«Οι εκπομπές άνθρακα έμειναν ουσιαστικά στάσιμες το 2016, σηματοδοτώντας την τρίτη συνεχόμενη χρονιά κατά την οποία είτε παρέμειναν σταθερές είτε μειώθηκαν, συνεπώς αυτό αποτελεί ένα σημαντικό σημείο ρήξης με το παρελθόν.

Μεγάλο μέρος της επιβράδυνσης αυτής τα τελευταία χρόνια μπορεί να αποδοθεί στις θεμελιώδεις αλλαγές που βλέπουμε στην κινεζική οικονομία και την ενεργειακή της κατανάλωση. Ένα μεγάλο ερώτημα που τίθεται είναι ‘τι ποσοστό από αυτή την αλλαγή αντανακλά μία αποφασιστική ρήξη με το παρελθόν για την οποία μπορούμε να προσδοκούμε ότι θα επιμείνει – ή κατά πόσο αντανακλά περισσότερο βραχυπρόθεσμους κυκλικούς παράγοντες που μπορεί να εξανεμιστούν με την πάροδο του χρόνου;’ Κοιτώντας λεπτομερειακώς στα δεδομένα, η καλύτερή μας πρόβλεψη είναι ότι είναι λίγο και από τα δύο».

5. Μεγάλη άνοδος: οι ΑΠΕ αυξάνουν και πάλι το μερίδιό τους

«Το 2016 παρατηρήθηκε μία συνεχιζόμενη αλλαγή στο μείγμα καυσίμου. Ήταν άλλη μια χρονιά ισχυρής ανόδου στις ΑΠΕ, με αύξηση κατά 12%, που είναι κάτω από το μέσο όρο της δεκαετίας, αλλά που αποτελεί τη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη μεταβολή. Η αιολική ενέργεια είναι η αιτία για τη μισή από αυτή την αύξηση στις ΑΠΕ, ενώ η ηλιακή ενέργεια συνέβαλε περίπου κατά το ένα τρίτο».

6. Ισορροπίες της αγοράς: χρονιά προσαρμογής για το πετρέλαιο

«Η πετρελαϊκή ζήτηση συνέχισε να αυξάνεται με ισχυρό ρυθμό πέρυσι, υποστηριζόμενη από τις χαμηλές τιμές πετρελαίου. Και αυτές οι χαμηλές τιμές στη συνέχεια άρχισαν να επηρεάζουν την προσφορά, ιδιαίτερα από τις χώρες εκτός ΟΠΕΚ, η οποία μειώθηκε απότομα.Αυτή ήταν η πιο μεγάλη μείωση στην παραγωγή εκτός ΟΠΕΚ που έχουμε δει εδώ και 25 χρόνια περίπου.Αυτός ο συνδυασμός ισχυρής πετρελαϊκής ζήτησης και αδύναμης προσφοράς επέτρεψε στην αγορά να προσαρμοστεί σταδιακά, επαναφέροντας την ημερήσια κατανάλωση και την ημερήσια παραγωγή σε μεγάλο βαθμό σε ισορροπία το δεύτερο ήμισυ του έτους. Όμως, αυτό άφησε τα αποθέματα πετρελαίου σε ιστορικά επίπεδα-ρεκόρ, τα οποία συνέχισαν να πιέζουν καθοδικά τις τιμές – με αποτέλεσμα άλλη μία χρονιά χαμηλών τιμών για το πετρέλαιο».Επίσης, η ΒΡ σημειώνει ότι το 2016 η τιμή του Brentκυμάνθηκε, κατά μέσο όρο στα 43,73 δολ. το βαρέλι, έναντι 52,39 δολ. το βαρέλι το 2015. Αυτό ήταν το χαμηλότερο μέσο επίπεδο από το 2004.7. Οι δύο πρωταγωνιστές:

7. Το σχιστολιθικό αργό των ΗΠΑ και ο ΟΠΕΚ

«Εντός της αγοράς πετρελαίου, η χρονιά χαρακτηρίστηκε από τη συμπεριφορά δύο δρώντων: του αμερικανικού σχιστολιθικού αργού και του ΟΠΕΚ. Όπως πολλοί περίμεναν, το σχιστολιθικό πετρέλαιο των ΗΠΑ ανταποκρίθηκε στα προειδοποιητικά σημάδια των τιμών – η παραγωγή είχε εκτιναχθεί αρκετά το 2015 και το 2016, και πιο πρόσφατα είχε αρχίσει να επανέρχεται, με συνέπεια να περιορίζεται η μεταβλητότητα των τιμών.

Ο άλλος μεγάλος παίκτης στην αγορά πετρελαίου, ο ΟΠΕΚ, άσκησε μεγάλη επίδραση προς το τέλος του περασμένου χρόνου όταν ανακοίνωσε τη μείωση στην παραγωγή ώστε να αυξήσει το ρυθμό της διοχέτευσης των αποθεμάτων στην κατανάλωση. Αυτό υπενθύμισε στον κόσμο τον κυρίαρχο ρόλο που συνεχίζει να παίζει ο οργανισμός».

8. Έτοιμοι για εξαγωγές: σε υγρή μορφή

«Για το φυσικό αέριο, το 2016 αποτέλεσε σχετικά αδύναμη χρονιά όσον αφορά τόσο τη ζήτηση όσο και την προσφορά, με την παραγωγή ιδιαίτερα να συγκρατείται από την πτώση των τιμών. Ίσως το κυρίαρχο στοιχείο για το φυσικό αέριο την περασμένη χρονιά να ήταν, ωστόσο, η συνεχιζόμενη αύξηση των εξαγωγών LNG, ιδιαίτερα για την Αυστραλία.

Αυτό αναμένεται να συνεχίσει να παίζει μεγάλο ρόλο στις διεθνείς αγορές φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια, όχι μόνο στην πορεία προς μία πιο ολοκληρωμένη αγορά, αλλά, επίσης, και προς μια πιο ευέλικτη αγορά, με συντομότερα και μικρότερα συμβόλαια – καθώς και με όλο και μεγαλύτερη ποσότητα LNG που θα είναι εκτός συμβολαίων και θα εμπορεύεται ελεύθερα».

Συνολικά, το 2016, σύμφωνα με την ΒΡ, το εμπόριο φυσικού αερίου αυξήθηκε κατά 4,8%. Το μεγαλύτερο μέρος της καθαρής αύξησης στις εξαγωγές LNG προήλθε από την Αυστραλία, με 19 bcm από τα συνολικά 21 bcm.

9. Το τέλος του δρόμου: ο θάνατος του άνθρακα;

«Είδαμε άλλη μια απότομη μείωση στην κατανάλωση και παραγωγή άνθρακα πέρυσι. Μέρος αυτής μπορεί να αποδοθεί στα πολύ σημαντικά μέτρα πολιτικής που εισήχθησαν πέρυσι στην Κίνα, καθώς η τελευταία έκανε βήματα προς τη μείωση των επιπέδων υπερβάλλουσας δυναμικότητας στις εγχώριες αγορές της. Τα μέτρα αυτά στη συνέχεια είχαν αντίκτυπο και στον υπόλοιπο κόσμο.Αλλά στην ‘καρδιά’ της μείωσης της χρήσης του άνθρακα βρίσκονται μακροπρόθεσμες τάσεις που βλέπουμε σε όλο τον κόσμο, προς πιο καθαρά καύσιμα με λιγότερο άνθρακα. Το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τάσης, καθώς τα επίπεδα της παραγωγής και κατανάλωσης άνθρακα το 2016 έπεσαν στα επίπεδα του 1800, της εποχής της βιομηχανικής επανάστασης».

10. Ηλεκτρικοί λαμπτήρες: η ενεργειακή αποδοτικότητα και ο τομέας του ηλεκτρισμού

«Δεν υπήρξε σχεδόν καθόλου αύξηση στη ζήτηση ηλεκτρισμού στις οικονομίες του ΟΟΣΑ τα τελευταία χρόνια, ακόμη και όταν αυτές αναπτύσσονταν. Πιστεύουμε ότι μεγάλο μέρος αυτού μπορεί να αποδοθεί στην βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας – όπως η ευρεία διάδοση των λαμπτήρων LED. Στο φετινό Statistical Review of World Energy ρίξαμε φως στον τομέα του ηλεκτρισμού, καθώς αυτός βρίσκεται στο μεταίχμιο της ενεργειακής μετάβασης», καταλήγει ο Spencer Dale κατά τη συνοπτική παρουσίαση των παγκόσμιων ενεργειακών τάσεων το 2016.