Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, το σχέδιο αποτελείται από 15 δράσεις που θα υλοποιηθούν έως το 2019 με στόχο την ταχεία βελτίωση της εφαρμογής των οδηγιών για τα πτηνά και τους οικοτόπους, οι οποίες αποτελούν εμβληματικές πολιτικές της ΕΕ για τη φύση.
Με τις οδηγίες αυτές δημιουργείται το μεγαλύτερο, σε παγκόσμιο επίπεδο, συντονισμένο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών μεγάλης βιοποικιλότητας (το δίκτυο Natura 2000), το οποίο καλύπτει περισσότερο από το 18% της χερσαίας έκτασης και το 6% της θαλάσσιας έκτασης της ΕΕ.
Αυτές οι προστατευόμενες περιοχές από μόνες τους συμβάλλουν σε ποσοστό μεταξύ 1,7 και 2,5% στο ΑΕΠ της ΕΕ μέσω της παροχής υπηρεσιών οικοσυστήματος όπως η αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα, ο καθαρισμός των υδάτων, η επικονίαση και ο τουρισμός. Το σχέδιο δράσης που εγκρίθηκε σήμερα αποσκοπεί να βελτιώσει τη διαχείριση των εν λόγω περιοχών, συνδέοντας την προστασία της φύσης με ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες και εμπλέκοντας στη διαδικασία τις εθνικές αρχές, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους νέους.
Οι 15 δράσεις, οι οποίες θα υλοποιηθούν έως το 2019, επικεντρώνονται σε τέσσερις τομείς προτεραιότητας:
Βελτίωση των κατευθυντήριων γραμμών και της γνώσης και επίτευξη μεγαλύτερης συνοχής με ευρύτερους κοινωνικούς και οικονομικούς στόχους
Η Επιτροπή θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν αποτελεσματικά τη νομοθεσία και να απολαύσουν τα οικονομικά οφέλη. Θα επικαιροποιήσουμε, θα αναπτύξουμε και θα προωθήσουμε ενεργά κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις διαδικασίες έγκρισης περιοχών, την προστασία και τη διαχείριση των ειδών, καθώς και ειδικές ανά τομέα κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με σημαντικά θέματα, όπως η αιολική ενέργεια, η υδροηλεκτρική ενέργεια και η υδατοκαλλιέργεια. Θα δοθούν επίσης κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την ενσωμάτωση των υπηρεσιών οικοσυστημάτων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Η Επιτροπή θα συμβάλει ώστε να διασφαλιστεί η δημόσια ηλεκτρονική πρόσβαση σε δεδομένα που είναι απαραίτητα για την εφαρμογή των οδηγιών (π.χ. δορυφορικές εικόνες από το πρόγραμμα Copernicus).
Δημιουργία πολιτικής δέσμευσης και ενίσχυση της συμμόρφωσης
Η εξασφάλιση σαφήνειας για τα ενδιαφερόμενα μέρη θα ενισχύσει τη συμμόρφωση. Η Επιτροπή θα στηρίξει τα κράτη μέλη στη θέσπιση των αναγκαίων μέτρων διαφύλαξης για όλους τους χώρους.
Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τις εθνικές και τις περιφερειακές αρχές, τους ιδιοκτήτες γης και άλλους ενδιαφερόμενους για τη βελτίωση της εφαρμογής και την αντιμετώπιση των προκλήσεων.
Ενίσχυση των επενδύσεων στο Natura 2000 και βελτίωση των συνεργιών με τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ
Πρόταση για αύξηση κατά 10% του προϋπολογισμού του προγράμματος LIFE που διατίθεται σε έργα που υποστηρίζουν τη διατήρηση της φύσης και της βιοποικιλότητας, στο πλαίσιο του συνολικού δημοσιονομικού φακέλου του προγράμματος LIFE.
Τόνωση των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα σε έργα για την προστασία της φύσης μέσω του μηχανισμού χρηματοδότησης του φυσικού κεφαλαίου, μιας χρηματοδοτικής εταιρικής σχέσης της Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που παρέχει εξατομικευμένα δάνεια και επενδύσεις.
Προαγωγή των συνεργιών με κονδύλια προερχόμενα από την κοινή γεωργική πολιτική, συμπεριλαμβανομένων του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης, των υπηρεσιών παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις και της σύμπραξης καινοτομίας για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας.
Παροχή κατευθυντήριων γραμμών για την υποστήριξης της ανάπτυξης πράσινων υποδομών για καλύτερη σύνδεση των περιοχών Natura 2000 και την υποστήριξη λύσεων που βασίζονται στη φύση μέσω της πολιτικής έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ και των κονδυλίων του προγράμματος «Ορίζοντας 2020».
Καλύτερη επικοινωνία και προβολή με τη συμμετοχή των πολιτών, των ενδιαφερόμενων μερών και των κοινοτήτων
Υποστήριξη της ανταλλαγής γνώσεων με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές μέσω μιας κοινής πλατφόρμας με την Επιτροπή των Περιφερειών.
Συμμετοχή των νέων μέσω του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης, με πλήρη αξιοποίηση των 3,3 EUR που διατίθενται για τη χρήση εθελοντών για την υποστήριξη της διατήρησης των περιοχών Natura 2000 και συμβολή, μέσω χρηματοδότησης της ΕΕ, στην εξασφάλιση για τους νέους Ευρωπαίους περισσότερων διασυνοριακών δυνατοτήτων εθελοντισμού ή επαγγελματικών εμπειριών.
Υποστήριξη της ευαισθητοποίησης, χρήση νέων τεχνολογιών και ενίσχυση των συνδέσμων μεταξύ φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδιαίτερα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού έτους πολιτιστικής κληρονομιάς 2018.
Ανακήρυξη της 21ης Μαΐου ως Ευρωπαϊκής ημέρας Natura 2000.
Πλαίσιο
Οι οδηγίες για τη φύση [οδηγία για τα πτηνά (1979) και οδηγία για τους οικοτόπους (1992)] αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα. Οι οδηγίες αυτές υποβλήθηκαν σε «έλεγχο καταλληλότητας» με τον οποίο αξιολογήθηκε η συνολική αποτελεσματικότητά τους και αποδοτικότητά τους στο πλαίσιο του προγράμματος της Επιτροπής για τη βελτίωση της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT).
Στον εν λόγω έλεγχο καταλληλότητας συμμετείχαν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, με θετική κινητοποίηση περισσοτέρων από 500.000 πολιτών που εξέφρασαν την υποστήριξή τους για τις οδηγίες μέσω δημόσιας διαβούλευσης της Επιτροπής – ένας πρωτοφανής αριθμός απαντήσεων,
Τα συμπεράσματα της Επιτροπής σχετικά με τον έλεγχο καταλληλότητας των οδηγιών για τα πτηνά και τους οικοτόπους δημοσιεύθηκαν στις 16 Δεκεμβρίου 2016. Τα συμπεράσματα αυτά επιβεβαίωσαν ότι οι οδηγίες για τη φύση είναι κατάλληλες για τον στόχο που εξυπηρετούν, αλλά η επίτευξη των στόχων τους και η αξιοποίηση του πλήρους δυναμικού τους θα εξαρτηθεί από τη σημαντική βελτίωση της εφαρμογής τους τόσο ως προς την αποτελεσματικότητα όσο και ως προς την αποδοτικότητα, σε συνεργασία με διαφορετικές ομάδες ενδιαφερόμενων μερών στα κράτη μέλη και στο σύνολο της ΕΕ για την επίτευξη έμπρακτων αποτελεσμάτων.
Με βάση τα συμπεράσματα του ελέγχου καταλληλότητας, εκπονήθηκε το σχέδιο δράσης από ομάδα 10 επιτρόπων και με τη συμμετοχή του αντιπροέδρου της Επιτροπής των Περιφερειών, κ. Karl-Heinz Lambertz, δεδομένου του βασικού ρόλου που διαδραματίζουν οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές στην εφαρμογή της οδηγίας.