Οι εξελίξεις στα Δυτικά
Βαλκάνια επιταχύνονται με ραγδαίους ρυθμούς, με βασική «σκηνή του δράματος» την ΠΓΔΜ – και με
συνέπειες για την ευρύτερη περιφερειακή αστάθεια. Μετά την διαρκή κρίση
ακυβερνησίας και την άρνηση του προέδρου Ιβάνωφ να δώσει εντολή σχηματισμού
κυβέρνησης στο σχήμα συνεργασίας ανάμεσα στο σλαβόφωνο κόμμα
SDSM
και
αλβανικά κόμματα, η αλβανική προσπάθεια αλλαγής της φυσιογνωμίας της ΠΓΔΜ μετεβλήθη
από διακοινοτική εντός του κράτους των Σκοπίων σε εξωτερική παρέμβαση της
Αλβανίας.
Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας, Ντμίτρι
Μπουσάτι, ζήτησε να
συμπεριληφθεί και στο σκοπιανό Σύνταγμα η λεγομένη «Πλατφόρμα των Τιράνων», που
προβλέπει την μετατροπή της ΠΓΔΜ σε δικοινοτικό κράτος με τους Αλβανούς. Στην
προηγούμενη φάση του «δράματος», αυτό ήταν ένα αίτημα των αλβανικών κομμάτων του κράτους των Σκοπίων, που είχε αποδεχθεί το
SDSM ως βάση συγκυβέρνησης, αλλά που
απέρριψε ο πρόεδρος Ιβάνωφ ως «αντισυνταγματικό».
Γιατί, όμως, η αλβανική
πλευρά, και μάλιστα πλέον τα ίδια τα Τίρανα, επιταχύνει τις απαιτήσεις έναντι της
ΠΓΔΜ; Αρκετά διαφωτιστικά είναι όσα είπε ο ίδιος ο Αλβανός πρωθυπουργός Εντι
Ράμα σε πρόσφατη συνέντευξη στην ελβετική εφημερίδα Tagesanzeiger. Ερωτηθείς
για το πόσο ασφαλή είναι τα σύνορα των Βαλκανίων, ο Ράμα απάντησε: «τα σύνορα
θα κινδυνεύσουν αν η Ε.Ε. μείνει αδρανής, αν μας αφήσει ακάλυπτους και μας
παραδώσει στις αγκάλες της Ρωσίας». Μάλιστα, στην ίδια συνέντευξη
προειδοποιούσε ότι η στάση του Ιβάνωφ απειλούσε να θέσει «εντελώς εκτός
ελέγχου» την κατάσταση στην ΠΓΔΜ!
Από την πλευρά της η
Μόσχα, καταγγέλλει την «ωμή παρέμβαση» της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στα εσωτερικά της ΠΓΔΜ,
καθώς απαιτούν την υπαναχώρηση του προέδρου Ιβάνωφ. Μάλιστα, αφήνει να εννοηθεί
πως την πολιτική αυτή προωθούν στελέχη του Στέητ Ντηπάρτμεντ που έχουν
απομείνει στις θέσεις τους από την περίοδο Ομπάμα.
Συνδυαστικά, τα
παραπάνω μας κάνουν μάλλον βάσιμα να υποθέσουμε πως οι αλβανικές πιέσεις προς τα
Σκόπια, τόσο από το εσωτερικό της χώρας, όσο και από την αλβανική κυβέρνηση, θα
κλιμακωθούν το αμέσως επόμενο διάστημα. Η αλβανική πλευρά θα προσπαθήσει είτε
να προκαταλάβει την κυβέρνηση Τραμπ, πριν αυτή προλάβει να υλοποιήσει τις υποσχέσεις
του νέου Προέδρου για «εξομάλυνση σχέσεων» με τη Μόσχα, είτε να εκμεταλλευτεί τις
πιέσεις που υφίσταται ο νέος «πλανητάρχης» υπό το βάρος καταγγελιών για
παράνομες σχέσεις κατά την προεκλογική περίοδο με Ρώσους (κυβερνητικούς και μη)
παράγοντες – και που μπορεί να φτάσουν, ακόμη και εντός του τρέχοντος έτους –
στην κίνηση διαδικασιών για την αποπομπή του (impeachment).
Αλλά και από τις δηλώσεις
της ρωσικής πλευράς στο θέμα της ΠΓΔΜ θα πρέπει να συμπεράνουμε πως έχει γίνει
αντιληπτή η σπουδή των Αλβανών. Παράλληλα, οι κινήσεις της Μόσχας θα πρέπει να
θεωρηθούν ως «προειδοποιητικές βολές» προς την Ουάσιγκτων σε περίπτωση που
ακολουθήσει την πολιτική των προηγουμένων προέδρων στα Σκόπια, αλλά και στα
Δυτικά Βαλκάνια εν γένει. Κι αυτό γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ούτε την όξυνση
των σχέσεων Σερβίας-Αλβανίας, με επίκεντρο την «ανοικτή πληγή» του Κοσόβου,
ούτε και την κατάσταση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπου, από το περασμένο καλοκαίρι,
έχει φανεί σε εκρηκτικό βαθμό η δυσλειτουργικότητα του κρατικού αυτού
μορφώματος.
Θα πρέπει, συνεπώς, να
πιθανολογήσουμε πως Τίρανα (διά των Αλβανών στην ΠΓΔΜ και με τους Αλβανούς σε Κόσοβο και Νότια
Σερβία σε αναβρασμό) και Μόσχα (διά των Σλάβων της ΠΓΔΜ και έχοντας "συμπαραστάτη" το Βελιγράδι) βρίσκονται σε
έναν «αγώνα δρόμου εξ αποστάσεως» σε σκοπιανό έδαφος, με τις σχέσεις τους χαρακτηρίζονται από
αμοιβαία καχυποψία η οποία μπορεί να οδηγήσει
σε «ατύχημα» με αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις για την ευρύτερη περιοχή (στην
οποία ανήκει και η Ελλάδα…).
«Φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό το Γιάννη…», όπως λέει κι η παροιμία, μόνο που η συνέπεια μάλλον δεν θα είναι η αμοιβαία αποτροπή! Αν, μάλιστα, επαληθευθεί
η εκτίμηση που διατύπωσε ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα
Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, κ. Άγγελος
Συρίγος, ότι η χθεσινή τρομοκρατική
επίθεση στο μετρό της Αγίας Πετρούπολης «φέρνει πιο κοντά τη Ρωσία με τις ΗΠΑ»,
τότε μάλλον η εξέλιξη αυτή θα έχει ως παρενέργεια την αύξηση της αστάθειας στην
Δυτική Βαλκανική...