Βάσει των προβλέψεων της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας και των
διαφόρων ντιρεκτίβων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την λειτουργία της αγοράς
ηλεκτρισμού, η Ελλάδα εδώ και χρόνια έπρεπε να είχε απελευθερώσει την αγορά
ηλεκτρικής ενέργειας σε επίπεδο οικιακών καταναλωτών. Ναι μεν έχει υπάρξει
σημαντική πρόοδος στην χονδρεμπορική αγορά, η οποία λειτουργεί πλέον με
ανταγωνιστικούς όρους, αφού σε επίπεδο παραγωγής συγκαταλέγονται μερικές
χιλιάδες αυτοπαραγωγοί στις ΑΠΕ και 2.5
GW
ιδιωτικών θερμικών μονάδων, (δηλαδή
ένα σύνολο 7.5
GW
περίπου), όμως σε επίπεδο λιανικής η ΔΕΗ είναι κυρίαρχη ελέγχοντας το 89% της
αγοράς. Το κουαρτέτο των δανειστών θεωρεί ότι αυτή είναι μια απαράδεκτη
κατάσταση και πιέζει την Κυβέρνηση να επιταχύνει τις διαδικασίες απελευθέρωσης
της λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού έχοντας το αναγάγει σε μεγάλο πρόβλημα!
Προς αυτή την κατεύθυνση
η ΔΕΗ εισήγαγε ήδη από πέρυσι την διαδικασία ΝΟΜΕ (
Nouvelle Ο
rganisation
du Μ
arché
de
l' E
lectricité)
που αφορά την οργάνωση δημοπρασιών συγκεκριμένων ποσοτήτων ηλεκτρισμού σε τακτά
διαστήματα μέσα στο έτος. Ενώ υπήρξε μεγάλη συμμετοχή ενδιαφερόμενων εταιρειών,
τα αποτελέσματα δεν κρίθηκαν ικανοποιητικά λόγω των χαμηλών τιμών που επιτεύχθησαν
αλλά και διότι οι εταιρείες δεν χρησιμοποιήσαν απαραιτήτως όλες τις ποσότητες
για την λιανική αγορά αλλά πουλούσαν στο εξωτερικό την φθηνή ηλεκτρική ενέργεια
που αγόραζαν από την ΔΕΗ, αποκομίζοντας σημαντικά οικονομικά οφέλη. Ταυτόχρονα
μέσω των ΝΟΜΕ επλήγησαν τα οικονομικά της ΔΕΗ αφού αυτή στερήθηκε ποσοτήτων
φθηνής ενέργειας που κανονικά θα διέθετε στους πελάτες της.
Ακολούθως και για να βοηθήσει στις διαδικασίες ανοίγματος
της αγοράς η διοίκηση της ΔΕΗ επεξεργάσθηκε και κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις
για πώληση ειδικά επιλεγμένων ομάδων πελατολογίου της στους ανταγωνιστές της
μέσω δημοπρασιών. Αυτή θεωρείται και η πλέον άμεση και αποτελεσματική μέθοδος
αφού μέσα σε λίγους μήνες 1.0 με 2.0 εκατομμύρια πελάτες της ΔΕΗ – από τα 7.5
εκατομμύρια που διαθέτει- θα άλλαζαν χέρια με το μερίδιο της ΔΕΗ να μειώνεται
με στόχο μέχρι το 2020 αυτό να φθάσει στο 50%, όσο είναι και το ποσοστό που
απαιτούν οι δανειστές (το οποίο σημειώνουμε εμείς είναι
παράλογα υψηλό εάν υποθέσουμε ότι όλοι θέλουν να δουν την ΔΕΗ να διατηρεί έναν
ισχυρό ρόλο στην αγορά). Εν τω μεταξύ με τα χρήματα που θα εισπράξει η ΔΕΗ θα
αποπληρώσει ένα μέρος των υποχρεώσεών της και παράλληλα θα έχει τη δυνατότητα
να επενδύσει στον εκσυγχρονισμό των μονάδων της και στην επέκτασή της εκτός
Ελλάδας, βάση του ακολουθούμενου σήμερα Ευρωπαϊκού μοντέλου(βλέπε παραδείγματα
Ε
DF, ΕΝΕ
L,
CEZ
κλπ).
Προς μεγάλη έκπληξη της Κυβέρνησης αλλά και ανώτερων
στελεχών Ευρωπαϊκών εταιρειών ηλεκτρισμού που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις
στην Ελλάδα, οι ‘θεσμοί’ απέρριψαν τις πολύ ρεαλιστικές προτάσεις της ΔΕΗ και
επανήλθαν στις αρχικές τους απαιτήσεις περί πώλησης παραγωγικού δυναμικού της
ΔΕΗ καθότι όπως υποστηρίζουν μόνο με αυτό τον τρόπο μπορεί να υπάρξει
πραγματικός ανταγωνισμός στην Ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Μια θέση
όμως που δεν συμμερίζεται απόλυτα η βιομηχανία που θέλει την ΔΕΗ ισχυρό παίκτη
και πυλώνα του συστήματος. Σύμφωνα με το κείμενο που οι πιστωτές έχουν
παραδώσει στην κυβέρνηση ως προσχέδιο της νέας συμφωνίας περιλαμβάνετε
υποχρέωση της πώλησης του 40% των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ με έναρξη της
σχετικής διαδικασίας τον Ιούλιο και ολοκλήρωσή της μέσα στο πρώτο εξάμηνο το
2018. Με τη ΔΕΗ να προγραμματίζει εντός του Σεπτεμβρίου
market
test
για
την καταγραφή του ενδιαφέροντος και βάση των αποτελεσμάτων να καθορίσει τον
αριθμό και τη σύνθεση των «πακέτων» που θα βγουν σε διαγωνισμό. Αυτό σημαίνει
ότι το ποιες μονάδες θα πουληθούν θα καθοριστεί εν πολλοίς από τους επενδυτές,
σε αντίθεση με το σχέδιο «Μικρή ΔΕΗ» (που είχε προταθεί από τους πιστωτές προ
τριετίας για πώληση του 30% του δυναμικού της ΔΕΗ, το οποίο εν συνεχεία
απερρίφθη
από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ).
Βάση του νέου σχεδιασμού των πιστωτών, και αφού ολοκληρωθεί
ο καθορισμός των προς πώληση μονάδων, η ΔΕΗ θα πρέπει να ζητήσει από τους
ενδιαφερόμενους επενδυτές κατάθεση μη δεσμευτικών προσφορών μέχρι το Νοέμβριο
του τρέχοντος έτους και εν συνεχεία κατάθεση δεσμευτικών προσφορών μέσα στον
Φεβρουάριο του 2018. Το δε χρονοδιάγραμμα που έχουν καταθέσει οι θεσμοί
προβλέπει υπογραφή των συμβάσεων αγοροπωλησίας μέχρι τον Μάρτιο του 2018. Μπορεί
η πώληση παραγωγικών μονάδων της ΔΕΗ να οδηγήσει τελικά σε ένα ουσιαστικό
άνοιγμα της αγοράς αλλά η σπουδή την οποία δείχνουν οι πιστωτές για την εδώ και
τώρα κατάτμηση της ΔΕΗ, η οποία διέρχεται μια πολύ δύσκολή οικονομική κατάσταση
λόγω των συσσωρευόμενων οφειλών καταναλωτών (που από το
€1.0 δις το 2014 έχει
εκτοξευθεί στα
€2.7 δις σήμερα, συνέπεια της κοινωνικής πολιτικής των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ
), δεν θα οδηγήσει απαραίτητα σε ένα θετικό αποτέλεσμα και αυτό διότι:
(α) Η προτεινόμενη
διαδικασία, λόγω της ενδημικής γραφειοκρατίας δεν πρόκειται να υλοποιηθεί σε 12
μήνες όπως προβλέπουν οι πιστωτές αλλά είναι βέβαιο ότι θα συρθεί πάνω από 24
μήνες και βάλε.
(β) Δεν είναι καθόλου
βέβαιο ότι θα υπάρξει επενδυτικό ενδιαφέρον για τις παλαιωμένες λιγνιτικές
μονάδες της ΔΕΗ καθώς ουδεμία μεγάλη ηλεκτρική εταιρεία επενδύει πλέον σε παλαιές
ανθρακικές μονάδες λόγω του υψηλού περιβαλλοντικού κόστους και σε κοστοβόρα
ορυχεία (όταν πριν 12 χρόνια το
Energia.
gr
υποστήριζε
σθεναρά την πώληση των μονάδων της ΔΕΗ με προοπτική το άνοιγμα της Επιχείρησης
εκτός Ελλάδας, η όλη επενδυτική και περιβαλλοντική κατάσταση στην Ευρώπη τότε ήτο
τελείως διαφορετική και το εγχείρημα θα μπορούσε να είχε αποδώσει πολλαπλά).
(γ) Η πώληση
μεγάλων υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ παρουσιάζει και αυτή προβλήματα λόγω της
πολλαπλότητας χρήσης
των μονάδων αυτών και
των εκτενών κοινωνικών αναγκών που αυτές καλύπτουν μέσω των φραγμάτων (λχ
άρδευση) και μέσω ειδικών ρυθμίσεων. Είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν ένας νέος
επενδυτής θα θελήσει να επωμισθεί όλο αυτό το βάρος και το υψηλό κόστος
διαχείρισης.
Βάση των ανωτέρων προκύπτει ότι οι δανειστές διαπράττουν
μέγα στρατηγικό λάθος απορρίπτοντας ελαφρά τη καρδία την πρόταση της ΔΕΗ για πώληση
στοχευμένου πελατολογίου η οποία εν όψη της σημερινής δυσμενούς οικονομικής κατάστασης
της Επιχείρησης έχει συγκεκριμένα προτερήματα:
(
i) Η όλη διαδικασία είναι εξαιρετικά σύντομη έτσι που μέχρι
τα τέλη αυτού του έτους η ΔΕΗ θα έχει μειώσει αρκετά το μερίδιό της στην
λιανική αγορά (υπολογίζεται ότι μπορεί αυτό να φθάσει το 75-80% στην παρούσα
φάση) αποκομίζοντας χειροπιαστά οικονομικά οφέλη, που θα την βοηθούσαν να
αντιμετωπίσει την σημερινή δύσκολη οικονομική κατάσταση.
(ii) Υπάρχουν ήδη
ενδιαφερόμενοι αγοραστές που είναι διατεθειμένοι να καταβάλουν ένα αρκετά υψηλό
τίμημα προκειμένου να αποκτήσουν άμεσα πρόσβαση στην αγορά.
Η δε προώθηση της ανωτέρω λύσης, δηλαδή πώληση επιλεγμένου
πελατολογίου, δεν αποκλείει την πώληση αύριο κάποιων παραγωγικών μονάδων της
ΔΕΗ. Αυτό όμως θα πρέπει να γίνει οργανωμένα και υπό συνθήκες οι οποίες θα
αποφέρουν θετικό αποτέλεσμα για την Επιχείρηση και τους καταναλωτές. Ως εκ
τούτου οι πιστωτές καλά θα κάνουν να επανεξετάσουν σοβαρά τις προτάσεις της
διοίκησης της ΔΕΗ οι οποίες και
λογικές
είναι ως προς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα αλλά και άμεσα υλοποιήσιμες. Έκτος εάν
οι πιστωτές δεν ενδιαφέρονται ειλικρινά για το άνοιγμα της αγοράς και το
συμφέρον των καταναλωτών και επιδιώκουν απλά και μόνο την διάλυση της ΔΕΗ και
την εξαφάνιση του ισχυρού πυλώνα ενέργειας της Ελληνικής αγοράς. Άραγε ποιανών
συμφέροντα εξυπηρετούν;