O Elon Musk θέλει να σκάψει τούνελ. Χωρίς αυτά, λέει, "θα βασανιζόμαστε όλοι αιωνίως στην κόλαση του μποτιλιαρίσματος". Το timing της φιλοδοξίας του είναι κατάλληλο, δεδομένου του σχεδίου του Προέδρου Trump να δαπανήσει 1 τρισ. δολάρια σε έργα υποδομής. Ας ελπίσουμε ότι ξέρει τι κάνει.
Ο Musk έχει ήδη ξεκινήσει την εκσκαφή κοντά στα γραφεία της Space Exploration Technologies στο Λος Άντζελες –ακολουθώντας αντίθετηκατεύθυνση σε μια εποχή που οι άλλες εταιρείες προσπαθούν να κατακτήσουν τους ουρανούς. Η Amazon.com εργάζεται πάνω στην παράδοση προϊόντων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, η Uber Technologies έχει υποσχεθεί ηλεκτρικό χόβερκραφτ, ενώ η Airbus Group έχει αποκαλύψει τα σχέδιά της για αυτόνομα, ιπτάμενα αυτοκίνητα. Κανείς δεν θέλει να πάει υπόγεια. Εκεί που ζουν οι γαιοσκώληκες και οι αρουραίοι.
Οι αστικές υποδομές μεταφορώνχρειάζονται αναμφισβήτητα μια αναβάθμιση, αλλά οι σήραγγες έχουν πρόβλημα μάρκετινγκ. Φέρνουν στο μυαλό τρομερές μνήμες από το Big Dig της Βοστώνης, ένα υπόγειο megaproject που χαρακτηρίστηκε από καθυστερήσεις, διαρροές, αλλά και την κατάρρευση ενός πάνελ οροφής 26 τόνων πάνω σε ένα αυτοκίνητο. Ολοκληρώθηκε οκτώ χρόνια αργότερα από την προγραμματισμένη ημερομηνία και στοίχισε δισεκατομμύρια δολάρια. Το Σηάτλ έχει αναλάβει τώρα τη δική του υπόγεια διάνοιξη σηράγγων, με παρόμοιες καθυστερήσεις.
Η κατασκευή σηράγγων είναι μια από τις πιο σύνθετες προκλήσεις στη γεωτεχνική μηχανική. Οι διαχειριστές των έργων πρέπει να λαμβάνουν υπόψιν τους διάφορους τύπους εδαφών και πετρωμάτων, τα ρήγματα, τις ζώνες διάτμησης, και άλλους κινδύνους -χωρίς στην πραγματικότητα να μπορούν να δουν στο μέλλον. Ακόμη και χωρίς κακοδιαχείριση, τα απροσδόκητα εμπόδια υπογείως μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλες υπερβάσεις κόστους. Οι εργαζόμενοι στο τούνελ της Βοστώνης έπεσαν πάνω σε υποδομές επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας που δεν είχαν καταχωρηθεί, σε παλιά ναυάγια, σε χώρους υγειονομικής ταφής αποικιακής εποχής και σε συντρίμμια παγετώνων. Η μηχανή διάνοιξης σηράγγων του Σηάτλ σταμάτησε να λειτουργεί για δύο χρόνια αφότου χτύπησε έναν χαλύβδινο σωλήνα και αργότερα σταμάτησε πάλι, όταν σημειώθηκε υποχώρηση εδάφους.
Τα τούνελ δεν πρέπει να φέρνουν την καταστροφή. Η πρόοδος της τεχνολογίας στις γεωφυσικές απεικονίσεις, καθιστά ευκολότερο να προσδιοριστεί η σύσταση του υπεδάφους, απ' ότι την εποχή του Big Dig. Επιπλέον, ο Musk έχει αποδείξει με την SpaceX ότι είναι πιθανό να φέρεις εις πέρας τις δημόσιες συμβάσεις με ένα μέρος μόνο του συνηθισμένου κόστους. Η SpaceX κατάφερε να μειώσει το κόστος εκτόξευσης με την επαναχρησιμοποίηση του πρώτου σταδίου των δικών της πυραύλων Falcon 9 και με την παροχή κινήτρων σε ταλαντούχους μηχανικούς ώστε να εργάζονται πολλές ώρες πάνω στην κατασκευή επαναχρησιμοποιούμενων πυραύλων.
Αν υπάρχει ένα πράγμα στο οποίο είναι καλός ο Musk, αυτό είναι το μάρκετινγκ μεγαλοπρεπών οραμάτων που προσελκύουν επενδυτές και εργαζόμενους που δεν θα εισέρχονταν αλλιώς σε τέτοιους κλάδους. Η αυτοκινητοβιομηχανία είναι ένας βαρετός τύπος βιομηχανίας, αλλά η Tesla Inc. πρόκειται να φέρει βιώσιμη ενέργεια για τις μάζες! Για εκείνους που δεν μεγάλωσαν στην εποχή της Κούρσας του Διαστήματος, οι εκτοξεύσεις δορυφόρων είναι βαρετές - αλλά ηSpaceX πρόκειται να αποικίσει τον Άρη!
Δεν είμαι σίγουρος πώς ο Musk θα πείσει τον κόσμο ότι η διάνοιξη σηράγγων είναι συναρπαστική. Τούτου λεχθέντος, υπήρχε μια εποχή που να ανοίγεις τρύπες στο έδαφος θεωρούνταν προχωρημένο. Στη διάρκεια της διαστημικής κούρσας, λάμβανε χώρα ένας άλλος διαγωνισμός για το ποιο θα ανοιξει τη μεγαλύτερη τρύπα στο έδαφος. Η Αμερική συμμετείχε με το 'Εργο Mohole, ενώ η Σοβιετική Ένωση έσκαψε την τρύπα Kola Superdeep. Οι ΗΠΑ έχασαν σε αυτό τον αγωνα, αλλά και τα δυο έργα έφεραν εξελίξεις στις υπεράκτιες γεωτρήσεις πετρελαίου, καθώς καινέα δεδομένα για τη μέτρηση της ιστορικής αλλαγής του κλίματος. Αν αυτό δεν είναι αξιόλογο σαν όραμα, ίσως ο Musk να μπορεί να ανακοινώσει ένα ταξίδι στο κέντρο της γης.
Όσο οι άνθρωποι επιμένουν στην καθημερινή μετακίνηση με τα ιδιωτικά τους οχήματα, η κυκλοφορία θα είναι πάντα προβληματική στις μεγάλες μητροπολιτικές περιοχές. Οι σήραγγες δεν είναι τόσο διασκεδαστικές όσο τα ιπτάμενα αυτοκίνητα, αλλά το έδαφος κάτω από τα πόδια μας θα μπορούσε να είναι το επόμενο λογικό σύνορο. Αν τα πράγματα πάνε καλά, ίσως το επόμενο βήμα να είναι η διατλαντική σήραγγα απο τις ΗΠΑ ως το Λονδίνο.
(Πηγή: capital.gr/Bloomberg View)