Πριν επιχειρηθεί μια αξιολόγηση των
τοποθετήσεων του Τραμπ ως υποψηφίου αλλά και εκλεγέντος προέδρου στους κύριους
άξονες της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ οφείλουμε να υπογραμμίσουμε την
πρωτοφανή στην ιστορία της χώρας πολιτική και θεσμική αβεβαιότητα που
κυριαρχεί.
Με μόνη εξισορρόπηση τις προσεκτικές
τοποθετήσεις των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας Τίλερσον και Μάτις ενώπιον της
Γερουσίας, αυτό που κυριαρχεί είναι η δημόσια εκπεφρασμένη άποψη των Υπηρεσιών
Πληροφοριών της χώρας ότι η εκλογή Τραμπ οφείλεται σε χειραγώγηση-παρέμβαση της
προεκλογικής εκστρατείας από τις Υπηρεσίες Πληροφοριών της Ρωσίας υπό την
προσωπική επίβλεψη του Πούτιν! Μέσω διαρροών οι ίδιες Υπηρεσίες διοχετεύουν
προς τον Τύπο σενάρια για ροζ βίντεο και φωτογραφίες του Τραμπ σε ξενοδοχείο
της Μόσχας, με άλλα λόγια ο νέος πρόεδρος είναι παγιδευμένος στους εκβιασμούς
του Κρεμλίνου.
Ο Ομπάμα επέβαλε κυρώσεις στη Ρωσία
για την υπαρκτή ή όχι ανάμειξή της στην προεδρική εκλογή των ΗΠΑ και σήμερα
τίποτε δεν μπορεί να αποκλείσει τη σύσταση διερευνητικής επιτροπής στο Κογκρέσο
που στην πορεία των πραγμάτων να καταλήγει στην πρόταση απαγγελίας κατηγορίας
στον Τραμπ και παραπομπή του σε δίκη ενώπιον της Ολομέλειας της Γερουσίας με
κατηγορίες σοβαρότερες από την υπόθεση Λεβίνσκι, για την οποία παραπέμφθηκε και
αθωώθηκε ο Κλίντον.
Αν φθάσουμε στο παραπάνω ακραίο
σενάριο ο Τραμπ θα κάνει ό,τι μπορεί για να διερευνηθεί δικαστικά η διαχείριση
του Ιδρύματος Κλίντον από τους Χίλαρι και Μπιλ. Είναι επίσης βέβαιο ότι σε κάθε
κίνηση προσέγγισης ή έστω διαλόγου κορυφής μεταξύ Ουάσιγκτον - Μόσχας θα
ανανεώνεται και θα συμπληρώνεται μια παραφιλολογία αποκαλύψεων που θα φωτίζει
τον ένοικο του Λευκού Οίκου ως ενεργούμενο του Κρεμλίνου.
Τούτων λεχθέντων μια προσεκτική
ματιά στα όσα έχει πει ο Τραμπ για θέματα εξωτερικής πολιτικής πίσω από την
καταπάτηση της διπλωματικής πολιτικής ορθότητας ,αναδεικνύει στοιχεία
περισσότερο συνέχειας ή μετεξέλιξης παρά ανατροπής.
Τριγωνική ισορροπία αντεστραμμένη
Ο Τραμπ πίσω από τον εκκεντρικό τρόπο δημόσιας τοποθέτησής του είναι ξεκάθαρος:
Θεωρεί την Κίνα υπ’ αριθμόν ένα στρατηγική απειλή για την ηγεμονία -
πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ και επιλέγει τη συνολική προσέγγιση με τη Ρωσία, με
προφανή στόχο να διαπραγματευθεί με το Πεκίνο από θέση ισχύος. Επαναλαμβάνει,
δηλαδή, αντεστραμμένο το τριγωνικό παιχνίδι ισορροπιών των Νίξον- Κίσινγκερ, οι
οποίοι το 1971-72 προσέγγισαν την Κίνα του Μάο για να μπορούν στη συνέχεια να
μιλήσουν από θέση ισχύος με τη Σοβιετική Ένωση του Μπρέζνιεφ.
Οι ΗΠΑ παρόλο που αιφνιδιάσθηκαν από
την απότομη και ασύντακτη κατάρρευση της ΕΣΣΔ τον Δεκέμβριο του 1991, πολύ
γρήγορα διαμόρφωσαν την άνοιξη του 1992 με οδηγία του Συμβουλίου Εθνικής
Ασφαλείας μια στρατηγική επιλογή να μην επιτρέψουν την ανασυγκρότηση της
διαλυθείσας Σοβιετικής Ενωσης με οποιαδήποτε μορφή, είτε ως Συνομοσπονδία, είτε
ως Πολιτικοστρατιωτική Συμμαχία, είτε ως περιφερειακή οικονομική ολοκλήρωση.
Η παραπάνω επιλογή οδήγησε σε ένα
φαύλο κύκλο έντασης και καχυποψίας Ουάσιγκτον-Μόσχας, που εμπόδιζε τη
συνεργασία των δύο πλευρών ακόμη και σε μέτωπα όπου ο κοινός παρονομαστής
ζωτικών συμφερόντων ήταν κάτι παραπάνω από προφανής, όπως η σύγκρουση με τους
Τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους.
Οι Ομπάμα - Κέρι προσπάθησαν να
συντηρήσουν ανοικτή την πίεση απέναντι στη Μόσχα με επίκεντρο την Ουκρανία,
αλλά και να συνεργασθούν μαζί της στη Συρία και στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή, μια
πορεία που άρχισε το φθινόπωρο του 2013.
Τα προσεκτικά έως διστακτικά βήματα
του Ομπάμα απέναντι στο Κρεμλίνο προκάλεσαν πρωτοφανείς αντιδράσεις στις ΗΠΑ με
κορυφαίες πρώτον, το μανιφέστο που υπέγραψαν τον περασμένο Μάιο πενήντα
ανώτεροι και ανώτατοι διπλωμάτες καριέρας του Στείτ Ντιπάρτμεντ, όπου δήλωναν
τη διαφωνία τους με την πολιτική Κέρι στη Συρία και δεύτερον, την αντίδραση της
ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσίας στη συμφωνία Κέρι - Λαβρόφ τον
περασμένο Αύγουστο για επιχειρησιακό συντονισμό και ανταλλαγή-συνδιαχείριση
πληροφοριών ανάμεσα στις δυνάμεις των δύο χωρών που επιχειρούν κατά των
Τζιχαντιστών.
Έτσι η αντίδραση σε κάθε βήμα
συνεργασίας με τη Μόσχα δεν είναι καινούργια και επί πλέον η αδυναμία Ομπάμα
για συνολική συνεργασία με τον Πούτιν στη Μέση Ανατολή δεν παρακάμπτεται από
την πολιτική Τραμπ για ολόπλευρη προσέγγιση με τη Ρωσία, καθώς ο νέος πρόεδρος
δηλώνει ότι διαφωνεί με την προσέγγιση με το Ιράν, βασικό σύμμαχο του Κρεμλίνου
στην περιοχή και προαναγγέλλει προσέγγιση με την κυβέρνηση Νετανιάχου στο
Ισραήλ.
Επιπτώσεις στη γειτονιά μας
Υλοποίηση μιας συνολικής προσέγγισης
ΗΠΑ-Ρωσίας αργά ή γρήγορα θα απονευρώσει τους ανταγωνισμούς των δύο χωρών στα
Βαλκάνια και εκ των πραγμάτων θα οδηγήσει σε τερματισμό της αντιπαράθεσης για
τα δίκτυα μεταφοράς Ενέργειας, εξελίξεις θετικές για την Αθήνα.
Η πιο ενδιαφέρουσα για τη χώρα μας
εξέλιξη σε περίπτωση που Τραμπ - Πούτιν χαράξουν κοινή πολιτική για τη Μέση
Ανατολή υπό την προϋπόθεση ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ ξεκαθαρίσει τι θέλει από
το Ισραήλ και το Ιράν, είναι η συρρίκνωση, αν όχι η εκμηδένιση των περιθωρίων
ελιγμών της Τουρκίας του Ερντογάν, η οποία από τον περασμένο Ιούλιο μέχρι
σήμερα αξιοποιεί τη διάσταση απόψεων Ουάσιγκτον-Μόσχας για την επόμενη μέρα στη
Συρία.
Προσέγγιση Κρεμλίνου - Λευκού Οίκου
στη Συρία σημαίνει και παραμονή του Ασαντ στη Δαμασκό αποδεκτή από τις ΗΠΑ και
de facto Ανεξαρτησία στους Κούρδους στη Βορειοανατολική Περιοχή αποδεκτή από τη
Ρωσία.
Ο Τραμπ απλώς θα περιμένει...
Από την καχυποψία στη σύγκρουση
Ο Τραμπ διαπιστώνει το προφανές ότι
η Ε.Ε. έχει χάσει την προωθητική της δυναμική με ευθύνη της Γερμανίας και
επαναλαμβάνει το προφανέστερο ότι οι τριγμοί αποσύνθεσης δεν θα περιορισθούν
στο Brexit, αλλά ήδη καταγράφονται στην πολιτική και κοινωνική κρίση και
αβεβαιότητα που σκιάζει τον ορίζοντα στη Γαλλία και την Ιταλία, την δεύτερη και
την τρίτη οικονομία της Ευρωζώνης αντίστοιχα.
Έτσι δεν υπάρχει κίνδυνος η
εξομάλυνση των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας να δώσει την ευκαιρία για μια Ευρασιατική
Σύγκλιση Βερολίνου - Μόσχας που θα ακύρωνε τον όποιο ρόλο της Ουάσιγκτον στη
Γηραιά Ήπειρο. Επιπλέον δεν χρειάζεται κάποια αμερικανική συνωμοσία για
παρεμπόδιση της χειραφέτησης της Ε.Ε., καθώς τη δουλειά την έχει κάνει μόνη της
η Γερμανία με την πολιτική των Μέρκελ - Σόιμπλε.
Στη θεώρηση Τραμπ για ανάδειξη των
τριγωνικών ισορροπιών ΗΠΑ - Ρωσίας - Πεκίνου ως σημείου αναφοράς της Νέας
Στρατηγικής των ΗΠΑ υπάρχει βεβαιότητα ότι δεν θα υπάρξει καμιά ευρωπαϊκή
παρεμβολή ή παρενόχληση.
Έτσι μπορούμε να ερμηνεύσουμε
ορθολογικά την απαξίωση της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ από τον Τραμπ στην κοινή
συνέντευξη που παραχώρησε στους Τimes του Λονδίνου και τη γερμανική Bild.
Η ενθάρρυνση-επιβράβευση Τραμπ προς
τη Βρετανία για την επιλογή του Brexit ξεκαθαρίζει ότι οι ΗΠΑ δεν αποσύρονται
από την Ευρώπη, αλλά απλά επιφυλάσσονται να αξιοποιούν όλες τις ενδοευρωπαϊκές
αντιθέσεις και κυρίως ότι θα αξιοποιήσουν την ολοένα και αυξανόμενη
αντιπαράθεση-απόκλιση του Νότου και της Γαλλίας με τη Γερμανία.
Για λόγους προφανούς σκοπιμότητας
που έχουν άμεση σχέση με την εν εξελίξει εσωτερική σύγκρουση στις ΗΠΑ από την
επομένη μέρα των εκλογών στις ΗΠΑ δόθηκε η εντύπωση μιας ειδυλλιακής
συνεργασίας ΗΠΑ και Ε.Ε. κυρίως Γερμανίας δηλαδή, με κοινό παρονομαστή κοινές
αξίες τις οποίες έρχεται να αμφισβητήσει και να διαταράξει ο Τραμπ.
Συνεχήςεπιδείνωση
Η πραγματικότητα βρίσκεται στους αντίποδες, καθώς στην οκταετία Ομπάμα
καταγράφηκε μια συνεχής επιδείνωση των σχέσεων Ουάσιγκτον - Βερολίνου με
επίκεντρο τη διαχείριση της Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Κρίσης που ξέσπασε τον
Σεπτέμβριο του 2008 με τη χρεοκοπία της Lehman Brothers: Ποιος έχει ξεχάσει τον
Σόιμπλε να επιπλήττει σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση τους υπουργούς Οικονομικών
των ΗΠΑ Γκάιτνερ και Λιού, που παρότρυναν το Βερολίνο να τερματίσει την
πολιτική λιτότητας με την απαξιωτική διατύπωση ότι αυτοί που δημιούργησαν την
κρίση δεν δικαιούνται να δίνουν συμβουλές σε άλλους για την αντιμετώπιση της.
Και αν τα παραπάνω δεν είναι αρκετά
για να απομυθοποιήσουν το αποχαιρετιστήριο φλερτ Ομπάμα ? Μέρκελ, ας θυμηθούμε
τα εξοντωτικά πρόστιμα των αμερικανικών δικαστικών αρχών στη Siemens, τη
Volkswagen και την Deutsche Bank, αλλά και τα ελάχιστα κολακευτικά σχόλια του
απερχόμενου προέδρου για την επίμονη άρνηση του Βερολίνου να αυξήσει τις
αμυντικές δαπάνες.
Ανεξάρτητα από το πού θα οδηγήσει
τις σχέσεις ΗΠΑ - Γερμανίας ο Τραμπ, είναι φανερό από τα παραπάνω ότι το γυαλί
ανάμεσα στις δύο χώρες ράγισε, αν δεν θρυμματίστηκε επί Ομπάμα, με συνέπεια η
εποχή που ο Τζορτζ Μπους πατήρ και ο Κλίντον αποκαλούσαν την Ενιαία Γερμανία
«συνεταίρο στην Ηγεμονία» να θυμίζει πλέον μακρινό παρελθόν.
Ο ρόλος του Κρεμλίνου
Αυτό που κυριαρχεί είναι η δημόσια
εκπεφρασμένη άποψη των Υπηρεσιών Πληροφοριών της χώρας ότι η εκλογή Τραμπ
οφείλεται σε χειραγώγηση-παρέμβαση της προεκλογικής εκστρατείας από τις
Υπηρεσίες Πληροφοριών της Ρωσίας υπό την προσωπική επίβλεψη του Πούτιν! Μέσω
διαρροών οι ίδιες Υπηρεσίες διοχετεύουν προς τον Τύπο σενάρια για ροζ βίντεο και
φωτογραφίες του Τραμπ σε ξενοδοχείο της Μόσχας, με άλλα λόγια ο νέος πρόεδρος
είναι παγιδευμένος στους εκβιασμούς του Κρεμλίνου.
Αξέχαστες στιγμές...
Ποιος έχει ξεχάσει τον Σόιμπλε να
επιπλήττει σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση τους υπουργούς Οικονομικών των ΗΠΑ
Γκάιτνερ και Λιου που παρότρυναν το Βερολίνο να τερματίσει την πολιτική
λιτότητας με την απαξιωτική διατύπωση ότι αυτοί που δημιούργησαν την κρίση δεν
δικαιούνται να δίνουν συμβουλές σε άλλους.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ")