Μήπως βρισκόμαστε στον αιώνα των πολέμων
για το νερό; Αυτή είναι η θεματική του ειδικού σεμιναρίου που
διοργανώνει τον Φεβρουάριο το Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων του Παντείου
Πανεπιστημίου, το οποίο παραχωρεί ο πρέσβης ε.τ. του Ισραήλ, Ραμ Αβιράμ.
Ο πρώην πρέσβης σε συνέντευξή του στο
Capital.gr εξηγεί τον ρόλο της διπλωματίας υδάτινων πόρων στην αποφυγή
και επίλυση συγκρούσεων, τονίζοντας ότι η υδροδιπλωματία αποτελεί
συνδυασμό πολλών και διαφορετικών ειδικοτήτων.
-Τι είναι η διπλωματία των υδάτων;
Πρόκειται περισσότερο για συνδυασμό
επαγγελμάτων και τέχνης, με την έννοια ότι εμπλέκονται επαγγελματίες
στους τομείς της διπλωματίας και των υδάτινων πόρων. Ξεδιπλώνονται,
δηλαδή, οι ικανότητες ενός διπλωμάτη να ακούει, να αντιλαμβάνεται τα
διαφορετικά συμφέροντα, το πολιτισμικό υπόβαθρο και τις ανάγκες των
εμπλεκομένων σε μία διαπραγμάτευση.
Παράλληλα, οι επαγγελματίες των υδάτων,
όπως υδρολόγοι, χημικοί και αγρονόμοι συνεισφέρουν με τις γνώσεις τους
στη διαπραγμάτευση, αντιλαμβανόμενοι τα οφέλη της διπλωματίας υδάτινων
πόρων. Επομένως, οι υδροδιπλωμάτες είναι ο συνδυασμός του διπλωμάτη και
των επαγγελματιών στον τομέα των υδάτων και η υλοποίηση των τεχνικών
διαπραγμάτευσης, προσεγγίσεων και αντιμετώπισης συγκρούσεων με στόχο την
ενθάρρυνση της συνεργασίας.
Που θα είχε εφαρμογή η υδροδιπλωματία;
Για παράδειγμα, υπάρχουν διαφορετικές
ανάγκες για υδροδότηση στο νότιο Ισραήλ και στο Βόρειο τμήμα της
Ιορδανίας, με το νερό να έχει αποτελέσει αιτία σύγκρουσης μεταξύ των δύο
χωρών. Εάν, λοιπόν, γνωρίζουμε ότι η Ιορδανία έχει αυξημένες ανάγκες,
ενώ το Νότιο Ισραήλ χρειάζεται περισσότερο νερό, τότε θα μπορούσε να
δημιουργηθεί ένα είδος swap: η Ιορδανία να παράσχει νερό στο Νότιο
Ισραήλ και το αντίθετο.
Ωστόσο, η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει
περισσότερο περίπλοκη, καθώς θα πρέπει να πραγματοποιηθεί αφαλάτωση, η
οποία έχει αυξημένο κόστος. Με άλλα λόγια, ο διπλωμάτης του νερού δεν θα
πρέπει να ενεργεί με αποκλειστική βάση του πώς θα συμβάλει, ώστε οι δύο
χώρες να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους σε νερό. Αλλά θα πρέπει να
λαμβάνει υπόψη το οικονομικό περιβάλλον των δύο αυτών χωρών, τη
γεωγραφική κατανομή και τις πολιτικές σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και
Ιορδανίας. Γι' αυτό εμπλέκονται πολλές ειδικότητες στην διπλωματία του
νερού.
- Γιατί η υδροδιπλωματία είναι τόσο σημαντική;
Η ποσότητα των υδάτινων πόρων είναι
πεπερασμένη, ενώ, την ίδια στιγμή, ο πληθυσμός αυξάνεται δραματικά.
Επίσης, η οικιακή χρήση του νερού αποτελεί κλάσμα της συνολικής χρήσης
νερού, καθώς 70-80% του παγκόσμιου πληθυσμού χρησιμοποιεί το νερό για
ύδρευση. Για παράδειγμα, ο Αξιός πηγάζει από την ΠΓΔΜ και η διασφάλιση
της ποιότητάς του είναι κρίσιμη υπόθεση, επηρεάζοντας και τις δύο
πλευρές. Η αύξηση της ζήτησης για νερό δημιουργεί συγκρούσεις οι οποίες
θα μπορούσαν να αποφευχθούν μέσω της υδροδιπλωματίας.
Για παράδειγμα, ο ποταμός Μεκόνγκ θα
μπορούσε να επηρεάσει την ισορροπία των σχέσεων μεταξύ Κίνας και
Βιετνάμ, ενώ το νερό θα μπορούσε να αποτελέσει αιτία τριβής μεταξύ
Ισραήλ και Συρίας ακόμη και μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, καθώς η χώρα
σας μοιράζεται με τη γείτονα τους υδάτινους πόρους.
Βέβαια, υπάρχουν περιοχές όπου η ένταση
είναι πολύ εντονότερη, όπως μεταξύ Αιγύπτου και Αιθιοπίας. Εκεί η
κατασκευή του Μεγάλου Φράγματος Αναγέννησης της Αιθιοπίας που είναι το
μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό φράγμα της Αφρικής μείωσε την ποσότητα νερού
στην Αίγυπτο και κατ' επέκταση την ενεργειακή επάρκειά της. Η εύρεση
λύσης που σχετίζεται με την ποσότητα της παραγόμενης ηλεκτρικής
ενέργειας ακόμη και την περίοδο αποπληρωμής του κόστους κατασκευής του
φράγματος είναι παράγοντες που πρέπει να λάβει υπόψη του ο διπλωμάτης
των υδάτων κατά την προσπάθεια εξεύρεσης λύσης.
- Σε τι θα αναφερθείτε στο σεμινάριο;
Θα παράσχω μία γενική εικόνα της
διπλωματίας των υδάτων, θα παρουσιαστούν οι βασικοί παράγοντες της
υδροδιπλωματίας και θα εξετάσουμε πολλές περιπτώσεις συγκρούσεων, ανά
τον κόσμο, από τη Νότια Αμερική μέχρι την Μέση Ανατολή. Θα παρουσιαστούν
ορισμένες αρχές διαπραγμάτευσης και θα πραγματοποιήσουμε ασκήσεις
προσημείωσης και ρόλων.
- Η τεχνολογία συμβάλλει στην εξυπηρέτηση των σκοπών της υδροδιπλωματίας;
Βέβαια, καθώς επιτρέπει, για παράδειγμα,
την μέτρηση με μεγαλύτερη ακρίβεια της ποιότητας των υπόγειων υδάτων.
Επίσης, χάρη στην τεχνολογία είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε
αποτελεσματικότερα πώς μπορεί να βελτιωθεί η ποιότητα του νερού,
συμβάλλοντας στη διαμόρφωση χρηματοοικονομικών μοντέλων όσον αφορά το
προϊόν νερό και την τιμολόγησή του.
Ο πρέσβης ε.τ. του Ισραήλ στην
Ελλάδα Ραμ Αβιράμ διαθέτει εμπειρία 25 ετών διμερούς και πολυμερούς,
διπλωματίας. Έχει θητεύσει σε υψηλόβαθμες θέσεις στο υπουργείο
Εξωτερικών του Ισραήλ και έχει αποτελέσει chief of Staff του Shimon
Peres. Η επαγγελματική πορεία του στο υπουργείο Εξωτερικών συνδέθηκε με
την ειρηνευτική διαδικασία ως ο Ισραηλινός διευθυντής για τις πολυμερείς
συζητήσεις για την αποκατάσταση της ειρήνης. Είναι λέκτορας του
Πανεπιστημίου Haifa και του ακαδημαϊκού κέντρου Tel-Chai.
Το ειδικό σεμινάριο του ΙΔΙΣ του
Παντείου Πανεπιστημίου ολοκληρώνεται σε τέσσερις συναντήσεις (στις 15
Φεβρουαρίου, στις 22 Φεβρουαρίου, στις 1 Μαρτίου και στις 8 Μαρτίου) και
εστιάσει στην ύπαρξη υδάτινων πόρων που βρίσκονται σε περισσότερες από
μία χώρες.
(από www.capital.gr)