Μία φορά ακόμη ευρισκόμεθα ενώπιον μιας νέας
απόπειρας για επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Μόνον που σήμερα, ακόμη
περισσότερο από ποτέ, ματαίως επιχειρεί κανείς να ανιχνεύσει πού
οφείλεται η καλλιεργούμενη αισιοδοξία, και για ποιον λόγο ορίσθηκε
πολυμερής διάσκεψη εις την Γενεύη την προσεχή Πέμπτη, δίχως να είναι
βέβαιο σε ποιο επίπεδο θα εκπροσωπηθούν οι εγγυήτριες Δυνάμεις –η Ελλάς,
η Βρετανία και η Τουρκία– και τι συγκεκριμένα θα συζητηθεί.
Εάν κάποιος μεθόδευσε την όλη υπόθεση για να δημιουργήσει απλώς μία
νέα «δυναμική», τότε η μόνη ευχή που θα μπορούσε κανείς να διατυπώσει
είναι ότι το εγχείρημα δεν θα οδηγήσει σε μεγαλύτερες περιπλοκές. Διότι η
κατάσταση στην περιοχή είναι εκρηκτική· η Τουρκία ευρίσκεται στην
μεγαλύτερη ίσως κρίση από την εποχή της διαλύσεως της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας· και η αξιοποίηση των κοιτασμάτων αερίου περί την Κύπρο
εμπλέκει το όλο θέμα ακόμη περισσότερο.
Η
προηγούμενη συντονισμένη απόπειρα για επίλυση του Κυπριακού έγινε από
τον γ.γ. του ΟΗΕ κ. Κόφι Ανάν· εκάλυψε μεγάλο χρονικό διάστημα·
υπεβλήθησαν διάφορα σχέδια λύσεως, με άμεση ανάμειξη της Βρετανίας, των
ΗΠΑ, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ο καταλύτης για την υπερδραστηριοποίηση όλων εκείνων των παραγόντων
ήταν η επικείμενη ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε., και οι
εταίροι μας επιθυμούσαν διακαώς να εισέλθει η νήσος «ενωμένη» στην
«ευρωπαϊκή οικογένεια» ώστε το εσωτερικό πρόβλημα της νήσου να μην
μεταφερθεί στους κόλπους της Ενωσης. Εξεπονήθη λύση sui generis, που εν
πάση περιπτώσει απερρίφθη από τη συντριπτική πλειοψηφία των
Ελληνοκυπρίων.
Σήμερα υποτίθεται ότι οι εκπρόσωποι των δύο κοινοτήτων διεξάγουν
παραγωγικές συνομιλίες και ότι συμφωνία έχει επέλθει επί πολλών θεμάτων.
Δεν είναι εύκολο να διεισδύσει κάποιος στο ομιχλώδες περιβάλλον των
διαβουλεύσεων στη Λευκωσία. Αλλά ένα είναι βέβαιον· ότι η απόφαση λύσεως
του Κυπριακού δεν θα ληφθεί σε διακοινοτικό επίπεδο, διότι η Τουρκία
δεν είναι απλώς εγγυήτρια αλλά και δύναμη κατοχής του βορείου τμήματος
της νήσου.
Πέραν τούτου, την εποχή του Σχεδίου Ανάν, το 2004, οι ηγέτες της
Ευρώπης στήριζαν ομοφώνως την ένταξη της Τουρκίας στην Κοινότητα και η
Αγκυρα ελκόταν από τη γοητεία του ευρωπαϊκού οράματος. Υπήρχε, βέβαια,
μεγάλο ποσοστό υποκρισίας και από τις δύο πλευρές. Ωστόσο, τα προσχήματα
τηρούνταν με ευλάβεια.
Σήμερα, ο Τούρκος πρόεδρος κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αντιμετωπίζεται
περίπου ως πολιτικός παρίας· η Τουρκία είναι σαφώς ανεπιθύμητη στη
σημερινή Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ οι πολίτες της δεν θεωρούνται άξιοι ώστε
να ταξιδεύουν ελευθέρως εις την ήπειρο. Διερωτάται κανείς ποιο δέλεαρ
μπορεί να υπάρξει ώστε ο κ. Ερντογάν να επιδείξει ευελιξία. Ούτε η
εσωτερική κατάσταση δίδει τη δυνατότητα στον όποιο ηγέτη αυτής της χώρας
να αποσύρει δυνάμεις κατοχής, διότι εάν αυτό μπορούσε να συμβεί τότε
δεν θα ομιλούσαμε περί Τουρκίας, αλλά περί άλλης χώρας.
Εκτός εάν η όλη υπόθεση έχει ως στόχο να «αποδείξει» την «αδιαλλαξία»
της Αγκυρας. Αλλά η «στρατηγική» αυτή εφαρμόζεται άνευ αποτελέσματος
για περισσότερο από σαράντα χρόνια. Εν πάση περιπτώσει, η όλη υπόθεση
βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι ημέρες που απομένουν είναι λίγες. Εις την
καλύτερη των περιπτώσεων θα υπάρξει ενθάρρυνση των ηγετών των δύο
κοινοτήτων να συνεχίσουν την προσπάθεια για την επίτευξη μιας λύσεως.
Και ούτω καθ’ εξής.
(του Κώστα Ιορδανίδη, από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")