Οι διεθνείς αγορές ενέργειας διανύουν
μια τρικυμιώδη περίοδο, καθώς ο ανταγωνισμός αυξάνεται, ανεβάζει
ταχύτητα η παγκοσμιοποίηση του εμπορίου, και μέσα σε όλα αυτά και οι
φιλόδοξοι στόχοι για το κλίμα έχουν ως αποτέλεσμα η βιομηχανία φυσικού
αερίου να είναι σε αναζήτηση νέων κατευθυντήριων γραμμών που θα της
επιτρέψουν να σημειώσει περαιτέρω ανάπτυξη. Οι απορίες σχετικά με το
ρόλο του φυσικού αερίου στο ενεργειακό μίγμα, των πηγών εφοδιασμού και
το πεδίο εφαρμογής της μελλοντικής ζήτησης είναι σήμερα πολυσυζητημένα
θέματα. Επιπλέον, ακούμε συνέχεια εκκλήσεις για την ανάγκη να
επανεξετάσουμε τα παραδοσιακά επιχειρησιακά μας μοντέλα και να
αναγνωρίσουμε τα νέα προϊόντα και τους νέους προμηθευτές. Στην Gazprom,
είμαστε σίγουροι - η ευρωπαϊκή αγορά έχει ήδη απαντήσει σε όλα τα
ερωτήματα που έχουν εκφραστεί από τους πολιτικούς και τις
εφημερίδες. Και η επιλογή της Ευρώπης είναι ξεκάθαρη.
Ακούμε συχνά ότι υπάρχει ήδη πολύ μεγάλη
ποσότητα ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ότι η Ευρώπη είναι
υπερβολικά εξαρτημένη από τις ρωσικές προμήθειες και πως δεν υπάρχει η
ανάγκη για νέες ποσότητες φυσικού αερίου. Ωστόσο, το αντίθετο είναι
αλήθεια - η ζήτηση για το φυσικό αέριο της Gazprom
στην Ευρώπη ολοένα και αυξάνεται. Φέτος έχουμε θέσει τρία νέα ρεκόρ
εξαγωγών (σε ημερήσια, μηνιαία και ετήσια βάση). Στους 11 πρώτους μήνες
του 2016, Η Gazprom κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ, με τις εξαγωγές της να
φτάνουν τα 162,7 bcm, και συνεχίζουν να αυξάνονται. Τον Νοέμβριο του
2016, η Gazprom έθεσε ένα απόλυτο ρεκόρ για τις μηνιαίες εξαγωγές - 17,6
bcm. Στις 29 Νοεμβρίου, οι εξαγωγές μας ανήλθαν στα 614,5 mcm/d, αρκετό
για να ικανοποιηθούν οι καθημερινές ενεργειακές ανάγκες όλων των
ευρωπαϊκών νοικοκυριών. Τα στοιχεία αυτά είναι η καλύτερη απόδειξη ότι
ακόμα και όταν οι νέες εναλλακτικές αναδύονται, το ρωσικό φυσικό αέριο
παραμένει το πιο ανταγωνιστικό και επιθυμητό αγαθό στις ευρωπαϊκές
αγορές.
Φυσικά, οι πρώτες παραδόσεις των ΗΠΑ
υγροποιημένου φυσικού αερίου αποτελούν ένα πολύ σημαντικό γεγονός, αλλά
με και με ξεκάθαρη συμβολική σημασία. Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει:
είναι το LNG σε θέση να απομακρύνει τους ρωσικούς αγωγούς φυσικού έξω
από την Ευρωπαϊκή ενεργειακή πραγματικότητα και να γίνει η πανάκεια της
Ευρώπης; Ας δούμε την πραγματική κατάσταση της αγοράς. Το LNG έχει πολύ
σημαντικά πλεονεκτήματα που επιτρέπουν την επαναδρομολόγηση των
προμηθειών σε πραγματικό χρόνο, ενώ δεν περιορίζεται από ένα σύστημα
αγωγών. Ωστόσο, βάζοντας στην άκρη αυτή την ευελιξία, το LNG
αποστέλνεται σε περιοχές όπου θα πουληθεί με υπεραξία και συνεπώς
αυξημένη κερδοφορία. Η αποστολή, η επαναεριοποίησης και η διανομή είναι
από τη φύση τους δεν είναι φθηνά, και το LNG είναι πολύ λιγότερο
προβλέψιμο από τις προμήθειες φυσικού αερίου μέσω αγωγού. Στο περιβάλλον
των χαμηλών τιμών, η θριαμβευτική επιστροφή του υγροποιημένου φυσικού
αερίου προς την Ευρώπη δεν είναι ακόμα εφικτή. Αντίθετα, οι παραδόσεις
από τις ΗΠΑ έχουν περιοριστεί σε διάφορα φορτία. Το 2016, ενώ οι
Ευρωπαϊκές εισαγωγές LNG ήταν στάσιμες, οι εξαγωγές της Gazprom
αυξήθηκαν κατά ένα εντυπωσιακό 17,1 bcm τους 11 πρώτους μήνες το 2016.
Θα αυξηθεί και μακροπρόθεσμα η ζήτηση
για φυσικό αέριο; Είμαστε σίγουροι πως ναι. Παρά το γεγονός ότι πολλές
φωνές σήμερα αμφισβητούν το ρόλο του φυσικού αερίου στο ευρωπαϊκό
ενεργειακό μίγμα, η πραγματικότητα δείχνει ότι η εγχώρια παραγωγή της
Ευρώπης μειώνεται, ενώ η κατανάλωση φυσικού αερίου αυξάνεται. Στους
εννέα μήνες του 2016, η ευρωπαϊκή κατανάλωση αερίου αυξήθηκε σχεδόν κατά
4%, και σύμφωνα με κορυφαία διεθνείς think-tanks, μια σταθερή τροχιά
ανάπτυξης αναμένεται τις επόμενες δεκαετίες. Η προγνώσεις πολλών
αναλυτών υποστηρίζουν ότι από το 2035 η ανάγκη για πρόσθετες εισαγωγές
θα είναι - τουλάχιστον – στα 120 bcm.
Η προοπτική της μακροπρόθεσμης αύξησης
της ζήτησης για το εισαγόμενο φυσικό αέριο είναι μια πρόκληση για την
ενεργειακή ασφάλεια. Για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη κατανάλωση του
αύριο, πρέπει να ληφθούν εκτεταμένες επενδυτικές αποφάσεις σήμερα. Τα
νέα μας έργα στην Ευρώπη επικρίνονται συχνά. Μας κατηγορούν ότι
προσπαθούμε να συνδέσουμε την Ευρώπη με την Gazprom, ή να ενισχύσει την
εξάρτηση της στο ρωσικό φυσικό αέριο. Αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε
ότι αυτή η εξάρτηση δεν είναι μονόπλευρη, αλλά αμοιβαία. Η επιστροφή των
πολλών δισεκατομμυρίων επενδύσεων μας στην παραγωγή φυσικού αερίου και
τη μεταφορά εξαρτάται από τη μελλοντική ζήτηση. Όταν συμμετέχουμε σε
τέτοια έργα, εξαρτόμαστε και εμείς από την Ευρώπη, και σίγουρα δεν
φοβόμαστε και την υπερεξάρτηση. Σε σύγκριση με άλλους στον κλάδο μας, η
Gazprom επενδύει στο μέλλον της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
Το Nord Stream 2 για παράδειγμα θα
παρέχει προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη σε ανταγωνιστικές
τιμές και με ασφάλεια, από μία από τις μεγαλύτερες ενεργειακές αποθήκες
του κόσμου στη Βόρεια Ρωσία, και με απευθείας γραμμή που είναι 1,5 φορές
μικρότερη από την υπάρχουσα. Για την περαιτέρω ενίσχυση της παροχής
φυσικού αερίου προς τη Νότια Ευρώπη εργαζόμαστε επίσης για το έργο
TurkStream. Χάρη στην αυξανόμενη διασυνδεσιμότητα των ευρωπαϊκών αγορών,
οι νέες ποσότητες που παραδίδονται μέσω αυτών των αγωγών θα ωφελήσουν
ολόκληρη την ήπειρο.
Οι παραδόσεις μας υποστηρίζονται από ένα
από τα μεγαλύτερα ενεργειακά αποθέματα που φτάνει τα 36 τρισεκατομμύρια
κυβικά μέτρα. Οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις παραγωγής μας επιτρέπουν
εύκολα να διπλασιάσουμε τις εξαγωγές μας προς την Ευρώπη άμα αυτό μας
ζητηθεί. Είμαστε σε θέση να το καταφέρουμε χάρη στο διευρυμένο δίκτυο
αγωγών φυσικού αερίου και της μεγάλης χωρητικότητας κατά μήκος των
κύριων οδών εξαγωγής. Μετά από σχεδόν μισό αιώνα συνεργασίας με τους
Ευρωπαίους εταίρους μας, έχουμε δημιουργήσει όχι μόνο την υλική υποδομή
για την παροχή φυσικού αερίου, αλλά έχουμε κατασκευάσει μαζί την
"αρχιτεκτονική" της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου, προσφέροντας νέα
εμπορικά εργαλεία, την προσαρμογή και την τελειοποίηση των συμβάσεων
μας, πάντα σύμφωνα με τις ανάγκες των πελατών μας.
Αυτό που προσφέρει η Gazprom στην Ευρώπη
δεν είναι το άμεσο κέρδος, αλλά ένα περιβάλλον μακροπρόθεσμων
λύσεων. Αυτό που περιμένουμε σε αντάλλαγμα είναι να διασφαλιστεί η
ζήτηση και το επενδυτικό περιβάλλον για το μέλλον, και όχι οι
αμφιλεγόμενες δηλώσεις περί γεωλογίας και οικονομίας. Ελπίζω η αμοιβαία
εμπιστοσύνη, η ρεαλιστική προσέγγιση και ορθολογισμός να είναι
λέξεις-κλειδιά για το νέο έτος!
*Η
Έλενα Μπουρμίστροβα είναι Γενική Διευθύντρια της
Gazprom
Exports
LLC
(από www.capital.gr)