Η Βιέννη δεν είναι μόνον η μελωδία του Ωραίου Γαλάζιου Δούναβη ή η
ξενοιασιά της Εύθυμης Χήρας, δεν είναι μόνον η πόλη του Φρόιντ, ο παλιός
καλός καιρός των Αψβούργων, όπως τον εξιδανίκευσαν στις σελίδες τους
συγγραφείς σαν τον Τσβάιχ, τον Ροτ και τον Μούζιλ. Δεν είναι μόνον η
πατρίδα του Αυστρομαρξισμού που σφράγισε την ταυτότητα της Ευρωπαϊκής
Σοσιαλδημοκρατίας για δεκαετίες.
Στο γύρισμα του 19ου αιώνα προς
τον 20ό στη Βιέννη, πρωτεύουσα της Αυστροουγγαρίας πολυεθνική,
κοσμοπολίτικη και ανεκτική, γεννήθηκαν τα ρεύματα πολιτικά και
ιδεολογικά που μισό αιώνα αργότερα θα κατέστρεφαν τη Γηραιά Ηπειρο, που
για να θυμηθούμε τον ιστορικό Μαζάουερ είχε γίνει σκοτεινή: Ο
Παγγερμανισμός και ο αντισημιτισμός γεννήθηκαν κάτω από τις γέφυρες του
ωραίου Γαλάζιου Δούναβη και γιγαντώθηκαν την επαύριο της διάλυσης της
Διπλής Μοναρχίας των Αψβούργων το 1918, με την Αυστρία να παραμένει
ακρωτηριασμένη, το γερμανικό υπόλοιπο μιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας,
που οι νικητές του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου της απαγόρευαν να ενωθεί με
τη Γερμανία.
Η Αυστρία έγινε σκληρή δικτατορία της δεξιάς το
1934, όταν ο καγκελάριος Ντόλφους κατέστειλε με σκληρές μάχες την ένοπλη
αντίσταση των Σοσιαλδημοκρατών. Οταν το 1938 ο Χίτλερ προσάρτησε τη
γενετειρά του στο Ράιχ, αλλάλαζοντα πλήθη όλων των πολιτικών αποχρώσεων
πανηγύριζαν στους δρόμους της Βιέννης για την εθνική ολοκλήρωση. Η
Βέρμαχτ δεν μπήκε ως κατοχική δύναμη σε μια ξένη χώρα όπως θέλει ο
μεταπολεμικός μύθος που διευκόλυνε την ουδετερότητα της Αυστρίας, αλλά
στη γενέτειρα των ακραίων δεξιών πολιτικών ρευμάτων του γερμανόφωνου
χώρου.
Μόνον όσοι αγνοούν τα παραπάνω εκπλήσσονται πώς μεθαύριο
Κυριακή είναι πολύ πιθανόν μια ευημερούσα χώρα χωρίς τα προβλήματα του
Νότου της Ευρωζώνης και της Γαλλίας, είναι που πιθανόν να εκλέξει τον
πρώτο μετά το 1945 ακροδεξιό Πρόεδρο στην Ευρώπη.
Η μνήμη είναι
επιλεκτική και στην πρόσφατη Ιστορία: Το 1986 ο πρώην Γενικός Γραμματέας
του ΟΗΕ, Κουρτ Βαλντχάιμ, εξελέγη πρόεδρος παρά το γεγονός ότι στη
διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας αποκαλύφθηκε ότι στον Δεύτερο
Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε ως χαμηλόβαθμος συνεργάτης του αρχηγού της
Γκεστάπο στη Θεσσαλονίκη, Μέρτεν, που συντόνισε την επιχείρηση μεταφοράς
στα στρατόπεδα του θανάτου της συντριπτικής πλειοψηφίας των Εβραίων της
Θεσσαλονίκης.
Ενδεχόμενη όμως νίκη του ακροδεξιού Χόφερ στην
Προεδρία της Αυστρίας δεν θα ζωντανέψει μόνον φαντάσματα του
παρελθόντος, αλλά θα πριμοδοτήσει εφιάλτες του παρόντος, αυτούς που
σήμερα κυβερνούν την Ουγγαρία και την Πολωνία και αυτούς που αύριο θα
διεκδικήσουν την εξουσία στη Σλοβακία, στην Τσεχία, αλλά και στα
Βαλκάνια.
Ο Χόφερ δεν θα είναι μόνος με τα φαντάσματα του
παρελθόντος, καθώς ο σύνολο της Κεντρικής Ευρώπης τείνει να θυμίσει μια
«Νύχτα των Βρικολάκων» με τους δικτάτορες του Μεσοπολέμου να πλανώνται
πάνω από τη Βαρσοβία με τη μορφή του Πιλσδούσκι και του Μπεκ, στην
Ουγγαρία με τη μορφή του Ναυάρχου Χόρτι, στη Σλοβακία στο πρόσωπο του
Καρδιναλίου Τίζο μέχρι και στη Ρουμανία ως οπτασία του δικτάτορα
Αντονέσκου.
Ετη φωτός φαίνονται να μας χωρίζουν από το 2000, όταν
σχηματίσθηκε κυβέρνηση συνασπισμού στην Αυστρία με εταίρους το Λαϊκό
Κόμμα του καγκελαρίου Σούσελ και το Κόμμα της Ελευθερίας του ακροδεξιού
Χάιντερ. Τότε ο πρόεδρος της Γαλλίας Σιράκ επέβαλε σχεδόν για ένα χρόνο
εμπάργκο πολιτικών επαφών της Ε.Ε. και των χωρών-μελών της με τη Βιέννη.
Σήμερα μια παρόμοια αντίδραση είναι έξω από τη σκέψη μιας ευρωπαϊκής
πολιτικής ορθότητας που χωρά τα φαντάσματα ενός μαύρου παρελθόντος, αλλά
δεν ανέχεται ούτε τους πρόσφυγες, ούτε την αμφισβήτηση της μονομερούς
λιτότητας.
Ο Ωραίος Γαλάζιος Δούναβης ήταν μια φαντασίωση του
Γιόχαν Στράους, καθώς στην πραγματικότητα το χρώμα του είναι βαθύ γκρίζο
από τις πηγές του στη Γερμανία μέχρι τις εκβολές του στη Ρουμανία.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ")