Σε απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα εξελίσσεται ημέρα με την
ημέρα ο Ταγίπ Ερντογάν. Ισοπεδώνει τα πάντα στο εσωτερικό, ενώ εκτοξεύει
έμμεσες αλλά και άμεσες απειλές εναντίον χωρών, διεθνών οργανισμών,
περιφερειακών θεσμών. Βλέπει παντού εχθρούς. Η Δύση είναι εναντίον του. Η
Αμερική επιχείρησε να τον ανατρέψει. Η Ευρώπη δεν τον στήριξε. Δηλώνει
αποφασισμένος να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο.
Παραβιάζει τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα Τούρκων πολιτών, ενώ
καταστρέφει τα ελάχιστα υπολείμματα του δόγματος των μηδενικών
προβλημάτων με τους γείτονες, είτε εκτοξεύοντας ευθείες απειλές είτε
αφήνοντας υπονοούμενα που προκαλούν τριβές και επιδεινώνουν το κλίμα με
χώρες της περιοχής.
Οπου και αν κοιτάξει κανείς στη γειτονιά, δεν θα βρει εύκολα κράτος με
το οποίο οι σχέσεις της Τουρκίας να μπορούν να χαρακτηρισθούν καλές. Από
το Ιράκ και τη Συρία μέχρι την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και το Ισραήλ
και την Αίγυπτο. Ακόμη και η πρόσφατη βελτίωση των σχέσεων με τη Ρωσία
είναι τόσο κραυγαλέα οπορτουνιστική, που δύσκολα θα επιβιώσει σε βάθος
χρόνου.
Ο ισλαμιστής ηγέτης της σημερινής Τουρκίας έχει «ξεφύγει». Το τελευταίο
διάστημα παρακολουθούμε μια επικίνδυνη διολίσθηση που δεν έχει τελειωμό.
Ολο και περισσότεροι τον περιγράφουν ως δικτάτορα. Με αυταρχικό τρόπο
ανανέωσε για άλλους τρεις μήνες την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει
επιβληθεί στη χώρα από τον Ιούλιο και φυλακίζει χιλιάδες διανοούμενους,
στελέχη της γραφειοκρατίας, στρατιωτικούς, ακαδημαϊκούς και, φυσικά,
δημοσιογράφους. Τις προηγούμενες ημέρες έκλεισε άλλα δεκαπέντε μέσα
ενημέρωσης και συνέλαβε τον διευθυντή της «Τζουμχουριέτ», της
παλαιότερης κοσμικής εφημερίδας της χώρας και μιας από τις λίγες που
τολμούν να του ασκούν κριτική. Ενώ η επιχείρηση φίμωσης του Τύπου
επεκτείνεται, διεθνείς οργανώσεις καταγγέλλουν βασανισμούς κρατουμένων. Η
κοινωνία είναι βαθιά διχασμένη. Πνίγονται οι φωνές των κεμαλικών,
χάνονται οι ζωές των Κούρδων.
Ο Ερντογάν νομίζει πως μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Αλλά το σκηνικό δεν
είναι όσο ρόδινο πιστεύει. Δεν έχει αντιληφθεί ότι η αλματώδης ανάπτυξη
της Τουρκίας την τελευταία δεκαπενταετία ήταν απόρροια της στήριξης που
είχε από τη Δύση. Οι ΗΠΑ τον ανέδειξαν ως το ιδανικό μοντέλο δημοκράτη
ισλαμιστή και η Ευρώπη λειτούργησε ως καταλυτική επιρροή εκδημοκρατισμού
και εκσυγχρονισμού.
Σήμερα, η τουρκική οικονομία κινδυνεύει να εκραγεί –ο αυταρχισμός και η
καταπάτηση του κράτους δικαίου δεν προσελκύουν επενδυτές– και όταν
συμβεί αυτό, δεν είναι βέβαιο ποιοι θα δύνανται, αλλά και θα θέλουν,
να σπεύσουν να τη στηρίξουν.
Η «νέα Τουρκία» που οικοδομείται, πέρα από αντιδημοκρατική για τους
πολίτες της, καθίσταται αποσταθεροποιητική για την περιοχή και στο
πλαίσιο αυτό επικίνδυνη για την Ελλάδα. Η «καρδιά» του Ερντογάν δεν
χτυπάει μόνο για τα «περιορισμένα όρια» της σημερινής Τουρκίας, αλλά και
για περιοχές που ανήκουν σε άλλες χώρες, μεταξύ αυτών και η Θράκη, τα
νησιά του Αιγαίου, ακόμη και η Θεσσαλονίκη. Ταυτόχρονα, δεν κρύβει το
όραμά του για μια Τουρκία που θα λειτουργεί ως περιφερειακή υπερδύναμη.
Εκδηλώνει δε την πρόθεσή του να αποκτήσει μέχρι και εκατό υπερσύγχρονα
μαχητικά F-35, ανατρέποντας πλήρως τους συσχετισμούς στο Αιγαίο. Την
ίδια ώρα, στην άλλη πλευρά του χάρτη, η Βαγδάτη προειδοποιεί για
ενδεχόμενο τουρκοϊρακινού πολέμου. Το ζήτημα δεν βρίσκεται πλέον στη
σφαίρα της θεωρίας. Η Δύση δεν μπορεί να παραμένει παθητικός
παρατηρητής. ΗΠΑ και Ε.Ε. οφείλουν να χαράξουν άμεσα μια συνολική
πολιτική αντιμετώπισης ενός επικίνδυνου φαινομένου. Ο Ερντογάν
αμφισβητεί διεθνείς συνθήκες και απειλεί να εισβάλει σε γειτονικές
χώρες.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 03/11/2016)