Μια σειρά από έντονες αντιδράσεις σε επίπεδο δήμων και
κοινοτήτων σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας κατά τις τελευταίες εβδομάδες
τείνουν να διαμορφώσουν την εικόνα μιας μάλλον συνολικής αμφισβήτησης της
αιολικής ενέργειας ως μιας σημαντικής και αξιόπιστης πηγής ενέργειας ικανής να
συμβάλλει ουσιαστικά στην διαμόρφωση του ενεργειακού μείγματος της χώρας. Σήμερα
με λιγότερο από 2.300
MW
αιολικών πάρκων σε όλη την Ελλάδα η αιολική ενέργεια καλύπτει μόλις το 10% της
συνολικής ηλεκτρικής εγκατεστημένης ισχύος ενώ η χώρα έρχεται 15η
από πλευράς μεγέθους στην Ευρώπη.
Και να φανταστεί κάποιος ότι η χώρα μας ήταν από της πρώτες
στην Ευρώπη που εγκατέστησαν και λειτούργησαν με επιτυχία αιολικά πάρκα, όπως
αυτό της Κύθνου το 1981 και αργότερα αυτά της ΔΕΗ σε Άνδρο, Λήμνο, Μυτιλήνη
κ.α. την περίοδο 1992-1993. Μετά από 30 και κάτι χρόνια οι προσδοκίες. των
πρωτεργατών και οραματιστών της αιολικής ενέργειας στη χώρα μας, για μιας
μεγάλης κλίμακας αξιοποίησης της παραδοσιακής αυτής πηγής ενέργειας, (όχι τόσο
εναλλακτικής πλέον για πολλές χώρες όπως η Γερμανία, η Δανία, η Μ. Βρετανία ΗΠΑ
κλπ.), έχουν μάλλον διαψευσθεί και αυτό γιατί αφού παρά τις συνεχείς και κοπιώδεις
προσπάθειες μελετητών και των εταιρειών και την ανάληψη από αυτές μεγάλων
επιχειρηματικών ρίσκων, (λόγω της αχαλίνωτης γραφειοκρατίας, της ασυνέπειας του
κρατικού μηχανισμού, του σοβαρού
country
risk
που χαρακτηρίζει
τη χώρα μας τα τελευταία 6 χρόνια), αλλά και των συνεχιζόμενων περιβαλλοντικών
αντιδράσεων από τοπικά συμφέροντα, δια της βίας προστίθενται κάθε χρόνο περί τα
100-150
MW
νέας αιολικής ισχύος. Αυτός δε ο ρυθμός χελώνας σε μια χώρα
η οποία αποδεδειγμένα, βάση πλείστων μετρήσεων και αναλύσεων των ανεμολογικών
δεδομένων και μορφολογικών μελετών, έχει ένα εμπορικά αξιοποιήσιμο αιολικό
δυναμικό που ξεπερνά τα 10
GW,
δηλαδή σχεδόν πέντε φορές επάνω της σημερινής εγκατεστημένης ισχύς.
Παρά το γεγονός ότι οι τοπικές κοινωνίες σήμερα είναι πολύ
καλύτερα πληροφορημένες από ό,τι πριν 10 και 20 χρόνια για τις δυνατότητες και
τα οφέλη από την εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας, εξακολουθούν να υπάρχουν
κατά τόπους έντονες και μερικές φορές
‘παράλογες’ αντιδράσεις που εμποδίζουν την ανάπτυξη του κλάδου. Χαρακτηριστικές
είναι οι περιπτώσεις του Δήμου
Βοΐου στην
Σιάτιστα και της Σητεία. Στον μεν Δήμο
Βοΐου στην
συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου της 20/10 αποφασίστηκε ν’ ανακληθεί απόφαση
θετικής γνωμοδότησης του προηγούμενου Δημοτικού Συμβουλίου, σχετικά με την
εγκατάσταση επένδυσης παραγωγής ενέργειας από αιολικό πάρκο στο όρος Μπούρινος
με την δικαιολογία ότι η κατασκευή του αιολικού πάρκου θα απειλήσει την
υδροδότηση της περιοχής. Στη δε Κρήτη με ένταση συνεχίζονται οι αντιδράσεις
κατοίκων της Σητείας για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε ορεινές περιοχές
του νομού. Η υπόθεσις έχει απασχολήσει την Δικαιοσύνη, ενώ τοπικοί φορείς έχουν
διαδηλώσει πολλάκις κατά των αναπτυξιακών έργων. Χωρίς να έχει ακόμη
προσδιορισθεί επακριβώς ο αριθμός των ανεμογεννητριών που θα εγκατασταθούν σε
δεκάδες αιολικά πάρκα σε όλη την Κρήτη από τις εταιρίες «Τέρνα Ενεργειακή
ΑΒΕΤΕ» και «Αιολικά Πάρκα Κρήτης ΕΛΙΚΑ ΑΕ», πληροφορίες αναφέρουν ότι
υπερβαίνουν τα 200.
Στις 16 Οκτωβρίου εκπρόσωποι της αυτοδιοικήσεως, τοπικών
φορέων και πολίτες διαδήλωσαν στο ορεινό χωριό Σιτάνο της Σητείας (πληθυσμού 35
κατοίκων), υποστηρίζοντας ότι η συγκεκριμένη επένδυση «θα έχει τεράστιο
οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος χωρίς κανένα όφελος για τις
τοπικές κοινωνίες». Κατά το ψήφισμα που εξέδωσαν, ο νομός Σητείας είναι πλέον
κορεσμένος από έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, και «τα προγραμματιζόμενα
γιγάντια έργα δεν έχουν καμία σχέση με τις ενεργειακές ανάγκες της περιοχής».
Καλά πληροφορημένες πηγές του αιολικού κλάδου υποστηρίζουν
ότι μια από τις βασικές αιτίες των πρόσφατων αυτών αντιδράσεων των τοπικών
κοινοτήτων οφείλεται στην αβελτηρία του κρατικού μηχανισμού ο οποίος σε πολλές
περιπτώσεις αδυνατεί να διαχειριστεί τα χρήματα που δικαιούνται οι τοπικές
κοινωνίες και να τ’ αποδώσει σε αυτές από τη λειτουργία αιολικών πάρκων στην
περιοχή τους. Έτσι σήμερα έχουν παρακρατηθεί από τον ΛΑΓΗΕ, από έσοδα των
αιολικών αυτοπαραγωγών (δηλαδή το 1% βάση του νόμου) ένα ποσό όμως που
πλησιάζει συνολικά τα 20 εκ. ευρώ, που πρέπει να αποδοθεί στις τοπικές
κοινωνίες μέσω συμψηφισμού με λογαριασμούς της ΔΕΗ. Η καθυστέρηση επιστροφής
από το δημόσιο της επιδότησης αυτής που δικαιούνται αρκετές τοπικές κοινότητες
έχει δημιουργήσει έντονη δυσαρέσκεια η οποία και συνεχώς διαχέεται.
Πέρα όμως από τις περιπτώσεις που αναφέραμε ανωτέρω υπάρχουν
και βαθύτερα αίτια συγκρουόμενων επιχειρηματικών συμφερόντων, κυρίως από
επιχειρηματίες και ιδρύματα που
δραστηριοποιούνται στον τουριστικό τομέα που αντιμετωπίζουν τη δημιουργία και
λειτουργία των αιολικών πάρκων ως θανάσιμη απειλή για τα έσοδα και την
κερδοφορία τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της νήσου Σκύρου όπου ένα
σημαντικό επιχειρηματικό σχέδιο για τη δημιουργία αιολικού πάρκου 300
Mw
και
την κατασκευή υποβρύχιου καλωδίου προς τη Θεσσαλία τινάχθηκε κυριολεκτικά στον
αέρα, στις αρχές του 2014, λόγω της
σθεναρής αντίδρασης τουριστικών συμφερόντων και όψιμων περιβαλλοντολόγων.
Παρά τα ανωτέρω προβλήματα και τις κυβερνητικές παλινωδίες,
όπως λ.χ. η ακύρωση από την κυβέρνηση
ΓΑΠ το 2011 του σχεδίου για τα παράκτια αιολικά πάρκα και η μεγάλη καθυστέρηση στην
ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης, οι περισσότεροι παράγοντες του αιολικού κλάδου
στην Ελλάδα παραμένουν αισιόδοξοι λέγοντας ότι τα χειρότερα έχουν περάσει.
Υποστηρίζουν δε αυτή την άποψη παρατηρώντας ότι από σήμερα και για τους
επόμενους 18 μήνες περιμένουν να δουν να
αυξάνεται η εγκατεστημένη ισχύς κατά 400 Μ
W
με έργα να τρέχουν σε Πελοπόννησο,
Κρήτη, Στερεά και Βόρεια Ελλάδα. Οι δε εκτιμήσεις ανεξάρτητων φορέων όπως το
ΙΕΝΕ, στο πλαίσιο του
SEE
Energy
Outlook
2016 και στις προβλέψεις του για τα επόμενα 10 έτη, δηλαδή μέχρι το 2025, αναφέρουν
ότι η συνολική νέα αιολική εγκατεστημένη ισχύ μπορεί να φθάσει ακόμη και τα 4.0
GW με την προϋπόθεση ολοκλήρωσης
των ηλεκτρικών διασυνδέσεων με την Κρήτη και τις Κυκλάδες.