Αν και η ισορροπία είναι το ζητούμενο στην παγκόσμια
ενεργειακή αγορά, δεν είναι σίγουρο πως πάμε σε μια ισόρροπη κατάσταση, τόνισε
ξεκινώντας την ομιλία της στο
9th
Europe Energy Dialogue
του
ΙΕΝΕ,
η καθηγήτρια
Tatiana
Mitrova
του
Center
on
Global
Energy
Policy,
Columbia
Global
Centres,
με έδρα τη Γαλλία, και του
Energy
Research
Institute
of
the
Russian
Academy
of
Sciences,
με έδρα τη Μόσχα. Καθώς το συνέδριο του ΙΕΝΕ φέτος επικεντρώνεται στην Αναζήτησης
μίας
Νέας Ενεργειακής Ισορροπίας,
η κ.
Mitrova
υπογράμμισε πως, όπως
δείχνει το παράδειγμα του πετρελαίου, δεν ξέρουμε πότε θα υπάρξει ισορροπία
στην αγορά, καθώς δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθούν μη οικονομικά ζητήματα που την
επηρεάζουν.
Οι σημερινές χαμηλές τιμές πετρελαίου, στα 50-55 δολ. το
βαρέλι σήμερα, αλλά και οι χαμηλές τιμές αερίου, στα 3 με 4 δολ. ανά mmBBTU, αποτελούν, τόνισε η ειδικός του Columbia, πρόκληση καθώς
θέτουν εν αμφιβόλω την υλοποίηση μελλοντικών ενεργειακών πρότζεκτ.
Χαρακτηριστική είναι, όπως επισήμανε, η περίπτωση της
πολιτικής της Σαουδικής Αραβίας όσον αφορά την παραγωγή πετρελαίου, την οποία,
πριν κάποια χρόνια, κανείς δεν θα μπορούσε να είχε προβλέψει. Επίσης, όπως τόνισε
η κ.
Mitrova, κανείς
δεν περίμενε ότι το Ριάντ θα επέμενε στην πολιτική αυτή, αλλά επίσης και ότι
κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η αντίδραση των υπόλοιπων μελών
του
OPEC. Γενικότερα, δεν ξέρουμε πώς θα καταλήξουν τα
εν εξελίξει γεωπολιτικά ζητήματα, καθώς και αν θα προκύψουν κι άλλα.
Επιπλέον, αν και όλοι βλέπουν ευνοϊκά τις σημερινές χαμηλές
τιμές πετρελαίου, πρέπει να σημειωθεί ότι, εξαιτίας αυτής της εξέλιξης, μόνο
φέτος «πάγωσαν» επενδύσεις ύψους 400 δις
δολ. Αυτό σημαίνει, όπως υπογράμμισε,
ότι σε 7-8 χρόνια θα αντιμετωπίσουμε μείωση στην παραγωγή, γεγονός που πάλι θα
πλήξει τους καταναλωτές.
Οι πετρελαϊκές, σύμφωνα με την αναγνωρισμένη ειδικό της παγκόσμιας
ενεργειακής αγοράς, επανισορρόπησαν σε χαμηλότερο επίπεδο. Ωστόσο, αυτό
προκαλεί αβεβαιότητα για το μέλλον σε μια σειρά από ζητήματα, όπως στις εταιρίες
υπηρεσιών και στα κόστη τους, οι οποίες πιθανόν να διπλασιάσουν τις τιμές τους,
όπως συνέβη σε ανάλογες περιπτώσεις στο παρελθόν.
Οι κυβερνήσεις, επίσης, έχουν αυξήσει τις απαιτήσεις τους έναντι
των εταιρειών πετρελαίου, με συνέπεια σε περιοχές όπως π.χ. η Ανατολική Αφρική
να μην αναμένεται νέα παραγωγή αερίου τουλάχιστον ως το 2022.
Άλλη πηγή ανησυχίας είναι η επιβράδυνση επενδύσεων στην Κίνα.
Παράλληλα, η αύξηση των τιμών του πετρελαίου προκαλεί, ωθεί ανοδικά τη ζήτηση
αργού σε Ινδία και ΝΑ Ασία. Την ίδια στιγμή, όπως σημειώνει η καθηγήτρια
Tatiana
Mitrova, βλέπουμε νέα
εργοστάσια αερίου στην Ευρώπη να έχουν προβλήματα βιωσιμότητας ή κα να κλείνουν
(βλ. Βέλγιο) λόγω του ότι ο άνθρακας είναι πιο φθηνός.
Παράλληλα, αναδεικνύονται κάποια σταθερά σημεία αναφοράς στο
παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα, όπως τόνισε μιλώντας στο 9
th
SEEED
του
ΙΕΝΕ, που αφορά τις παραμέτρους της
Αναζήτησης μίας
Νέας Ενεργειακής
Ισορροπίας, παρατηρείται τεράστια αύξηση στην πλευρά τις παραγωγής. Από
το 2000 έως το 2020 ο αριθμός των μεγάλων παραγωγών πετρελαίου υπολογίζεται ότι
θα διπλασιαστεί, ενώ στο φυσικό αέριο αναμένεται να τριπλασιαστεί. Άλλωστε, όπως
απεδείχθη την περίοδο 1990-2012, η αγορά πετρελαίου και αερίου γίνεται όλο και
περισσότερο διαφοροποιημένη, καθώς από ένα καθεστώς διμερών σχέσεων ανάμεσα σε
περιοχές (πχ Βόρειος Αμερική- Μέση Ανατολή & Β. Αφρική, Ευρώπη- Μέση
Ανατολή & Β. Αφρική, Ασία- Βόρειος Αμερική κ.ο.κ.) σήμερα βρισκόμαστε σε
ένα πλαίσιο πολυμερών σχέσεων ως προς τη διακίνηση πετρελαίου και αερίου.
Ωστόσο, όπως υπογράμμισε η ειδικός του
Columbia
Global
Centres
και
της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, αν και υπάρχουν πολλοί παραγωγοί, εντούτοις οι
καταναλωτές παραμένουν, βασικά δύο: η ΝΑ Ασία και η Ευρώπη. Η Βόρειος Αμερική, αντίθετα,
αν και μεγάλη αγορά, θεωρείται, ειδικά μετά την επανάσταση του
shale
oil &
gas
«κλειστή»,
καθώς στηρίζεται κυρίως στη δική της παραγωγής.
Οι πελάτες σήμερα μπορούν να πετύχουν καλύτερους όρους,
εκπτώσεις κλπ., όπως τόνισε, ενώ προέβλεψε ότι η «φούσκα» των χαμηλών τιμών του
πετρελαίου θα κρατήσει 2 με 3 χρόνια, ενώ στο αέριο εκτίμησε ότι, εξαιτίας, της
ανόδου του
LNG κατά 50%,
θα διαρκέσει 5 με 6 χρόνια.
Αναφερόμενη στη ΝΑ Ευρώπη, ανέφερε ότι η σημερινή συγκυρία αποτελεί
ευκαιρία, καθώς η περιοχή είναι υπερεξαρτημένη από το πετρέλαιο και τον
άνθρακα. Ωστόσο, παρατήρησε ότι όταν υπάρχει αφθονία πηγών ενέργειας οι
κυβερνήσεις τείνουν να επαναπαύονται όσον αφορά την ασφάλεια προμηθειών, τη
διαφοροποίηση πηγών κλπ., με συνέπεια αργότερα η κατάσταση να επιδεινώνεται.
Αυτό δεν πρέπει να συμβεί σήμερα στη ΝΑ Ευρώπη, υπογράμμισε η καθηγήτρια
Mitrova, αλλά αντίθετα
υποστήριξε ότι τώρα είναι η ώρα να γίνουν στην περιοχή οι κατάλληλες αλλαγές.
Οι δέουσες αλλαγές, όπως τόνισε, αφορούν μια σειρά ζητήματα.
Ένα από αυτά είναι η διαφοροποίηση πηγών, και αναφέρθηκε ειδικά στην υψηλή εξάρτηση
της Ελλάδας από τον άνθρακα και το πετρέλαιο και επισήμανε την ανάγκη για
προώθηση των ΑΠΕ και της ενεργειακής αποδοτικότητας.
Άλλο ένα σημείο που πρέπει να προσεχθεί, σύμφωνα με την κ.
Mitrova, είναι οι δίοδοι
μεταφοράς (σταθμοί
LNG,
αγωγοί), πράγμα που προϋποθέτει κατασκευή υποδομών.
Παράλληλα, αναφερόμενη στην ανάγκη ύπαρξης κανόνων, δήλωσε
ότι καλώς θεσμοθετήθηκε από την ΕΕ το
Energy
Union
(«Ενεργειακή Ένωση»), αλλά οι
δυνάμεις της αγοράς θα πρέπει να αφεθούν να δουλέψουν μόνες του.
Τέλος, αναφέρθηκε στις αλλαγές που παρατηρούνται παγκοσμίως στις
μεθόδους τιμολόγησης και στην ενίσχυση των αγορών
spot. Ωστόσο, χαρακτήρισε τη ΝΑ Ευρώπη
ως «ειδική περίπτωση» όπου δεν υπάρχει «χρηματιστήριο» ενεργειακών προϊόντων,
ενώ τόνισε ότι τα
hub
(κόμβοι) αερίου δεν επιβάλλονται από τις κυβερνήσεις, αλλά
διαμορφώνονται από τις εταιρείες.