Από την Ευρύτερη Μέση Ανατολή με επίκεντρο τη Συρία μέχρι την
Ανατολική Ευρώπη με επίκεντρο τη Βαλτική η πολιτική των ΗΠΑ εμπεριέχει
ταυτόχρονα συνιστώσες ανατροπής, αλλά και συνέχειας.
Στην Ευρύτερη
Μέση Ανατολή κυριαρχεί η Ρεαλπολιτίκ συνεργασίας με τη Ρωσία που
επηρέασε καταλυτικά τόσο τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν όσο και
την ανάσχεση της εξάπλωσης των Τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους στη
Συρία και στο Ιράκ. Την ίδια στιγμή, όμως, οι ΗΠΑ είναι υποχρεωμένες να
κρατούν ισορροπίες και να προσπαθούν να αποφύγουν περαιτέρω επιδείνωση
των σχέσεών τους με τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία, και έτσι
περιπλέκεται η τήρηση της εκεχειρίας στην Συρία, όπου το Ριάντ και η
Αγκυρα προσπαθούν μέσω οργανώσεων που ελέγχουν να έχουν λόγο στην
επόμενη μέρα στη Δαμασκό.
Αν η Ουάσιγκτον πατά σε δύο βάρκες στη
Μέση Ανατολή, το ίδιο ακριβώς κάνει στην Ανατολική Ευρώπη: Εχει
εγκαταλείψει την περαιτέρω διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς, μια επιλογή
που επιβεβαιώθηκε από την πρόσφατη σύγκληση του Συμβουλίου ΝΑΤΟ -
Ρωσίας, θέλει να αποφύγει να προκαλέσει τη Μόσχα με τη μόνιμη στάθμευση
στρατιωτικών μονάδων σε χώρες της πρώην ΕΣΣΔ πρέπει όμως να κάνει κάποια
κίνηση που να ικανοποιεί την Πολωνία και τις Βαλτικές Χώρες και έτσι
προκύπτει η εκ περιτροπής στάθμευση μονάδων στην περιοχή που ωθεί το
Κρεμλίνο να ενισχύσει τη στρατιωτική του παρουσία στην ίδια περιοχή.
Η
συνύπαρξη της ανατροπής και της συνέχειας στην εξωτερική πολιτική των
ΗΠΑ έχει ως αποτέλεσμα πολύ αργούς ρυθμούς που με τα σημερινά δεδομένα
μάς διαβεβαιώνουν ότι όλες οι παραπάνω εκκρεμότητες και αντιφάσεις δεν
πρόκειται να λυθούν πριν από την προεδρική εκλογή στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο ή
για να είμαστε πιο ακριβείς πριν από την αλλαγή φρουράς στο Λευκό Οίκο
στις 21 Ιανουαρίου 2017.
Ετσι -με εξαίρεση το αποκαλυπτικό
σενάριο εκλογής του Τραμπ που ξεφεύγει από κάθε ορθολογική πρόβλεψη- ο
όποιος διάδοχος του Ομπάμα θα κληθεί να απαντήσει σε μια σειρά από
πιεστικά ερωτήματα:
Θέλουν οι ΗΠΑ να αναλάβουν το κόστος,
διπλωματικό και επιχειρησιακό, της εξάλειψης του Ισλαμικού Κράτους στη
Συρία και στο Ιράκ ή θα περιορισθούν στην ανάσχεσή του και στη
γεωγραφική του συρρίκνωση;
Εχει η Ουάσιγκτον μια συνολική
στρατηγική για το Κουρδικό στη Συρία, το Ιράκ και την Τουρκία ή
αντιμετωπίζει τον κουρδικό παράγοντα συγκυριακά όποτε χρειάζεται την
επιχειρησιακή συνδρομή του;
Πώς μπορεί να συνυπάρξει μια
εξομάλυνση και συνολική συνεργασία με τη Μόσχα, με τη διατήρηση στενών
δεσμών ανάμεσα στις ΗΠΑ και τις Χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής
Ευρώπης;
Τα παραπάνω θα έχουν βαρύνουσα σημασία ακόμη και στην
περίπτωση νίκης των Δημοκρατικών που κατά πάσα βεβαιότητα θα έχουν τη
Χίλαρι Κλίντον ως υποψήφιο με τη διεκδικήτρια του χρίσματος αλλά και
στενούς της συνεργάτες να έχουν καταγραφεί τους τελευταίους μήνες από
επιφυλακτικοί έως επικριτικοί σε κρίσιμες επιλογές του Ομπάμα από τη
Μέση Ανατολή μέχρι την Ανατολική Ευρώπη.
Επί πλέον σε αντίθεση με
τον άκρως προσεκτικό Μπους πατέρα, η επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς
δρομολογήθηκε στα πρώτα χρόνια της θητείας του Μπιλ Κλίντον στον Λευκό
Οίκο.
Οι σύμμαχοι στην πολιτική του χθες ως δυσαρεστημένοι στις
σημερινές επιλογές είναι διαχρονικά ένα μεγάλο πρόβλημα για τις Μεγάλες
Δυνάμεις που κινούνται στο πνεύμα του Πάλμερστον, που είχε αποφανθεί ότι
η Βρετανία δεν έχει σταθερούς συμμάχους, αλλά σταθερά συμφέροντα.
Αν
σήμερα Αγκυρα, Ριάντ, Βαρσοβία και Βαλτικές είναι πονοκέφαλος για τον
Ομπάμα, ας θυμηθούμε ότι στις διασκέψεις της Τεχεράνης, της Γιάλτας και
του Πότσνταμ, ο μεγάλος πονοκέφαλος του Τσόρτσιλ ήταν η εξόριστη στο
Λονδίνο κυβέρνηση της Πολωνίας που παρενοχλούσε σταθερά την προσπάθεια
κυρίως της Βρετανίας να προσδιορίσει μαζί με την ΕΣΣΔ ζώνες επιρροής
στην Ηπειρωτική Ευρώπη.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 05/05/2016)