Αν και δεν είναι ευρέως γνωστό, η Ρωσία πέρα από την δεσπόζουσα θέση που κατέχει στις πιο γνωστές συμβατικές μορφές ενέργειας (άνθρακας, πετρέλαιο, φυσικό αέριο), αναδεικνύεται δυναμικά και στον χώρο της πυρηνικής ενέργειας. Τα σχέδια της για την δημιουργία μιας πυρηνικής αυτοκρατορίας, δημιουργούν ένα τολμηρό παίγνιο εξουσίας, με συχνά απρόβλεπτες συνέπειες. Με τεχνάσματα και επεμβάσεις, όπως αυτά της
Ουκρανίας και της Συρίας, η Μόσχα πέρα από το προφανές, επιδιώκει την προώθηση
πολιτικών στον τομέα της ενέργειας, που δεν είναι άμεσα εμφανείς σε μια
πρώτη ανάλυση.
Το πυρηνικό πρόγραμμα για μη στρατιωτικούς σκοπούς της Ρωσίας
χρονολογείται πίσω στο 1954, όταν γιαπρώτη φορά συνδέθηκε πυρηνικός
αντιδραστήρας με το εθνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΣΣΔ στη πόλη
Ομπνίσκ. Σήμεραη ρωσική κρατική εταιρία "Rosatom" είναι η
μόνη ικανήνα παρέχει όλο το εύρος δραστηριοτήτων και προϊόντων του πυρηνικού
κλάδου. Αξίζει να σημειωθεί ότι μονάχα κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε
ετών, η "Rosatom" έχει επικυρώσει ή βρίσκεται σε διαδικασία σύναψης
συμβάσεων με πάνω από30 έθνη ανά τον πλανήτη, που ενδιαφέρονται για την
εγκατάσταση πυρηνικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (NPP).
Πηγή:
Stratfor
Έτσι, η ρωσική ενεργειακή
διπλωματία έχει δημιουργήσει σχέσεις συνεργασίας και εξάρτυσης με
κράτη,που κάθε άλλο παρά αμελητέες μπορούν να θεωρηθούν.Οι χώρες
που έχουν υπογράψει πυρηνικές συμφωνίες με την "Rosatom" βρίσκονται σε
όλα τα μήκη και τα πλάτητου κόσμου, και συμπεριλαμβάνουν στρατηγικά
κομβικές χώρες, όπως η Αργεντινή, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και η
Τουρκία.Μόνοτο 2014, η "Rosatom" προγραμμάτισε την
κατασκευή 29 πυρηνικών αντιδραστήρων εκτός συνόρων, ενώ σύμφωνα με
δημοσιεύματα, η εταιρία προβλέπει ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί σε περίπου 80,
μέσα στα επόμενα χρόνια.
Για κάθε μία από αυτές τις
διμερής συμφωνίες για την δημιουργία πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, το
χρονοδιάγραμμα εγκατάστασης είναι αρκετά μεγάλο. Γεγονός που διασφαλίζει την
μακροπρόθεσμη παρουσία του ρωσικού παράγοντα στα ενδότερα της χώρας με την
οποία έχει συναφθεί η συμφωνία, με συχνά απρόβλεπτεςσυνέπειεςκαι σε άλλους τομείς.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα
αποτελεί η περίπτωση της Τουρκίας. Το πυρηνικό εργοστάσιο πουπρόκειταινα φτιαχτεί στην πόλη
Ακούγιου της γείτονος χώρας, έχει συμφωνηθεί με όρους
"build-own-operate". Δηλαδή η Μόσχα όχι μόνο θα κατασκευάσει και θα
διαχειρίζεταιτο εργοστάσιο και την έκταση πέριξ αυτού, αλλάη όλη εγκατάστασηθα αποτελεί
καθαρά ρωσική κτήση (αν και πρόσφατα η "Rosatom" πάγωσε το
συγκεκριμένο project ως μέρος των κυρώσεων κατά της Τουρκίας, αναμένεται στο
μέλλον να είναι από τα πρώτα έργα που θα επανεκκινηθούν). Αυτό δημιουργεί την
αίσθηση, ότι τα ρωσικές πυρηνικές εγκαταστάσειςθα λειτουργούνπερισσότερο σαν
πρεσβείες, παρά σαν συμβατικά εργοστάσια.Έτσι, αργά αλλά σταθερά η δυτική
επιρροή θαυπονομευθείσε
παραδοσιακές χώρες-συμμάχους, όπως η Αίγυπτος, η Αλγερία κ.α.
Παρόλο που καιάλλες
χώρες κατέχουν την τεχνογνωσία της πυρηνικής ενέργειας,όπως οι Ηνωμένες
Πολιτείες και η Γαλλία, καμία δεν έχει να επιδείξειεπιθετικότητα ισάξια
με αυτή της Μόσχας, στην προσπάθεια γιααξιοποίηση της διεθνής ζήτησης για
πυρηνική ενέργεια.Χαρακτηριστικό της δυναμικής που έχει δημιουργήσει αυτή
ηενεργειακή εξωτερική πολιτική, είναι ότι η Ρωσία όχι μόνοκατάφερενα διατηρήσει τις
προ-Fukushima συμφωνίες, αλλά τις διεύρυνε ακόμα περισσότερο στα χρόνια που
ακολούθησαν το οδυνηρό για την ανθρωπότητα, πυρηνικό ατύχημα. Γεγονός που θα
πρέπει να μας κάνει σκεπτικούς για το ανη
παγκόσμια"ιστορική μείωση" της χρήσης πυρηνικής ενέργειας, θα
παραμείνει "μείωση" σε μέσο-μακροπρόθεσμο διάστημα.
Φυσικά, όλα τα παραπάνω
παράγουν και ένα σημαντικό οικονομικό όφελος για τα ταμεία της Μόσχας. Το
Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ προβλέπει ότι από σήμερα μέχρι και το 2025, θα
παραχθούν$740 δισ. από το
μικροσύστημα της πυρηνικής ενέργειας και ελλείψει διεθνών ανταγωνιστών, η Ρωσία
αναμένεται να καρπωθεί την μερίδα του λέοντος από τον παραπάνω 12ψήφιο αριθμό.
Προς το παρόν, η Ρωσία
βρίσκεται σε πλεονεκτικήθέση για την συνέχιση τηςεπεκτατικής
ενεργειακής και δη πυρηνικήςδιπλωματίας της. Ωστόσο, θεωρείται σίγουρο
ότι ο ανταγωνισμός από άλλες ικανές πυρηνικές δυνάμεις θα ταράξει τα νερά της
ενεργειακής σκακιέρας, σεμεσοπρόθεσμο ορίζοντα.Πριν από ένα μήνα
περίπου, οι Κινέζοι διπλωμάτες εξασφάλισαν συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο για
τοεργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας στο Bradwell του Essex, ενώ σύμφωνα με
δημοσιεύματα της βρετανικής εφημερίδας "Independent", η Κίνα θα
χτίσει πάνω από 40 πυρηνικούς αντιδραστήρες μέσα στα επόμενα 5 χρόνια.
Μένει λοιπόν να δούμε, αν
όλα τα παραπάνω μπορείνα σηματοδοτήσουν την αρχή μιας αντιπαλότητας
μεταξύ Ρωσίας και Κίνας, γύρω από την παγκόσμια πυρηνική επικράτηση.
*Ο Άγις Δήγκας είναι ενεργειακός
αναλυτής, απόφοιτος της σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του
Ε.Μ.Π., έχει κάνει σεμινάρια πάνω στην ενεργειακή οικονομία και πολιτική, ενώ
έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων πάνω στην ενεργειακή διπλωματία και ασφάλεια.
Επικοινωνία:
agis.
digkas@
gmail.
com